Vikan - 29.07.1976, Blaðsíða 19

Ég var stödd í verslun um
daginn ásamt 5 ára syni mín-
um. — Mamma, hvaða kall er
þetta, sagði hann, þegar ég dró
þúsund krónu seðil upp úr
veski mlnu og rétti afgreiðslu-
stúlkunni. — Þetta er hann
Jón Sigurðsson, sagði ég og
gerði auðvitað ráð fyrir að
hann ætti við myndina á
seðlinum. — Nau-hau, sagði
hann og vanþóknunin skein
framan úr honum og hann lét
mig skilja það með alls konar
úffi og auji hvað ég vxri lítið
gefin að vita ekki svona einfalt
atriði. — Veistu ekki að þetta
er þúsund kall, sagði hann,
þegar hann hafði fengið greið
svör hjá afgreiðslustúlkunni,
sem vissi allt um svona hluti,
enda svo heppinn að hand-
fjatla ,,peningakalla” alla
daga.
Ég komst að því þarna í
versluninni að ég er gamal-
dags mamma.
Strákurinn minn, sem að
mínu viti hefur síður en svo
vcrið alinn upp við peninga-
bruðl, veit heilmikið um pen-
inga, eins og það hvað má fá
marga basúkatyggjópakka fyrir
100 kallinn, og hvað mörg
andrésöndblöð fyrir þúsund-
kallinn, og ef hann heyrir
hringl í vösum mínum eða
buddu, kemur einhver undar-
legurglampi í augun á honum
og hann segir eins og leiðslu,
— áttu pening mamma? En
strákurinn minn er víst ekki
einn um að hafa áhuga á
peningum, því að mér hefur
skilist á foreldrum, sem ég
þekki, að þeirra börn séu
nákvxmlcga eins. Það er
kannski ekkert skrýtið að börn-
in hafi áhuga á peningum,
þegar fullorðna fólkið talar um
peninga, tekjur og kaup I tíma
og ótlma og treður í hvort
annað tröllasögum um hvað
þessi og hinn jóninn hafi í
tekjur á mánuði, því að það
Ixra börnin sem fyrir þeim er
haft.
Það er hreint ekki út í hött
að tala um að börnin okkar
alist upp við það að njóta
náttúrunnaf í hektörum,
hugsa í peningum, og það sé
KALLAR
n
\
meira virði að hafa góð aura-
ráð, en fallegt augnaráð. Og
þau eru fljót að lxra, að til þess
að vera maður með mönnum
er mun vitlegra að vita eitthvað
um ,,peningakalla” heldur en
þjóðfrxga kalla eins og hann
Jón Sigurðsson.
Auðvitað eru peningar und-
irstaða þess að geta lifað og
maður þarf líka að vera dug-
legur að vinna til þess að sjá
sómasamlega fyrir sér, og það
Ixra börnin 1 skólanum. En
þau lxra líka margt annað í
skólanum, ens og það að vera
góður við náungann, vera
heiðarlegur og að allir hafi jöfn
txkifxri til þess ,,að vegna vel
í lífinu” þ.e. verða sxmilega
stöndugur, sem stundum er
líka kallað að komast ,,vel
áfram” eða að verða ríkur.
Börnin trúa þessu sennilega
svona til að byrja með, en
komast fljótlega að því að ekki
er allt svona einfalt, og verða
þá bxði rugluð og sár, mörg
hver að minnsta kosti. Eða er
ekki Ijótt að blekkja mannsál-
ina? Vxri ekki miklu skynsam-
legra að kenna börnunum
staðrcyndir. Kenna þeim að
láta ekki traðka á sér og að
bcita öllum brögðum til þess
að verða ekki undir í sam-
keppninni, og gleyma náung-
anum? Vxri ekki heppilegra
að kenna þeim hvernig þau
geti grxtt á kerfinu og brýna
fyrir þeim, að ef þau spekúleri
ekki í pcningum, þá geti svo
farið, að þau lendi í hópi
hinna lxgstlaunuðu.
Það cr augljóst mál, að í
þjóðfélagi þar sem laun varlera
frá 60 þúsund krónum á
mánuði upp í 600 þúsund,
gctur engan veginn staðist, að
allir hafi jöfn txkifxri. Það er
þó alla vega augljóst. að
einhverjir verða alltaf að lenda
í neðsta þrcpinu.
Slxmt siðgxði er að mínu
mati skárra en tvöfalt siðgxði,
þvt að það grefur undan
siðgxðisvitundinni, og veldur
togstreitu, sem aftur getur
haft slxm áhrif á sálarlífið.
Auðvitað er það ekki áhuga-
mál allra að vera ríkur. því enn
er til fólk, sem kýs að starfa við
það, sem það hefur áhuga á.
frekar en annað starf. þó að
það hafi ekki eins mikið úr
býtum fyrir vikið. En sú hxtta
er fyrir hendi. að þeim fari
fxkkandi. því að nú er ekki
spurt: — Hvað gerirðu? heldur
— Hvað fxrðu í kaup5 Bráð-
um skiptir það akkúrat cngu
máli. hvað maður starfar.
Ég er alveg sannfxrð um að
þetta endar með ósköpum. ef
peningasjónarmiðsþróu nin
hcldur áfram með sama hraða
og hún hefur gert. og ekki
líður á löngu áður en það tclst
hcgðmi að gefa ungabarni
brjóstamiólk að drekka. Þá
verður mun vitlegra að gefa þ\ í
heitt soð af fimmþúsundkalli
til þess að ,.bvggja þau upp”
fyrir framtíð ..peningakall-
anna”.
Á.K.
MEQAb ANNARRA QRÐA
31. TBL. VIKAN 19