Vikan - 06.04.1978, Blaðsíða 50

Sara sigrar heiminn.
Þar með var framtíðin tryggð.
Sara var stöðugt í sviðsljósinu, og
ýmist gekk hún fram af aðdáendum
sínum eða vakti aðdáun þeirra. Hún
fékk hvert aðalhlutverkið á fætur
öðru. Mestu listamenn þeirra tíma
festu fegurð hennar á léreft og þegar
hún kom til leikhússins á kvöldin,
biðu hennar herskarar af aðdá-
endum, klæddir í flauel og kjól og
hvítt.
Þýska-franska stríðið hafði áhrif á
skemmtanalífið í Paris. Meðan
borgin var hersetin, setti Sara á fót
spítala í leikhúsinu og rak hann fyrir
eigið fé. Lögreglustjóri Parísar
kunni þá sögu að segja af Söru, að
hún hafði eitt sinn komið til að
sækja aukabirgðir fyrir spítalann.
„Þegar hún fór, tók hún með sér
pelsinn minn til að gefa einum af
þeim særðu,” sagði hanh þurrlega.
Striðið var frönsku þjóðinni
þungur dómur, hún beið nú sinn
stærsta ósigur síðan ósigurinn við
Waterloo. En um leið og kring-
umstæður allar urðu nokkurn
veginn eðlilegar á ný, hóf leikhúsið
— og Sara — starfsemi sina á nýjan
leik. Nú var hún orðin svo fræg, að
leikhússtjórarnir höfðu ekki neitt
yfir henni að segja lengur — Sara
vildi ákveða sjálf. Hún veðjaði hátt
og stofnaði sitt eigið leikhús — Leik-
hús Söru Bernhardt — Hún ætlaði
að reka gott leikhús, og kjörorðið
var — gæði. Og auðvitað tókst henni
vel, allt, sem hún kom nærri, heppn-
aðist.
Á áratugnum 1870-80 var Sara
óneitanlega tískudrottning heims-
ins. Siðapostulunum til mikillar
skelfingar lét hún taka mynd af sér í
buxnadragt — klæðnaði, sem er sem
sé ekkert nýmóðins fyrirbrigði,
heldur hundrað ára gömul upp-
finning Söru Bernhardt! Það var á
sveimi orðrómur um, að hún tæki á
móti gestum sínum í marmara-
baðkeri fylltu kampavíni!
Árið 1879 fór Sara í fyrsta skipti í
leikhúsför til Englands. Skáldið
Oscar Wilde tók á móti henni við
landganginn og kastaði liljuvendi að
fótum hennar. Hundruðir breskra
aðdáenda voru komnir til að fagna
henni og báru hana á höndum sér til
járnbrautarstöðvarinnar. Þetta var
einkar vel heppnuð heimsókn.
Franskur blaðamaður sendi skeyti
til Parísar: „Orð megna ekki að lýsa
þeim móttökum, sem ungfrú Bern-
hardt hlaut. Bretar eru viti sínu
fjær. Þetta er eins og hvert annað
æði." Hvar sem hún sýndi sig, var
hún umkringd aðdáendum. Prinsinn
af Wales heimsótti hana í búnings-
herbergið, og meira að segja lét hinn
strangi og siðavandi forsætis-
ráðherra, Gladstone, hrifast af hinni
fyndnu og gáfuðu Söru.
Sama ár lék hún í Brussel og
Kaupmannahöfn, og þar var hún
kynnt fyrir dönsku konungs-
fjölskyldunni. Árið eftir var röðin
komin að Ameríku. í Ameríku var
tekið á móti henni eins og þjóð-
hetju. Eitt sinn varð hún að halda
kyrru fyrir í hótelherbergi sínu í
heilan sólarhring, þvi að lögreglunni
tókst ekki að ryðja götuna, þar sem
aðdáendur hennar höfðu hópast
saman. Stærsta stund hennar í
Ameríku var fundur hennar við
Thomas Edison, sem hún hafði lengi
dáð, — ekki hvað síst fyrir, hve mjög
hann líktist Napoleon! Þau eyddu
nóit saman á tilraunastofu hans.
Þegar hún kom til Kanada, for-
bauð biskupinn í Montreal sóknar-
SARA
BERN-
HARDT
börnum sínum að sjá svo syndum
spillta konu. „Kaeri starfsbróðir,”
svaraði Sara blíðlega. „Því ráðist
þér gegn mér? Er ekki nær, að við
leikararnir stöndum saman....?”
Lifandi helgisaga
„Fegurð Söru Bernhardt er eins
og fegurð náttúrunnar,” skrifaðieinn
rithöfundur, „ólýsanleg og
heillandi.” Sara var rauðhærð og
grannvaxin og kannski ekki beint
fögur, en frá henni stafaði ljóma,
sem var eins og geislabaugur um
hana. Einn af þeim, sem var heill-
aður af persónutöfrum hennar, var
Ambroise Damala, ævintýramaður
og eiturlyfjaneytandi. Hrifningin
var gagnkvæm, og hann varð fyrsti
— og síðasti — eiginmaður Söru.
Hamingjusólin hneig fljótt til viðar.
Ambroise var forfallinn morfínneyt-
andi, og aðeins ári eftir brúðkaupið
skildu þau. Sara var þannig kona, að
hún óskaði frelsis og vildi geta
elskað þann, sem hún óskaði — og
þegar hún óskaði.
Árið 1885 heimsótti Sara Skandi-
navíu á nýjan leik, og Óskar II
konungur var viðstaddur allar fimm
sýningarnar, sem hún hafði i Stokk-
hólmi. Á eftir kallaði hann hana
fyrir sig til hallarinnar og gaf henni
kórónu úr gulli, skreytta demönt-
um. Síðan hélt Sara eina sýningu í
þjóðleikhúsinu í Kristianíu. Sagt er,
að þegar hún var á ferðinni, hafi
það líkst sirkuslest. Hún hafði
yfirleitt meðferðis hundrað koffort
með eigin farangri. Og síðan var
auðvitað fylgdarliðið.
Á stuttum tíma tókst Söru að
skapa ímynd hinnar eilífu gyðju, og
hún átti sæti í hjörtum fólksins í
meira en tvær kynslóðir. Hún varð
hugtak.
Sara græddi milljónir á hst sinni
— en eyddi auðæfum sínum næstum
jafnharðan. Satt að segja gat hún
leyft sér næstum hvað sem var í
krafti frægðarinnar. Hún hafði
einstakan viljastyrk, var dugleg og
ungleg. Það má segja, að hún byggi
yfir eilífri æsku. Þegar hún var
sextíu og fimm ára, lék hún Heilaga
Jóhönnu, þjóðardýrling Frakka,
sem var brennd nítján ára gömul. I
leikritinu stendur Jóhanna frammi
fyrir dómaranum, sem spyr, hve
gömul hún sé. „Nítján,” svarar
Sara. Lófaklappið var eins og felli-
bylur.
Síðustu ár ævi sinnar þjáðist Sara
af erfiðum sjúkdómi. Hún varð að
láta taka af sér fótinn, eftir slæma
byltu á sviðinu. En hún hélt þó
áfram að leika, það var allt hennar
lif. Hún hafði óbugandi viljastyrk.
Árið 1918 hitti hún hinn fræga
töframann Houdini. „Houdini,”
sagði Sara. Þér gerið margt stór-
kostlegt. Getið þér ekki töfrað fót-
inn minn á sinn stað aftur?” En þó
að hún gæti ekki gengið, hélt hún
áfram að hrífa áhorfendur sína. Hún
var drottning leikhúsanna á þeim
tímum, og enn þann dag i' dag
minnast leikarar um allan heim
sinnar miklu fyrirmyndar: Söru!
• Úr ryðfriu stáli að innan.
• Hljóðlát og auðveld i notkun
• Háþrýstiþvottur fyrir potta.
• Sérstakur glansþvottur fyrir glös
• Skolar og heldur leirtauinu röku
• Þvær upp 12—14 manna borðbúnað.
• Tryggið yður þjónustu fagmanna.
• Vönduð en samt ódýr.
Munió IGNIS verö.
IGNIS Stórglæsileg og vönduð uppþvottavél
Model: Aida 460
— Ef ég skyldi ekki komast
hingað í næstu viku, faðir, gæti
ég þá fengið að játa eina eða
tvær syndir fyrirfram?
RAFIÐJAN
RAFTORG
50 VIKAN14. TBL.