Vikan - 18.09.1980, Blaðsíða 38

Framhaldssaga
Dr. Kohn sleikti á sér varirnar.
„Ah... Vilna... kannski er það
undantekning, sértilfelli, sjáðu til... ”
„Nei,” sagði Kovel. „Hvert gettóið á
fætur öðru er þurrkað út. Ríga. Kovno.
Ldds”.
Faðir minn hristi höfuðið. „Ég veit að
þeir eru grimmir og hata okkur. En
þýski herinn... siðferðiskennd hans og
heiður... þeir hljóta að andæfa.”
Kovel hló beisklega. „Andæfa?
Annaðhvort líta þeir í aðra átt eða þeir
hjálpa andskotans SS-sveitunum við
verkið.”
Meiri þögn.
Kovel sagði frá fleiri fjöldamorðum —
I Dvinsk, Rowno, gettóum um Pólland
og Rússland þvert og endilangt.
„Opnið augun,” sagði hann. „1 Varsjá
er flestum gyðingum i Evrópu safnað
saman. Það kemur að ykkur.”
„Við erum nærri því hálf milljón,”
sagði dr. Kohn. „Þeir geta ekki grafið
nógu marga skurði, haft nægileg skot-
færi.”
Móses frændi greip fram í fyrir
honum. „Þeir finna einhverja leið.”
Anelevitz leit á Kovel. „Segðu okkur
hvað við verðum að gera.”
Kovel dró upp krumpað blað. „Byrjið
á þessu. Sendið það út sem aðvörun til
allra hérna. Lestu það upphátt.”
Eva Lubin tók við blaðinu og las yfir-
lýsinguna frá Vilna með skærrr rödcf
sinni. „Við megum ekki ganga I
dauðann eins og lömb til slátrunar leidd.
Ungu gyðingar, ég grátbæni ykkur, trúið
þeim ekki sem vilja skaða ykkur. Hitler
hyggst útrýma gyðingum. Við erum þeir
fyrstu. Það er rétt að við erumveikburða
og einmana en eina svarið sem við
getum gefið óvinunum er andspyrna.
Bræður, verðum fremur drepnir I
baráttu en að lifa fyrir miskunn slátrar-
anna. Við skulum verjast fram í rauðan
dauðann. t Vilnagettóinu, 1. janúar
1942.”
Það sagði enginn neitt fyrst I stað. Svo
spurði dr. Kohn: „En að hvaða gagni
ÞJOÐEYÐING
kemur það? Þú segir að þeir verði samt
drepnir.”
„Þeir?” spurði Móses frændi. „ Viö,
Kohn, við."
„Berhentir gegn skriðdrekum og stór-
skotaliði?” spurði Kohn.
Kovel sneri sér að Anelevitz. „Hafið
þið byssur?”
„Engar enn sem komið er. En við
erum að kenna síonistaæskunni að
hlýða fyrirmælum, að beita kústsköftum
eins og þau væru byssur, að koma upp
hernaðarskipulagi.”
„Fyrst verðum við að hermönnum,
svo fáum við byssur,” sagði Eva.
„Þetta hljómar gyðinglega,” sagði
Móses frændi. „Við eigum enga byssu
en erum hermenn.”
Dr. Kohn hristi höfuðið. „Það er
hægt að múta Þjóðverjum. Ég veit það.
Varsjárgettóið er mikilvægt fyrir þá.
Þeir vita að stríðinu er lokið. Amerík-
anar eru komnir í stríð. Þeir eru að tapa
Afríku. Rússamir halda Moskvu —”
„Og þegar þar að kemur verðum við
öll dauð,” sagði Kovel.
„Þeir þurfa á verksmiðjunum okkar
að halda, þeir þarfnast verkstæðanna
okkar,” hélt Kohn áfram. „Einkennis-
búningar, leðurvörur. Við erum góðir
verkamenn, gyðingarnir.”
Kovel stóð á fætur. „Ég virðist ekki
geta gert ykkur skiljanlegt að gyðinga-
morð eru þungamiðjan I fyrirætlunum
þeirra. Þeim stendur á sama þó þeir tapi
landsvæði hér og hvar, um innrásir og
stríð á tveim vigstöðvum. Þeir vilja
drepa gyðinga. Það er fyrst og fremst
það sem þeir stefna að.”
„Æ, þvæla,” sagði Kohn. „Meira að
segja Hitler er ekki svona geðveikur.”
Þeir þrættu um þetta nokkra hríð.
Kohn beið lægri hlut. Faðir minn og
frændi stóðu meðandspyrnumönnum.
Móðir min hafði hlustað á í litla
hliðarherberginu. Þegar umræðunum
var lokið kom hún inn, glæsileg og kven-
leg i gömlum slopp, baðst afsökunar á
þvi að vera ógreidd og lét föður minn fá
peningana sem hún hafði saumað inn í
kápuna sína.
„ Ah,” sagði faðir minn. „Handa börn-
unum... ”
„Nei, Jósef. fil að kaupa byssur.”
1 janúar 1942 stóð Muller loksins við
orð sin. Hann lét flytja Karl á teikni-
stofuna í Buchenwald, vinsælan vinnu-
stað því hann var innandyra, hlýr
og listamennirnir voru hálfgildings for-
réttindahópur.
Forréttindin stöfuðu af því að SS-
mennirnir voru hégómagjarnir og vildu
fá málaðar af sér myndir og þó enn
fremur láta teikna upp það sem áttu að
vera ættartré þeirra — flóknar ættar-
skýrslur — með skrautlegum litum.
Á teiknistofunni hafði Karl vingast
við lítinn og grannvaxinn listamann frá
Karlsruhe, Ottó Felsher að nafni.
Felsher var vinsæll andlitsmálari áður
en hann kom í búðirnar og þvi var hann
í nokkru uppáhaldi hjá vörðunum þó að
hann hefði verið barinn og sveltur likt
og Karl áður en þeir ákváðu að notfæra
sér hæfileika hans.
Sannleikurinn var sá að þó að með-
ferðin á þeim væri skárri þá höfðu Karl
og Felsher óbeit á vinnu sinni.
„Og hvernig gengur svo með ættartré
Mulleranna, Weiss?” spurði Felsher.
„Eintóm lygaþvæla. Þeir eru að gera
okkur að algerum hórum.”
„Þannig lifum við þetta af.”
Karl leit á flókið og marglitt ættartréð
sem hann var að gera handa Muller.
„Skepnan lét mig bæta Karlamagnúsi og
Friðriki mikla inn á.”
Felsher hló. „Þeir öfunda okkur af því
að geta rakið ættir okkar til Abrahams.”
„Það er víst satt. En það kemur okkur
að litlu haldi.”
Muller liðþjálfi leit inn daglega til að
fylgjast með vinnunni. „Fallegt, Weiss,
bráðfallegt. Ekki gleyma krossförunum
tveimur.”
„Hér eru þeir,” sagði bróðir minn.
Muller Ijómaði. „Weiss, við gætum
orðið góðir vinir þegar þessu er öllu
lokið. Hver veit? Þegar Ameríka er nú
búin að blanda sér í stríðið þá gæti ég
þurft gyðing til að leggja inn gott orð
fyrir mig.”
„Ekki reikna með mér, Muller.”
SS-maðurinn dró upp bréf. „Eftir allt
sem ég hef gert fyrir þig? Konan þin
kom i gær. Mánaðarbréfið frá Ingu
fögru.”
„Ég vil þaðekki.”
„Auðvitað viltu það, Weiss.”
„Léstu hana ekki borga venjulegt
verð?”
Muller yppti öxlum. „Burðargjaldið,
já. Hún varð að borga. Hún hefur efni á
þvi.”
„Komdu þér burt frá mér. Ég vil ekki
heyra frá henni aftur. Segðu henni það
— engin bréf, hvorki frá henni eða mér.”
Muller tróð bréfinu ofan í jakkann á
röndóttum fangafötum hans. „Hún
kemur hingað ekki framar svo það
skiptir engu máli. Það á að flytja þig.
Ykkur Felsher. Það kom inn beiðni um
tvogóða listamenn.”
„Flytja okkur?”
„Ó, þið hafið gott orð á ykkur.
Buchenwald teiknistofan er fræg. Þeir
vilja fá ykkur og fleiri laghenta menn í
nýjar búðir I Tékkóslóvakíu. Teresien-
stadt. Paradísargettóið. Frátekið fyrir
verðugustu gyðingana. Hvildarheimili.”
Muller drap tittlinga og andvarpaði
eins og gömul vinátta væri nú á enda.
„Ég mun sakna þess að leika fyrir þig
póst, Weiss. En ég held að ég verði að fá
mér oftar leyfi til að fara til Berlinar.”
Karl var orðinn seigur eftir búðavist-
ina, þrátt fyrir hræðilegt mataræðið og
allan aðbúnað. Hann var orðinn kæru-
38 Vlkan 38. tbl.