Vikan - 16.07.1970, Blaðsíða 17

Þetta er sönn saga, sem gerðist í Hamborg rétt eftir stríðið. Hún f jallar um gamla konu, sem skrifaði eldheit ástar-
bréf í fyrsta sinn á ævinni — á sjötugsaldri.
Fröken Agatha Dornberg rak tóbaksverzlun sína í hliðargötu
í Hafnarhverfi Hamborgar. Verzlunin var illa útlítandi og eig-
andi gerði heldur ekki meira en vinna sér inn fyrir daglegu
brauði með rekstrinum. Hún bjó í íbúð á bak við verzlunina. Við-
skiptavinir hennar voru mest sjómenn og hafnarverkamenn, og
þeir höfðu mjög gaman af að gera gys að henni. Þeir voru allir
sannfærðir um, að falleg hefði Agatha aldrei verið, en engu síð
ur var hún sú vinalegasta og heiðarlegasta manneskja, sem þeir
þekktu.
Önug var hún, en engum datt samt í hug að hæðast að frök-
eninni, eins og þeir kölluðu hana alltaf, — þegar hún heyrði til.
Hún var orðin 69 ára gömul og hefur áreiðanlega ekki gert ráð
fyrir að verða annað en fröken úr því sem komið var.
Jafnaldrar hennar á götunni sögðu, að karlmaður hefði aldrei
komið við sögu í lífi hennar.
Um ellefu leytið á föstudagsmorgni kom hafnarverkamaður inn
í tóbaksverzlunina hennar. Það vakti undrun hans, að gamla kon-
an skyldi ekki standa fyrir innan búðarborðið, eins og hún var
vön. Hann ræskti sig nokkrum sinpum, en þegar það dugði ekki,
barði hann á glerplötuna með mynt. Það gat varla verið, að sú
gamla hefði sofnað á þessum tíma dags.
Meðan hann beið, fannst honum skyndilega eins og einhver
annarleg lykt væri í búðinni. Hún var ekki þessleg, að hún gseti
verið af neinni tóbakstegund. Það var engu líkara en þetta væri
gaslykt. Og það var gas.
Hann hraðaði sér bak við búðarborðið og tók í húninn á dyr-
unum, sem lágu inn í íbúð gömlu konunnar. Dyrnar voru læstar.
Einhverju hafði verið troðið í skráargatið og sömuleiðis rifurnar
milli stafs og hurðar. Og milli þröskuldarins og hurðarinnar hafði
verið troðið handklæði.
Þegar hafnarverkamaðurinn hafði orðið var við þetta, barði
hann með steyttum hnefum á dyrnar. Ef til vill var ennþá tími
til að koma til hjálpar.
— Fröken Dornberg, hrópaði hann. — Þér verðið að koma.
Það eru viðskiptavinir í búðinni.
Ekkert svar. Allt var óhugnanlega hljótt bak við luktar dyrn-
ar. Hann lagðist allur á dyrnar og reyndi að brjóta þær upp, en
án árangurs. Þetta var að vísu gamalt hús, en auðsjáanlega ramm-
lega byggt. Hann gat ekki opnað þær án verkfæra.
ÞAÐ VAR OF SEINT
Það var enginn sími í búðinni, svo að hann varð að hlaupa inn
á ölkrá í nágrenninu til þess að komast í síma. Fáeinum mínút-
um síðar hemlaði lögreglubifreið fyrir framan hús gömlu kon-
unnar, tveir lögregluþjónar opnuðu dyrnar í einu vetfangi, en
það var of seint. . . .
Fröken Dornberg sat í gömlum sófa, grúfði sig yfir borðið og
það kom brátt í ljós, að hún var látin fyrir góðri stundu síðan.
í eldhúskitrunni var skrúfað frá báðum gashönunum. Lögreglu-
þjónarnir náðu rétt að opna gluggana og loka fyrir gasið. Að því
búnu þustu þei'r út á götuna til þess að bíða þess, að loftið hreins-
aðist. Þeir sóttu í millitíðinni lækni og sjúkrabifreið.
Þegar hinum látna hafði verið ekið á brott, fannst bréf á borð-
inu í stofu fröken Dornberg:
— Elsku Pétur minn.
Enn einu sinni ávarpa ég þig á þennan hátt, en nú er það í
síðasta sinn. Þú ert ungur og þess vegna geturðu að öllum lík-
indum ekki skilið, það sem gerzt hefur. Þegar ég fékk bréfið frá
þér, þar sem þú sagðir, að þú værir lagður af stað frá Ameríku
og yrðir kominn heim eftir nokkra daga, vissi ég, að ekki var
um annað að ræða fyrir mig, en hverfa á braut.
Ég þori ekki að horfa framan í þig. Ég hef raunar aldrei séð
þig, og ef við mundum hittast nú, mundi ég deyja úr skömm.
Ég hef aldrei fengið ástarbréf frá karlmanni, aldrei skrifað
sjálf bréf af því tagi og aldrei þráð karlmann. Það hefur verið
svo undarlegt allt saman. Ég hef beðið með óþreyju eftir bréfun-
um þínum, rétt eins og ég, gamla konan, væri kornung stúlka.
Ég hef roðnað og fengið hjartslátt, þegar pósturinn hefur fært
mér bréfin frá þér. Þú getur fundið öll bréfin þín í efstu komm-
óðuskúffunni. Efst liggur eitt til þín, þar sem ég segi þér allt eins
og það er í raun og veru og játa afbrot mitt. Ég hef aðeins gert
þetta vegna Rósu. Augu hennar ljómuðu, þegar hún talaði við
mig um þig og ást ykkar. Ég mátti ekki til þess hugsa, að þú
yrðir fyrir sárum vonbrigðum. Það er mín eina afsökun.
Ef ég hef fundizt áður en þú kemur, bið ég lögregluna að af-
henda bréfin og útskýringu mína. Lifðu heill. Sjálf fer ég nú
þangað, sem hún Rósa er.
Þín Agatha.
HIN MIKLA ÁST
Þetta var undarlegt bréf, sem fröken Agatha Dornberg hafði
skrifað, áður en hún skrúfaði frá gasinu, settist í sófann og beið
dauðans. Lögreglan gat ekki í fljótu bragði fundið neina skýr-
ingu á því. En hún tók bréfin úr efstu kommóðuskúffunni og fór
með þau niður á lögreglustöðina, þar sem rannsóknarlögreglan
tók að sér að upplýsa þennan harmleik.
Agatha Dornberg hafði átt hálfsystur 29 ára gamla. Móðir
hennar lézt af barnsförum, er hún átti Agöthu, en faðir hennar
hafði gifzt aftur. Þegar Rósa kom í heiminn, var hálfsystir henn-
ar orðin 38 ára gömul. Rósa og hún áttu sem sagt sama föður en
sitt hvora móðurina.
Móðir Rósu hafði verið dansmær og gat ekki unað sér í litlu
hafnargötunni, þar sem maður hennar rak tóbaksverzlun þá, er
Agatha tók síðar við. Hún yfirgaf manninn og barnið og gerðist
dansmær í sirkus, sem ferðaðist um landið þvert og endilangt.
Hún dansaði á línu í sirkusnum og eitt sinn á æfingu gerðist það
óhapp, að henni varð fótaskortur og hún féll til jarðar. Hún
meiddist lífshættulega og lézt eftir þunga legu. Agatha og faðir
hennar tóku sér þetta miög nærri, og faðir hennar svo mjög, að
hann svipti sig lífi skömmu síðar. Á dánarbeðinu fékk hann
Agöthu til þess að lofa sér því, að hún skyldi annast Rósu litlu,
og gera það eins vel og hún frekast gæti.
Það gat hún því aðeins gert, að hún héldi áfram rekstri tóbaks-
verzlunarinnar. Þær systurnar bjuggu áfram i litlu íbúðinni, sem
var á bak við búðina.
Hér óx Rósa upp og eldri hálfsystir hennar annaðist hana eins
og bezta móðir, enda var aldursmunurinn svo mikill, að hún gat
vel verið það. Agatha hafði aldrei verið falleg, eins og fyrr er
sagt, en það var Rósa hins vegar, og eldri hálfsystirin var stolt
af því. Hún miðlaði Rósu litlu af allri þeirri ástúð, sem hún ól í
brjósti sér. Þær gátu lifað af tekjum verzlunarinnar, en aðeins
með því móti að gera litlar kröfur til lífsins.
Það kom brátt í ljós, að Rósa hafði hæfileika á sviði mynd-
listar. Hún lagði mesta stund á teikningar og sneri sér síðar að
tæknilegum teikningum og gekk í skóla í því sambandi. Eftir
skamma hríð fékk hún vinnu á teiknistofu einnar skipasmíða-
stöðvar þarna í nágrenninu.
f stríðinu var hún send til annarrar borgar og þegar hún í
fyrsta skipti yfirgaf húsið, þar sem hún var fædd, sagði hún við
hálfsystur sína:
— Þú hefur alla tíð verið mér sem móðir, en nú er ég ekkert
barn lengur. Ég er orðin fullorðin, enda þótt ég eigi bágt með að
átta mig á því. En vertu óhrædd. Ég mun áreiðanlega bjarga
Framhald á bls. 43.
29. tbi. yiKAN 17