Vikan - 20.01.1972, Blaðsíða 22

Prédikarinn á Lœkjartorgi
það þótti ekki nema sjálfsagt
þá — þú skilur það. En kaupið,
sem ég fékk hjá þeim, voru ein-
ar þrjátíu og fimm krónur —
þrjátíu og fimm krónur, og fór
oftast á fætur klukkan tvö á
nóttu til að róa, og þegar kom-
ið var að og búið að sjá um afl-
ann, var ég látinn fara að vinna
í þaranum til klukkan tíu á
kvöldin. Og fyrir þetta fékk ég
þrjátíu og fimm krónur, fyrir
alla vertíðina — þú skilur það.
Svo kom bróðir minn, sem
dvalizt hafði í nokkur ár vest-
anhafs, og hafði þaðan aðra sögu
að segja en ég af Vatnsleysu-
ströndinni. Hann var líka stað-
ráðinn í að halda þangað vestur
aftur, og nú vildi hann endi-
lega fá mig með sér til Ameríku.
Og það varð úr, að ég réðist til
farar með honum, og það var
árið 1908. Vestur í Kanada var
ég svo mitt fyrsta sumar þar í
álfu, í ofsahita, dvaldist í hér-
aði á milli Kandahar og New-
yark, hjá íslenzkum hjónum,
sem þar bjuggu. Bóndinn, Stein-
grímur Jónsson, var afbragðs
húsbóndi og kona hans alveg
einstök ágætismanneskja. Og
ég man enn hvílík hátíð mér
þótti dvölin hjá þeim, því að
hún bjó til svo gott kaffi, að
engin kona þar komst til jafns
við hana. Við vorum þarna
tveir vinnumenn, hvor með sitt
æki, fjóra stóra hesta. En svo
gerðist það að fyrri heimsstyrj-
öldin brauzt út, samverkamað-
ur minn fór í „front“, eins og
það var kallað, gerðis hermað-
ur og féll á vígvöllunum. Allir
fslendingar, sem þarna voru og
höfðu hreysti og aldur til, fóru
í front, allir í front, þar sem
þeim var sópað niður; það er
önnur saga og ég ætla ekki að
fara út í það ...
Ég var skytta og morðvargur.
-'Ég var orðinn of gamall
til þess að fara með þeim fyrstu,
en átti að fara ef til þess kæmi
að minn árgangur yrði kallaður
í frontinn. Jú, ég átti að fara,
því að það vitnaðist að ég hefði
verið afbragðs skytta og morð-
vargur. Ægilegur morðvargur,
skal ég segja þér, vitlaus í að
drepa rjúpuna, þegar ég var í
Borgarfirðinum. Ég átti þá bak-
hlaðning, en sá var galli á hon-
um, að hann flutti svo stutt. En
það var í eitt skipti, að segja
mátti það með sanni um mig,
að ég slægi öll met. Ég lagði af
stað löngu fyrir dag í heiðríkju
og grimmdarfrosti, fór úr sokk-
unum og óð yfir ána og hélt
síðan upp undir Okið. Þetta var
harða veturinn fyrir aldamótin
og Okið að heiman að sjá eins
og stór, snævi þakinn hóll og
þúfa upp úr. Þá var allt í fönn
og hefði mátt renna sér á sjtíð-
um á fleygiferð alla leið ofan
af Oki og heim að bæ. Það þætti
einhverjum eftirsóknarvert nú.
Þegar ég var kominn upp að
Hnubb, veit ég ekki fyrr en
kemur stór rjúpnahópur og er
víst búinn að fljúga ærinn
spotta, því að hann sezt og hvíl-
ir sig í skafli rétt hjá mér og
ég þurfti ekki að gera annað en
hleypa af. Hef ég þá sjö rjúpur
í skoti, hleð byssuna aftur og
hleypi af og liggja álíka marg-
ar. Er ekki að orðlengja það, að
þarna tíndi ég þær allar úr
hópnum, nema fjórar, sem
fljúga loks upp og ein þeirra
særð. Það er hræðilegt að særa
rjúpu þannig að hún missi sjón-
ina, því þá flýgur hún þráð-
beint upp í loftið eins hátt og
vængur ber, steypist svo niður
og annaðhvort rotast eða hún
grefst svo djúpt í snjóinn að
hún kafnar og er þá ógerlegt
að finna hana. Og svo var það
í þetta skiptið. Þennan sama
dag höfðu aðrar rjúpnaskyttur
í sveitinni átta til tólf rjúpur,
fæstir fleiri að minnsta kosti.
Ég kom heim með áttatíu og
fjórar — svo að sannarlega var
ég þar mestur morðvargur í
þann tíð.
Þá œtla ég ekki að öjunda
hestamennina.
— En nú ætla ég að segja þér
af honum Skjóna mínum. Þeir
voru þá tveir uppi, Skjónarnir,
sem mikið orð fór af, minn og
bans Beinteins, sem átti heima
hjá honum Ólafi söðlasmið á
Vesturgötunni, báðir afburða
skeiðgammar. Beinteins-Skjóni
var köttur lítill, en þó hygg ég
að enginn hestur, hvorki fyrr
né síðar, hafi verið jafnoki hans
á skeiðinu. Skjóni minn var
mun hærri og þannig skapi far-
inn, að það þurfti slyngan
hestamann til að taka hann nið-
ur af hraðaskeiðinu og það gat
Þorsteinn á Hurðarbaki manna
bezt, enda frábær reiðmaður og
átti löngum annálaða fjörhesta.
Ég keypti Skjóna af Jóni Þor-
steinssyni á Hamri, sem lét mig
víst hafa hann fyrir það, að
hann vildi vita hann hjá mér, og
brátt varð Skjóni svo hændur
að mér, að ég gat gengið að
honum í haganum. En þegar
ráðin var för mín vestur, skildi
með okkur. Ég seldi hann í
Rauðsgilsrétt. Man það eins og
það hefði skeð í gær. Þann dag
var glaðasólskin. Fyrst ég varð
að selja hann á annað borð,
vildi ég fá vel fyrir hann, enda
var mér heitið fyrir hann hæsta
hestverði, sem þá þekktist —
þrjú hundruð krónum. Og þá
gerðist það, að skepnan talaði
til mín. Svona ferst þér við mig,
eftir allt það, sem við höfum
verið hvor öðrum, sagði hann.
Sú ákæra varð mér sár og eftir-
minnileg. Varla að ég fengi af-
borið hana. Það er Guð, sem
lætur skepnuna tala. Og þegar
það gerist við svipaðar aðstæð-
ur — þá ætla ég ekki að öfunda
hestamennina. Það segi ég satt.
Og þó að nú séu sjötíu og tvö
ár umliðin síðan Sigurður seldi
skeiðgamminn, Skjóna sinn, að
Rauðgilsrétt, bregður fyrir
klökkva í rödd hans, þegar hann
rifjar það upp. Hann réttir út
höndina, kreppir fingurna sem
snöggvast að hvítu dulunni og
þegir við. Svo sleppir hann aft-
ur takinu á dulunni og það
bregður fyrir kaldrana í rödd-
inni þegar hann hálfhreytir út
úr sér:
— Og vitanlega var ég svik-
inn um þrjú hundruð krónurn-
ar...
Andinn og píputóbakið
— Hvað varstu svo lengi í
Kanada?
— Bíddu nú við. Ég fór þang-
að um þrítugt. Það var einhver
læknir. sem ráðlagði okkur
bræðrunum að brúka tóbak á
leiðinni yfir hafið, því að það
væri gott varnarráð við skyr-
bjúgi. Við fengum okkur því
sína pípuna hvor, og ég keypti
mér það tóbak, sem ég fékk
ódýrast, „Old Tom“, og svældi
það á leiðinni. Þegar ég kom til
Kanada, fleygði bróðir minn
frá sér pípunni, en ég hélt í
mína. Og nú fór eins og alltaf,
þegar maðurinn drýgir eitthvað,
þegar eitthvað verður honum
að nautn, þá eykur hann stöð-
ugt á. Og ég jók stöðugt á reyk-
tóbaksnautnina þangað til ég
var kominn upp í plötutóbak,
„T.M.B.“, það alsterkasta, sem
til er. Ég tók bita af plötunni,
muldi milli handanna og tróð í
pípuna, og svo krassandi var
það, að það ætlaði að logbrenna
á mér munninn, þú skilur —
logbrenna hann innan. En eftir
að ég meðtók Jesúm Krist, þá
sagði andinn við mig, að þetta
væri óhreint. Þá tók ég mína
ákvörðun. En svo var ég for-
fallinn orðinn, að ég varð að
beita sjálfan mig brögðum. Ég
fór að taka í nefið, skilurðu,
stuttan tíma, reykti svo stuttan
tíma og þannig sitt á hvað,
þangað til mér hafði tekizt að
draga nægilega úr tóbakseitr-
inu í blóðinu. Þá sagði ég skil-
ið við hyorttveggja, píputóbak-
ið og neftóbakið. Ég vildi ekki
vera háður þeirri nautn, sem
Andinn sagði mér að væri ó-
hrein.
7. júní 1914, kl. um sjö —
að Winnipegtima.
— Hvenær var það, sem þú
meðtókst Krist?
— Það get ég sagt þér. Það
var þann 7. júní, árið 1914,
klukkar. um sjö — að Winni-
pegtíma. Þarna eru merkilegar
tölur, tekurðu eftir því? Tvenn-
ir sjö og fjótrán, tvennir fjór-
tán eða fernir sjö. Og þegar
stendur í svo hárri tölu á báða
vegu — og þarna var það á báða
vegu jafnt — þá er mikið að
gerast. Svo segir í ritningunni:
„Og \rerði Kains hefnt sjö sinn-
um, þá skal Lameks hefnt verða
sjötíu sinnum." Og Pétur segir
við Krist: „Er ekki nóg að ég
fyrirgefi sjö sinnum?" En fær
svarið: „Ekki sjö sinnum —
heldur sjö og sjötíu sinnurn".
Fylgistu með?
— Hvernig vildi það til, að
þú meðtókst Jesúm Krist? Var
þar um einhvern aðdraganda
að ræða?
— Aðdraganda að því, að ég
heyrði talað til mín ...
Framhald á bls. 50.
22 VIKAN 3. TBL.