Vikan - 16.09.1976, Blaðsíða 29

Hún svaraði ekki strax. Hún sá
vel, hve harðneskjulegt þetta var,
en það varð ekki aftur snúið. Hún
hafði elskað hann. Nú kvaddi
hann hana.
— Ég kasta þér ekki út, sagði
hún, eins og hún væri að verja
sig.
— Það er þá helst- öskraði hann
fólskulega. Andlit hans var
afmyndað af reiði og þjáningu.
Hvað viltu þá kalla það?
— Eg veit ekki, sagði hún
hjálparvana.
Hann starði á hana og allt í
einu bölvaði hann og gekk til
dyranna.
— Ég kem ekki aftur. sagði hann.
Þú hefur leikið þér að mér Rósa.
Þú hefðir ekki átt að fara svona
með mig, ég á a.m.k. erfitt með að
sætta mig við það.
Rósa var þögul, svo hann fór.
Faðir hennar leit á hana yfir
blaðið.
— Hugsaðu um, hvað þú hefur nú
gert, Rósa, sagði hann.
Hún svaraði ekki. Tárin
streymdu niður kinnarnar, en
hún þurrkaði þau óþolinmóð
burtu og hélt áfram hús-
verkunum. Seinna um daginn
gaut faðir hennar til hennar
augunuin án þess að hún yrði þess
vör. Hún var að skrúfa niður
handklæðahengi og flytja það,
færa til húsgögn og smáhluti. Hún
breytti niðurröðun allra
smáhlutanna á ofnhillunni. Hann
minntist þess að hún hafði alltaf
nöldrað yfir þessu dóti við
móðurina. Rósa fær þá að hafa
það eins og hún vill, hugsaði
faðirinn.
Síðar lagaöi hún te handa þeim
og settist við hliðina á honum i
stól móðurinnar. Kvenfölk
hugsaði faðirinn, kvenfólk. Það
gerði hvort tveggja, að skemmta
honum og ganga fram af honum.
Og hún sagði upp svona góðum
manni eins og honum Georg bara
af því — ja, hvers vegna? Hann
yppti öxlum og lét gott heita. Hún
var sú manngerð, sem varð að fá
vilja sínum framgengt. Auk þess
líkaði honum þetta vel svona
innst inni. Hann m.vndi aldrei
segja það, en hann varfeginn að
sleppa við að flytja. Hann huggaði
sig með því, að hún væri ung, og
nógur timi til að hugsa um'
giftingu. Hún giftir sig sjálfsagt
einhverntíma.
Mánuði síðar heyrðu þau, að
Georg hefði gift sig. Rósa fann til
einhvers konar saknaðar en það
var þannig tilfinning, sem grípur
mann vegna þess, sem ekki getur
verið á annan veg. Þau höfðu
öðru hverju mæst á götu og hún
hafði þá boðið góðan dag og
kinkað stirðlega til hans kolli.
Hún var sár áf því að hann vildi
ekki gleyma því liðna. Hún
heilsaði honum kurteislega, en
hann var kuldalegur. Hún horfði
forvitnislega á stúlkuna, sem
hann giftist, og bjóst jafnvel við,
að hún myndi heilsa. En stúlkan
leit í aðra átt. Hún vissi um Rósu,
hún vissi, að Georg sætti sig við
það, sem hann hafði getað fengið.
• Þetta var árið 1938. Orðrómur
og( hræðsla við stríð var í
undirvitund fólks, en ekki um það
rætt dagsdaglega. Rósa og faðir-
inn reiknuöu með, að allt gengi
sent fyrr. Kinn dag, fjórum
mánuðum eftir andlát frú
Jónsson. sagði faöirinn:
— llvers vegna hættir þú ekki aö
vinna núna? Við getum vel
bjargast án þinna launa, ef við
gætum sparsemi.
— Heldur þú það? sagði Rósa
tortryggin.Hann sá strax, að þetta
var gagnslaus uppástunga.en hélt
þó áfram:
— Þú átt of annríkt bæði með
vinnuna þína og heimilisstörfin.
— Karlmenn, sagði hún spotsk,
en um leið þannig, að hún vildi
sýnilega ekki ræða málið.
Faöininn minntist þess, að kona
hans hafði lagt áherslu á að
vinna, þangað til Rósa var oröin
sextán ára og gat tekiö við hennar
starfi. „Konur eiga að vera
óháðar", hafði hún sagt, og nú
sagði Rósa:
— Ég kýs að vera óháð.
— Kvenfólk, sagði hann. Sagt er,
að allar konur óski sér
eiginmanns, sem getur séð fyrir
þeim, en það er eins og eg vilji
ykkur illt, þegar ég segi, að þið
þurfið ekki að vinna.
— Kvenfólk, kvenfólk, sagði
Rósa, ekki veit ég neitt um kven-
fólk, en ég veit vel, hvað ég vil
sjálf.
Faðirinn tilheyrði eldri armi
verkamannaflokksins og var
uppalinn í verkalýðsfélaginu.
Hann sótti af skyldurækni fundi
einu sinni til tvisvar i viku, og
við og við komu félagar hans með
honum heim i te og spjölluöu um
stjórnmál. I áraraðir hafði hann
sagt við konu sina: „Kf maður
hefði bara almennileg laun. þá
væri allt i lagi. Nú vinnur ntaður
tíu tima á dag, og allt fer til
auðvaldssinnanna." Þetta sama
sagði hann nú viö Rósu, en hún
svaraöi bara:
— Eg hef ekki áhuga á stjórn-
málum.
— Þú ert eins og staður asni, rétt
eins og hún móðir þin, sagði hann.
— Þá það, sagði hún hlæjandi.
Ilún hefði vel getað sagt, að alla
ævi hefði hún verið i andstöðu við
möðurina og mátt berjast til að
verða henni óháð. En um eitt
voru þær sammála: að konur yrðu
að geta séð f.vrir sér sjálfar. Eins
og móðirin leit hún svo á, aö
fundirnir í verkalýðsfélaginu
væru barnaleg ánægja, sem yrði
að leyfa karlmönnum að njóta.
Hún kaus verkamannaflokkinn til
aó geðjast honum, það hafði
móðirin líka gert. Hvert sinn sem
laðirinn fitjaði upp á því að hún
hætti að vinna i brauðbúðinni,
svaraði hún:
— Hver veit hvað komið getúr
fyrir. Það er kjánalegt að vera
ekki forsjáll.
2.
HUJTI
38. TBL. VIKAN 29