Vikan - 08.12.1977, Side 65

JÚLASÝNING Þjóðleikhússins
að þessu sinni verður baiiettinn
Hnotubrjóturinn við tónlist
Tchaikovskys. Ballettmeistari er
Yuri Chatai, bandarískur dansari
og stjórnandi, sem m. a. hefur
unnið með Heiga Tómassyni og
er hingað kominn fyrir
milligöngu hans. Frumsýning
verður á annan í jó/um og munu
Helgi Tómasson og Anna
Aragno dansa aða/hutverkin á
fyrstu sýningum, en síðan tekur
finnskur dansari, Matti
Tiikkanen, við hlutverki Heiga og
ein afstúlkum íslenska
dansf/okksins tekur við hlutverki
Önnu.
Vikan náði tali af Yuri Chatal
og ræddi lítillega við hann:
Yuri Chatal er fæddur 1937 í Kiev
í Úkraínu, en fljótlega fluttist
fjölskylda hans þaðan og bjó
víðsvegar í Evrópu þar ti/ hún
settistloks að I Bandaríkjunum
1952. Þá fyrst byrjaði hann að
læra ballett og var aðallega hjá
rússneskum kennurum, sem
f/estir höfðu búið lengi í
Bandaríkjunum.
— Nú, ég dansaði síðan með
mörgum ballettflokkum, sýndi í
sjónvarpi og tók þátt ínokkrum
sýningum á Broadway. Arið
1969 sneri ég mér að
uppsetningu og bal/ettstjórn og
vinn nú aðallega sem ballett-
meistari og kennari, enda
kominn á þann aldur.
— Hvað finnst þér um ballett,
nútímaba/lett og hefðbundinn
ballett?
— A síðustu tuttugu árum hefur
orðið gifur/eg breyting á sviði
balleitmála. Áhugi fyrir ballett
hefur aukist mjög mikið, en áður
var t. d. mjög lítill markaður fyrir
hann í Bandaríkjunum. Meira að
segja aðaldansarar hjá stórum
ballettflokkum urðu að vinna
aukavinnu tilþess að hafa ofan
affyrirsér. Það hafa orðið margar
athyglisverðar breytingar og
margir mjög góðir stjórnendur
og semjendur komið fram á
sjónarsviðið. Ég he/d að
nútímaballett og hefðbundinn
ballett standi nokkurn veginn
jafnfætis í dag. Í Sovétríkjunum
hefur þessu verið haldið í
ákaflega föstum skorðum og þar
hefur /istamaðurinn sem
einstaklingur verið bældur niður.
Það er ekki nógu gott, og þess
vegna flýja margir listamenn
land.
Annars er New York einskonar
miðstöð þessarar listgreinar. Ég
var þar aða/lega á meðan ég var
að /æra, en núna vinn ég mikið
úti á landi. Samt kem ég alltaf
Ballettmeistari Hnotcibrjótsins
einu sinni eða tvisvar á ári til
New York, því þar gerist alltaf
eitthvað merkilegt og breytingar,
nýjar stefnur ílistum eiga upptök
sin þar. New York er nefnilega
fín borg, þrátt fyrir marga ga/la.
— Það, er oft talað um að
/istdans bókstaflega taki allt
manns líf. Hefur þú fórnað miklu
fyrir ballettinn?
— Ég held að það sé ekki réttað
tala um að maður fórni neinu.
Löngunin ti/að dansa er svo
sterk að þetta er og verður líf
manns og lífsbarátta. Það væri
/íka a/lt ómögulegt ef maður
hugsaði alltaf sem svo, að
maður fórnaði hinu og þessu.
— Hvað þá með menn eins og
Rudolf Nurejew? Er dansferill
hans á enda?
— Það er ekki gott að segja og
ég get ekki dæmt um það. Ég er
á þeirri skoðun, að hann hafi
ofreynt sig. Hann hefur unnið
alltofmikið. Það eru takmörk fyrir
hvað líkaminn þolir. Ég hef t. d.
séð hann dansa með annan
fótinn vafinn alveg uppúr og
niðurúr. Ætii hann snúi sér ekki
meira að uppsetningum og
kennslu eða ef til vill kvikmynd-
um. Þar á hann góða mögu/eika,
þvi hann er jú stórstjarna.
— Þú hefur sett Hnotubrjótinn
upp áður, er það ekki?
— Jú, ég hef sett hann þrisvar
upp í Bandarikjunum og svona
sýning byggist aðallega á eigin
hugmyndum. AHtþað
hefðbundna erað hverfa úr
verkinu og það er orðið frekar
nútímalegt.
— Þurftirðu að þreyta verkinu til
þess að það hæfði islenska
dansflokknum?
— Já, ég þurfti að taka tillit til
þess hve flokkurinn hérna er /íti/l
og miða uppsetninguna við það.
Leikhúsið sjálft erlíka lítið og
það verður að taka með i
reikninginn. Annars held ég að
sýningin verði ágæt.
FÓLK
— Hvernig likar þér að vinna hér á
landi?
— Það erágætt. Alltöðru vísi en
annars staðar, því hér er allt svo
smátt i sniðum. i Bandaríkjunum
eru t. d. engin ríkisrekin leikhús.
Það er kostur að vinna i leikhúsi
eins og hér, þvíþá getum við
notað sviðið til æfinga án þess
að það kosti einhver ósköp. í
Bandarikjunum verður maður
að leigja hús til sýninga og
æfinga og það er oft ákaflega
kostnaðarsamt. Ég hef bara
gaman afað vinna hér og það er
ákaf/ega gott að vinna með
fólkinu hérna. Auðvitað vildiég
gjarna geta séð einhverjar
danssýningar, en að þvíundan-
skildu er þetta alveg ágætt.
— Hefurðu unnið áður
utan Bandarikjanna?
— Nei, þetta er í fyrsta skipti. En
ég myndi gjarna vi/ja vinna
einhversstaðar annars staðar ef
mér biðist eitthvað
eftirsóknarvert.
A.Á.S.
mE/T um
49. TBL. VIKAN 65