Vikan - 17.12.1970, Blaðsíða 38

fik/At
HILMIR HF. SKIPHOLTI 33
PÖSTHÖLF 533 SÍMI 35320 REYKJAVÍK
BIBLÍAN
RIT HENNAR í MYNDUM OG TEXTA
FALLEG MYNDABÖK í ALÞJÖÐAÚTGÁFU
SÉRA GUNNAR ÁRNASON SEGIR í RITDÓMI
UM BÓKINA:
„ . . . Klippmyndir Birte Dietz eru prentaðar af mikilli
snilli í mörgum litum í Hollandi ... Ég er ekki list-
fræðingur en ætla bað nokkurt mark um kosti þessara
mynda. að þær komu mér fyrst hálf framandlega og
þó fomeskjulega fyrir sjónir, en þeim mun oftar sem
ég leiði þær augum finnst mér þær efnismeiri og
margar blátt áfram heillandi. Táknmál þeirra verður
ekki lesið í einni sjónhending né skýrt umhugsunar-
laust, á bak við allar liggur mikil saga. Og allar eru
þær meira og minna fagrar, hver á sinn hátt . . ."
Fæst hjá næsta bóksala
langakast, eða alvarlegt astma-
kast. Er bannað að hrópa á
hjálp, jáfnvel í lífshættu? Þetta
tekur nú útyfir allt! Nei, þetta
er eðlilegt. Annars væri allt of
auðvelt að stofna til vandræða,
þegar maður þolir ekki einver-
una lengur og taugarnar bila.
Aðeins til að heyra raddir, að-
eins til að fá einhvern til að
tala við, þótt ekki væri nema til
að skipa manni að þegja.
Það getur ekki hafa verið sál-
fræðingur, sem átti hug-
myndina að þessum ljónabúrum.
Og enginn læknir hefði getað
lagzt svo lágt. En þeir tveir sem
að þessu stóðu, arkitektinn og
forsvarsmaður hins opinbera,
hafa hugsað fyrir hverju smá-
atriði refsingarinnar. Þeir hlutu
að vera tvö viðbjóðsleg skrímsli,
sadistar fullir af hatri til þeirra
dæmdu.
Klefarnir í fangelsinu í Caen
eru að vísu tvær hæðir undir
yfirborði jarðar, en engu að síð-
ur gátu hljóð fanganna, sem þar
voru pyndaðir, borizt upp á yf-
irborðið og náð eyrum almenn-
ings. Sönnun þess fékk ég þegar
handiárnin voru tekin af mér og
ég sá óttann í andliti varðstjór-
ans,óttann við að lenda í vand-
ræðum.
En hér á einangrunardeild
refsinýlendunnar, sem aðeins
starfsmenn fangelsisstjórnarinn-
ar hafa aðgang að, geta þeir ver-
ið róiegir. Hér getur ekkert
komið fyrir þá.
Klakk, klakk, klakk. Einhver
opnar öll götin á hurðunum. Eg
hætti á að gægjast fram á gang-
inn. Sting fyrst aðeins enninu
út, síðan öllu höfðinu. Eg sé röð
af höfðum bæði til hægri og
vinstri. Eg skil að jafnskjótt og
götin hafa verið opnuð, flýta
allir sér að stinga höfðinu út.
Sá til hægri lítur á mig tómum
augum, s.jálfsagt orðinn ruglað-
ur af sjálfsþægingu. Húð hans er
gulbleik og vesalings fávitaand-
litið hans líflaust. Sá til vinstri
spyr fliótmæltur:
— Hve mikið?
— Tvö ár.
ífig fékk fjögur. Bara bú-
inn með eitt. Nafn?
- Papillon.
—■ Eg er George, Jojo frá Au-
vergn°. Hvar varstu tekinn?
— I París, og þú?
Hann hefur ekki tíma til að
svara. Þeir sem útbýta kaffinu
og brauðbitanum eru aðeins tvo
klefa frá mér. Hann dregur inn
höfuðið og ég líka. Sg held fram
kollunni minni, þeir hella hana
fulla af kaffi og rétta mér
brauðbita. Þar eð ég er ekki
nógu snöggur að taka við brauð-
inu dettur það á gólfið og spjald-
inu er skellt fyrir gatið. Eftir
tæpan stundarfjórðung ríkir al-
ger þögn á ný. Það hljóta að
vera tvö gengi, sem sjá um þetta,
eitt fvrir hvorn gang, þvi að
þetta gengur svo fljótt fyrir sig.
Klukkan tólf kemur súpa með
bita af soðnu kjöti. Um kvöldið
diskur af sojabaunum. Á þessum
tveimur árum fær maður ýmist
á kvöldin sojabaunir, brúnar
baunir, hvítar baunir eða hrís-
grjón í feiti. En klukkan tólf er
maturinn alltaf sá 'sami.
Fjórtánda hvern dag kemur
rakari, sem er fangi líka, og
skefur af okkur skeggið. Auð-
vitað kemur hann ekki inn í
klefana, heldur stingum við
hausnum bara út á móti honum.
Kveðja frá vinum.
Ég hef verið hér í þrjá daga.
Eitt veldur mér áhyggjum. Vin-
or mínir á Royale lofuðu að
senda mér eitthvað að tyggja og
reykja. Ég hef ekki fengið neitt
enn og skil raunar ekki hvernig
þeir ættu að koma slíku og því-
líku í kring. Ég er því raunar
ekki mjög hissa á því að fá
ekkert. Það hlýtur að vera mjög
áhættusamt að reykja og í raun
og veru er það lúxus. En að
borða, það er lífsnauðsynlegt,
eða það skyldi maður ætla. En
súpan klukkan tólf er volgt vatn
ásamt tveimur-þremur grænum
blöðum og hundrað gramma
kjötbita. Kvöldmaturinn er
sömuleiðis aðeins vatnsskvetta
sem fáeinar baunir eða þurrkuð
grænmetislauf synda ofan á. Ég
gruna öllu síður fangelsisstjórn-
ina en fangana, sem bera í okk-
ur matinn, um að draga af
skammtinum sér í vil. Mér dett-
ur það í hug þegar lítill piltur
frá Marseille útbýtir kvöld-
matnum. Hann eys neðan af
botni úr pottinum, og á hans
kvöldum fæ ég meira af græn-
meti en vatni. Hinn er öðruvísi,
hann fer aldrei í botn á pottin-
um, heldur hrærir lauslega í
honum og veiðir svo vatnið ofan
af. Vannæringin sem af þessu
hlýzt er stórhættuleg. Til að
missa ekki kjarkinn þarf að
halda við nokkrum líkamskröft-
um.
Gangurinn er sópaður. Mér
finnst sem þeir séu óvenjulega
lengi að sópa fyrir framan klef-
ánn minn. Kústurinn strýkst
hvað eftir annað við hurðina. Ég
stari spenntur og sé horn af hvítu
nappírsblaði gægjast inn undan
hurðinni. Ég skil að sá sem sóp-
ar hefur ekki getað ýtt því
lengra. Hann bíður þess að ég
taki það. Heldur áfram að sópa
fvrir framan hjá mér á meðan.
Ég næ í miðann og brýt hann
sundur. Á hann er skrifað með
bleki, sem lýsir eins og fosfór.
Ég bíð unz varðmaðurinn uppi
er farinn hjá og flýti mér svo að
lesa: „Papi, með morgninum og
á hverium morgni þaðan af
munu liggia fimm sígarettur og
kókoshneta í tunnunni þinni.
Tyggðu hnetuna vel, þegar þú
borðar hana, til að fá úr henni
alla næringu. Gleyptu það
miúka. Reyktu á morgnana þeg-
ar verið er að tæma tunnurnar.
Aldrei eftir morgunkaffi. En
38 VIKAN n- tw.