Vikan - 18.12.1975, Blaðsíða 21

V? FVRRE ÁRA
Herdís Guðmundsdóttir Ijósmyndari í Hafnarfirði ræðir stuttlega um ævi sína
hafa búið þar alia tíð. Þótt Guð-
bjartur hefði numið prentiðnina,
þá stundaði hann hana aldrei, því
hann heillaðist strax af baráttunni
við sjóinn og stundaði hana sem
sitt aðalstarf alla tíð síðan. En
Guðbjartur og Herdís létu sér ekki
nægja bara eitt starfssvið, þótt flest-
um hafi sannarlega þótt nóg að hafa
sjómennskuna að sínu aðal- og eina
Þessi mynd mun vera tekin í
kring um 1920, eða þar um bil.
Húsið fremst á myndinni stendur
enn og er nefnt BRISTOL í dag-
legu tali. Stundum var það kallað
HERKASTALINN eða KFUM, en
báðir þessir aðilar höfðu aðsetur t
húsinu. Húsið mun Sveinn Árna-
son þrentari hafa upþhaflega byggt,
var þar þrentsmiðja í kjallara, og
var FJALLKONAN_ m.a. prentuð
þar. Ritstjóri FJALLKONUNNAR
var Jón Jðnsson, sem síðar var
skólastjóri barnaskólans. Næsta
hús, hinum megin við götuna, er
bakarí Böðvars Böðvarssonar Ás-
mundarbakart), en i stðra húsinu,
sem að nokkru er falið bak við
BRISTOL bjó Böðvar bakari, það
hús hét Vinaminni. Til hœgri við
VINA MINNI og ofar í brekkunni í
Hamrinum ber hæst dökkleitt hús,
en það var við Brekkugötu, og þar
bjó Valdimar Long. Lengst til
hcegri uþþi á Hamrinum er nú
Flensborgarskðli. Ef við færum
okkuraftur niður að Suðurgötu, þá
sjáum við næst vinstra megin við
bakaríið, leikfimihúsið við Lækjar-
skðlann, en skólinn sjálfur er í
felum bak við bakaríið, og sést
aðeins t þakið. Á bak við leikfimi-
húsið sjáum við svo turninn á Þjðð-
kirkjunni.
starfi, ekki síst þessi árin allt frá
aldamótum, þegar vinnuaðferðir,
vinnuaðstaða og viðurværi hafa sí
og æ verið að breytast og þrosk-
ast úr hálfgerðum þrældómi allt til
skuttogaranna í dag og 40 stunda
vinnuviku.
En það er saga, sem hefur verið
sögð annars staðar.
Aðalatriðið í sambandi við ævi-
skeið þeirra beggja og það, sem
er tilefni þessarar greinar, er að
Guðbjartur fékk snemma mikinn
áhuga á ljósmyndun, sem var á
byrjunarstigi hér á landi um alda-
mót. Fyrstu ljósmyndavélina, sem
hann eignaðist, fékk hann í skipt-
um fyrir forláta reiðhjól, sem hann
átti, en þá voru Teiðhjól dýr og
tiltölulega sjaldgæf farartæki, sem
ekki var á allra færi að eignast.
Þetta var ein af þessum (nú) gömlu
en vönduðu útdregnu belgvélum,
sem við sjáum stundum í skrípa-
myndum, þar sem ljósmyndarinn
er falinn undir stórum svörtum
dúk, en réttir út höndina til að
gefa fyrirmyndinni merki um að
brosa. En fyrirmyndir Guðbjartar
brostu yfirleitt ekki, því oftast
voru það þorskar um borð í skip-
um og annað það, sem þeim
viðkom, sem hann myndaði. Hann
varð nefnilega að sameina sitt auka-
starf, ljósmyndunina, aðalstarfinu,
sjómennskunni og tók þvi flestar
myndir um borð í togurum eða
annars staðar, þar sem sjávarafurðir
voru unnar. Þannig varð það,
að við höfum eignast ógrynni af
heimildarmyndum um fiskveiðar
og fiskvinnslu sem Guðbjartur hef-
ur tekið um árin. Slíkar myndir eru
nú gulls ígildi, þvi þær sýna okkur
sögu fiskveiða á Islandi og þróun
þeirra. Heimildarmyndir, ómetan-
legar að verðleikum.
En áhugi Guðbjartar á ljósmynd-
un var smitandi, allavega innan
fjölskyldunnar, sem auðvitað var
ekki stór í fyrstu. Herdís smitaðist
fljótt, kannski vegna þess að hún
hefur þurft að aðstoða eiginmann-
inn við framköllun og annan
tilbúning myndanna. Hvað um
það, þau eignuðust fleiri myndavél-
ar, og hún fór að taka myndir í
landi, á meðan hann var úti á
sjó. Þar kom, að þau opnuðu ljós-
myndastofu I Hafnarfirði, sem þau
kölluðu „Amatörvinnustofu G. Ás-
geirssonar”, og rak Herdís hana á
meðan bóndinn stundaði sjóinn
og myndatökur þar.
Herdís rak ljósmyndastofuna I
landi á meðan hún sá um heimilið,
eignaðist 11 börn, tók tvö töku-
börn, hafði kostgangara til að
51. TBL. VIKAN 21