Vikan - 29.07.1976, Blaðsíða 39

því, hvort þetta hefur tekist eöa
ekki. I þessum kassa er ljós-
myndavélin. Hún er þannig út-
búin, að hún framkallar mynd-
irnar sjálf. Hér þarf því ekkert aö
gera annað en opna kassann og
líta á árangurinn."
Ég fann, að þetta var hátíðleg
stund. Fyrir manninn þýddi þetta
að sjá margra ára starf skila
árangri, eða e.t.v. komast að raun
um, að unnið hafi verið til einskis.
Hann stóð nú upp, gekk að
borði, sem hann hafði látið kass-
ann á, og fór um hann varfærnum
höndum í því skyni að opna hann.
Það var ekki lengi gert, og von
bráðar hélt hann á litlum bauk á
stærð við spilastokk í höndum sér.
Hann hikaði andartak, eins og
hann þyrði naumast að opna
baukinn, en svo lét hann til
skarar skríða.
Eg virti fyrir mér andlit hans,
þegar hann lyfti lokinu og leit
niður. Það var eins og drættirnir í
andlitinu stirðnuðu, og sem
snöggvast minnti hann mig á
líkneski úr steini. Svo breiddist
sigurbros yfir það, og hann virtist
eiga erfitt með að halda til-
finningum sínum í skefjum. Svo
tók hann varfærnislega mynd-
irnar úr bauknum og Iagði þær á
borðið.
Eftirvæntingin hafði nú náð há-
marki. Ég stökk upp úr stólnum
og þaut til hans. Og það, sem ég
sá, festist mér svo [ minni, að ég
get lýst hverri einstakri mynd í
réttriröð,
Á fyrstu myndinni var
ekkert að græða. Hún virtist
tekin alllangt frá jörðu, senni-
lega í gufuhvolfinu. A.m.k.
voru hvítir gufubólstrar eða ský
það eina, sem sjáanlegt var. Scma
var að segja um þá næstu. Þriðja
myndin virtist hafa mistekist því
hún var alsvört. Það var ekki fyrr
en við komum að fjórðu mynd-
inni, sem eitthvað fór að sjást og
gerði manninn heldur vonbetri
um, að þetta hefði ekki allt verið
til einskis, en vonbrigðum sínum
hafði honum ekki tekist að leyna.
Sem sagt, við vorum komnir að
fjórðu myndinni. Hún var að vísu
tekin úr töluverðri hæð, en þó
mátti vel greina Dímon og um-
hverfi hans. Dímon virtist lítið
hafa breyst í fljótu bragði. En ég
tók sérstaklega eftir, hvað landið
í kring virtist grónara en það er í
dag. En ég fékk ekki lengi að
skoða þessa mynd, svo var ákafi
mannsins mikill. En næsta mynd
olli honum vonbrigðum, því hún
var alsvört, eins og sú þriðja.
Hafi fimmta myndin valdið
manninum vonbrigðum, bætti
sjötta myndin það fyllilega upp. Á
henni sást Dímon greinilega, en
það sem vakti mesta athygli
mannsins var vel sýnilegur
reykjarmökkur, sem lagði úr
einum bæ, sem sást neðarlega á
myndinni. Þar í kring sáust
nokkrir menn, en þó fremur
ógreinlega. Maðurinn gerðist nú
mjög æstur og tók að hrópa:
„Sjáðu, það er þá satt. Sjáðu
bara.“
Eg hef sennilega verið nokkuð
aulalegur á svipinn, því hann tók
að skýra betur út fyrir mér, hvað
hann ætti við.
„Sjáðu til, þessi bær er það
neðarlega á myndinni, að hann
hlýtur að hafa verið í Landeyj-
unum.“
Ég var litlu nær, en hann hélt
áfram:
„Skilurðu ekki, maður, að hér
er ég með óyggjandi sönnun fyrir
því, að Njálsbrenna hefur átt sér
stað í raun og veru?“
Ég leit beint framan í hann og
sá, að honum var bláköld alvara
með þessa staðhæfingu. Síðan leit
ég aftur á myndina, og eftir
nokkra umhugsun gat ég vel
fallist á, að þetta væri alls ekki
svo fráleitt. Þetta hlyti að vera
Bergþórshvoll, bærinn, sem
þarna var að brenna. Og allt í
einu rann það upp fyrir mér, hve
þetta var þýðingarmikið augna-
blik og hvað þetta allt hafði mikið
að segja fyrir sagnfræðina. Þetta
var vitneskja, sem ekki mátti
halda leyndri.
Maðurinn settist nú í stól, hugs-
andi á svip og smáróaðist. Svo
sagði hann:
„Tvær myndir af sex eru
heilar. Það gerir þó þetta allt ein-
hvers virði. Þú mátt nú fara, ef þú
vilt.“
Svo þagnaði hann og gaf sig á
vald hugsunum sínum, en ég lét
ekki segja mér þetta tvisvar. Ég
þaut upp úr stólnum og gleymdi
alveg að kveðja hann. Ég hljóp
upp stigann, og mér til mikillar
gleði sá ég, að hann hafði ekki
lokað dyrúnum, þegar hann hafði
verið að sækja myndirnar. Ég
komst því óhindraður út.
Það má segja, að ég fremur
flaug en hljóp niður brattar
hlíðar Dímons að bílnum mínum.
Eg var fljótur að aka af stað og
hafði nú alveg gleymt þvi að ég
var á leiðinni til Víkur. Mín ein-
asta hugsun var að komast sem
fyrsti til Reykjavíkur aftur til að
segja frá þessum merkisatburði.
Ég tók ekki tímann, en ég held,
að aldrei á ævinni hafi ég ekið
eins hratt. Það fyrsta, sem ég
gerði, þegar ég komst til Reykja-
víkur var að heimsækja sjón-
varpið. Ég hef sjálfsagt talað all
ruglingslega þegar ég sagði þeim
frá þessari lífsreynslu minni. Ég
sá það á þeim, að þeir trúðu mér
ekki, en sögðust þó ætla að athuga
málið. Síðan lá leiðin upp í út-
varp. Ég óð þar um alla ganga
eins og snarbrjálaður maður og
heimtaði að fá að tala við frétta-
stjórann. Síðan ætlaði ég að hitta
einhverja sagnfræðinga, og að
sjálfsögðu ætlaði ég að láta lög-
regluna vita af þessum einstæða
atburði.
En einhver tók af mér ómakið
með því að hringja á lögregluna.
Eftir á skil ég, að ég hlýt að hafa
valdið stofnuninni miklu ónæði.
En, sem sagt, allt í einu voru
komnir þarna tveir lögregluþjón-
ar. Með vinsamlegum fortölum
fengu þeir mig út í lögreglubíl-
inn. Eg var orðinn ringlaður út af
þessu öllu saman, og þeir óku mér
inn á Klepp.
Ég var hafður þar í nokkra
daga, þar til ég róaðist, en þá átti
að láta mig lausan. En ég fór strax
að tala um þennan atburð, og þá
þorðu þeir ekki að sleppa mér. Ég
dvel þarna ennþá, en er álitinn
hættulaus og fæ því leyfi til að
fara út einsamall öðru hverju.
Það er höfuðástæðan fyrir því,
að ég get ekki skrifað söguna
sjálfur.en vsrjð að fá annan til að
gera það fyrir mig.“
Maðurinn, sem hafði kallað sig
Jón Jónsson, þagnaði nú, og ég
komst til veruleikans aftur. Við
vorum ennþá staddir í kaffihús-
inu í Austurstræti, en ég verð að
játa að frásögnin hafði hrifið mig,
svo ég gleymdi mér um stund.
Þvílíkt ímyndunarafl!
Maðurinn snéri sér nú beint að
mér, og það var hljóð bæn í
augum hans, þegar hann spurði:
„Ætlar þú að skrifa um þetta?“
Ég vissi tæplega, hverju svara
ætti. Maðurinn hlaut að vera
geggjaður, en ég fann samt að
honum var bláköld alvara, svo ég
svaraði:
„Strax og ég hef tíma.“
Það var eins og honum létti
talsvert við þetta, og hann sagði
lát:
„Þakka þér fyrir.“
Eg sá nú, að það hafði stytt
upp. Ég kvaddi því manninn,
þakkaði honum fyrir söguna og
gekk út. Eg vissi eiginlega ekki,
hvernig ég ætti að snúa mér í
þessu. Eg hafði lofað manninum
að skrifa þetta, en fannst ég hafa
lofað upp í ermina á mér. Svo
gleymdi ég sögunni, eftir því sem
dagarnir liðu.
Það hefur verið u.þ.b. hálfu ári
seinna, sem ég þurfti að skreppa
austur undir Eyjafjöll. Þar sem
ég ók nú yfir aurana og sá Dímon
framundan á vinstri hönd, rifj-
aðist upp fyrir mér saga mannsins
á ný. Þar sem ég var ekkert að
flýta mér sérstaklega, ákvað ég að
ganga upp á Dímon.
Það reyndist rétt, sem
maðurinn hafði sagt, að rétt áður
en komið er að Markarfljótsbrú,
kemur maður að vegi, sem liggur
til vinstri upp í Fljótshlíðina fram
hjá Dímoni. Eg ók hægt eftir
honum og út á grasbalann undir
hlíð Dímons, alveg eins og maður-
inn sagðist hafa gert. Svo sté ég út
og hóf þegar að klífa fjallið.
Eg var ekki lengi að ná
toppnum og gekk svo út á eystri
brúnina. Ég kom strax auga á
klettinn, sem skagaði þarna upp
úr, á vinstri hönd fyrir neðan mig.
Ég gekk að honum eins og af
rælni og athugaði hann. Það fór
sem mig grunaði. Þetta var bara
venjulegur klettur, rétt eins og
allir aðrir klettar. Sennilega
hefur maðurinn látið imyndunar-
aflið hlaupa með sig í gönur, eða
kannski sofnað hér og dreymt
þetta allt saman.
Ég hristi höfuðið glottandi og
snéri mér við til að fara til baka.
Þá snarstansaði ég. Fyrir framan
mig sá ég hálfhringlaga geil í
grasinu, eins og sívalningur hefði
lent þarna með miklum krafti og
orsakað hana.
Ég stóð þarna nokkra stund
hugsandi, svo gekk ég hægt niður
til bílsins aftur. Á leiðinni austur
tók ég eina ákvörðun, og hún var
sú, að setja frásögn manrsins i
letur, og hér kemur hún.
Trúi nú hver sem vill!!!
ENDIR.
31. TBL. VIKAN 39