Vikan - 06.01.1977, Blaðsíða 41

I EFTIR ÍSLENSKAN HOFUND
andliti hans voru drættir rauna og
mótlætis og hár hans var tekið að
grána í vöngum.
Hann hafði kvænstungur, mynd-
arlegri og efnaðri stúlku og þau
tekið við búi af foreldrum hans á
Vallholti. Lifið hafði brosað við
þeim og fljótlega höfðu þau eignast
tvö börn, sem voru yndi og eftirlæti
foreldra sinna. En skyndilega dró
ský fyrir þá hamingjusól, börnin
litlu veiktust og dóu bæði. Móðirin
var yfirkomin af sorg, en faðirinn
gerðist einrænn og kaldranalegur.
Skömmu siðar varð konan barns-
hafandi á ný og gæfan virtist ætla
að snúast þeim aftur í hag, en
barnið fæddist andvana og konan
sté ekki framar í fæturna. Hún var
rúmliggjandi í tvö ár og veslaðist
upp. Líkami hennar tærðist og úr
horuðu andliti störðu augu,myrk af
sorg og kvölum.
Jón Grímsson kom sjaldan að
sjúkrabeði konu sinnar, hann var
löngum að heiman, drakk mikið og
illa og var illur með vini.
Nú var konan dáin fyrir nokkrum
árum og eftir það hafði hann stillst
og róast nokkuð, en hann var alla tíð
bitur og hranalegur. Drukkinn var
hann hinn versti viðureignar.
Þótt ævi þessa manns hefði
verið svo raunaleg og heimilishagir
hörmulegir hafði hann ' þó alltaf
sinnt búi sínu vel, hann átti
úrvalsfé og góða hesta. Kýrnar
hans mjólkuðu betur -en nokkrar
aðrar í sveitinni og hann var rausnar-
legur við vinnufólk sitt í fæði og
launum, þótt nokkuð þætti hann
vinnuharður. Enda hélst honum vel
á hjúum.
Allt þetta sumar var einmuna tið
og heyfengur mikill og góður um
alla sveitina, þvi var mikið annríki á
Vallholti og oft vakað lengi. Er líða
tók á sumarið þóttist heimilisfólkið
taka eftir þvi, að húsbóndinn væri
með ólikindum hýr í bragði og
ánægjulegur og var haft á orði, að
hann væri allur að yngjast upp.
Fyrstu vikurnar, sem Dísa var á
Vallholti, hafði hún ekki mikið af
Jóni Grimssyni að segja. Eftir að
fært var frá gekk hún að mjöltum
með hinum stúlkunum á heimilinu.
Og hún vann hvert það verk, sem
henni var falið, svo vel sem hún
kunni. Þótt heim hjá henni hefði
aldrei verið neitt ríkidæmi, hafði
hún aldrei liðið skort. Hún var stór
og sterk og rösk til vinnu. Þessa
eiginleika virtist hinn nýi húsbóndi
hennar kunna vel að meta og er
fram liðu stundir komst hann að
raun um að stúlkan var bæði lagleg
og skemmtileg.
Disa veitti þvi enga athygli í
fyrstu að húsbóndinn var tekinn að
sækjasteftir félagsskap hennar. Og
þegar hún uppgötvaði það vissi hún
ekki hvernig hún ætti að bregðast
við. Vissulega var Jón Grimsson
laglegur og myndarlegur, skemmti-
legur gat hann lika verið. Það svo,
að áður en hún vissi af var hún búin
að gleyma hve gamall hann var og
öllu því sem hún hafði um hann
heyrt. Hann heillaði hana gjörsam-
lega. Þegar kom að þvi, að hann
vafði hana örmum og þrýsti kossum
á varir henni gleymdi hún öllu öðru.
Hún var sem drukkin og hugsaði
ekkert um afleiðingar eða eftirköst.
Honum tókst auðveldlega að
koma því svo fyrir, að þau gætu
verið tvö ein, án þess að heimilis-
fólkið grunaði neitt misjafnt. Vegna
þess hve húsbóndinn var léttur í
lund og ánægður þetta sumar varð
allur heimilisbragurinn annar og
ánægjulegri, og fólkið gekk glatt til
vinnu sinnar.
Um réttaleytið skrapp Dísa heim
að Gili, hún hafði verið beðin að
vera áfram á Vallholti fram yfir
sláturtíð. En Jón Grímsson bauð
henni að skreppa og heimsækja
mömmu sina, ef hana langaði.
Móðir hennar gladdist við að sjá
þetta fallega eftirlætisbarn sitt, sjá
með eigin augum, hve stúlkan var
hraustleg og útitekin og laglegri en
nokkru sinni fyrr. Þótt Aðalbjörg á
Gili væri ekki laglegri en gengur og
gerist sjálf, voru mörg af börnum
hennar óvenju frið, en þó ekkert
eins og Disa. Hún var einstaklega
smáfríð í andliti, með tindrandi
dökkbrún augu og spékoppa í
kinnum og dökkbrúnt hár hennar
var bæði mikið og fallegt. Benedikt
faðir hennar hafði verið laglegur
maður og frá honum hafði hún
fríðleikann, en lundina sina léttu
hafði hún frá móður sinni.
í sláturtíðinni leið Dísu illa. Hún
botnaði ekkert í hvað að var, henni
varð óglatt af öllu. Blóðlyktin og
matarlyktin ætluðu alveg að gera
útaf við hana og hún kom varla
niður matarbita. Og einn daginn
leið yfir hana í eldhúsinu. Marta
ráðskona, sem verið hafði á Vallholti
i mörg ár, stumraði yfir henni og
færði hana inn i rúm. Um kvöldið
kallaði Jón Grímsson hana til sín á
eintal.
Hann sagði, að Marta hefði sagt
sér, að hún hefði liðið útaf í
eldhúsinu. Og hvort hún vildi ekki
bara fara heim til mömmu sinnar
fyrst hún væri lasin. Siðan bætti
hann við, kímileitur á svip: ,,Ætli
það sé ekki erfingi á leiðinni. Ef þú
fæðir mér stóran og hraustan son,
þá er aldrei að vita hver verður
húsmóðir hér á Vallholti."
Daginn eftir fór Dísa heim til sín.
Jón Grímsson fylgdi henn sjálfur úr
hlaði. Hann hafði greitt henni
ríflegt kaup. Og þegar hann kvaddi
hana faðmaði hann hana að sér og
bað hana að vera duglega og hrausta,
svo sonurinn yrði státinn.
Þessar fréttir urðu reiðarslag fyrir
móður hennar og aðra heima á Gili.
Stefán vildi helst lögsækja Jón
Grímsson, en Dísa bað honum
griða. Hún lifði í voninni um að allt
yrði gott, þegar barnið væri fætt.
Þannig leið langur og strangur
vetur. Disa hresstist skjótt eftir
fyrstu mánuðina og var sjálfri sér
lík fram vfir áramót, en er líða tók á
veturinn gerðist hún þung á sér og
þreytt i fótum.
Nú er komið fram í miðjan júni og
stundin runnin upp. Hún liggur hálf
meðvitundarlaus og verður varla
vör við, þegar mamma hennar
reynir að hagræða henni og hlúa að
henni. Halla kona Stefáns er líka á
ferli, en báðar eru þær úrræðalaus-
ar. Það eina, sem þær geta. er að
ákalla himnaföðurinn í huganum og
biðja þess að ljósmóðirin komi i
tæka tíð og bjargi móður og barni.
Loks er gengið um bæjardyrnar
og Þórey dóttir Stefáns kemur i
gættina.
..Ljósan er komin,” segir hún og
1.TBL. VIKAN41