Vikan - 10.02.1983, Blaðsíða 24

Um þessar mundir bregða sér margir á gönguskíði. Og ef
marka má orð þeirra sem selja gönguskíði hérlendis hefur
vegur þeirrar íþróttagreinar aukist einna mest af almenn-
ingsíþróttum, nú á siðustu árum. Að Hkindum má rekja
þessa aukningu gönguskíðaiðkunar til almenns áhuga á
ýmiss konar heilsubótarhreyfingu, þar eð komið hefur á
daginn að hreyfingarleysið ýtir undir alls kyns sjúkdóma.
Þeir sem hyggjast kaupa sér gönguskíði fara ekki var-
hluta af ýmiss konar gylliboðum fremur en aðrir neytendur.
Byrjendum jafnt sem keppnismönnum er boðið eitthvað
alveg sérstaklega við hæfi og það eru til fjölmargar tegundir
og gerðir af gönguskíðum. Hér á landi fást öll þekktustu er-
lendu vörumerkin og óðum berast 1983-módelin til landsins.
Nýlega birtu austurrísku neyt-
endasamtökin niðurstööur gæða-
könnunar á gönguskíðum. Nær all-
ar tegundir skíða sem fást hér
voru dæmdar í þessari könnun og
því sem næst öll gönguskíði hlutu
einkunnirnar „góð” eöa „mjög
góð”. Við þessa gæðakönnun var
gönguskíöum skipt í þrjá notkun-
arflokka:
I fyrsta lagi var talað um skíði
fyrir byrjendur. Þau henta vel á
troönum göngubrautum en ef
menn ætla að ferðast utan troð-
inna slóða þurfa þeir breiðari skíði
en svonefnd byrjendaskíði. Við
hönnun slíkra skíða er lögð meiri
áhersla á spyrnueiginleika — eða
föttun eins og þaö heitir á fagmál-
inu — en skriðiö skiptir minna
máli.
I öðru lagi var fjallað um al-
mennu gerðina af gönguskíðum.
Þau eru gerð fyrir þá sem hafa
náð nokkuð góðum tökum á göngu-
tækninni og miðar hönnunin að því
aö spyrnueiginleikum og skriði sé
gert jafnhátt undir höfði. Skíði í
þessum almenna flokki eru 45 til
50 millímetra breið og þau eru
mun stífari um miðbikið en byrj-
endaskíðin.
Loks er þriðji flokkurinn fyrir
vel færa gönguskíðamenn. Þeir
hafa náð góðum tökum á göngu-
tækni og spyrna sér duglega
áfram. Göngukappar sem nota
skíði í þessum flokki vilja fá létt
og skriðmikil skíöi sem eru frem-
ur grönn á þverveginn.
Vandið valið
Þeim sem hyggjast stunda
gönguskíði að einhverju marki,
eða eru í góðu líkamlegu formi,
skal ráðlagt að sleppa því að
kaupa byrjendaskíði en fara strax
á almennu gerðina. Yfirleitt eru
menn fljótir að komast upp á lagiö
og þá standast byrjendaskíðin
ekki kröfurnar.
Spyrnuflötur á gönguskíöum er
sá hluti skíöasólans sem er niður-
undan skófestingunum. Þessi
spyrnuflötur á alltaf að nema slétt
við jörðu þegar skíðamaðurinn
stendur á skíðunum. Meö öðrum
orðum skiptir líkamsþyngdin máli
viö val á gönguskíöum. Þungir
menn þurfa skíði meö mikla
spennu um miðbikið, til að þau
liggi lárétt þegar staöið er á þeim.
Léttir menn þurfa að gæta þess að
spymuflöturinn lyftist ekki frá
jörðu þegar staðið er á skíðunum.
Einfalt próf til að sjá hvort skíðin
uppfylla þessa mikilvægu kröfu er
að renna pappírsbleðli undir skíð-
in áður en og á meðan staöið er á
þeim.
Veljið ekki of stutt gönguskíði.
Því lengri sem skíðin eru þeim
mun stöðugri verður göngumaður-
inn í slóðinni. Venjulega reglan er
sú að lengd skíöanna samsvari
hæð kaupandans upp að úlnliði,
þegar hann teygir höndina upp
fyrir höfuð. Einnig er hægt að
miöa við að kaupa skíði sem eru
um það bil 30 sentímetrum lengri
en líkamshæð notandans.
Skíðastafir eiga aö ná rétt upp
fyrir handarkrikana. Þeir þurfa
að hafa handföng sem hægt er að
ná góöu gripi á, til dæmis gætu
þau verið úr leðri eða korki. Þá er
æskilegt að hægt sé að stilla ólarn-
ar á skíöastöfunum.
Upplýsingar um einstakar
skíöategundir og þá dóma sem
þær hlutu í áðurnefndri gæðakönn-
un austurrísku neytendasamtak-
anna er hægt að fá hjá skrifstofu
Neytendasamtakanna, Austur-
stræti 6 í Reykjavík. Síminn þar er
opinn milli 3 og 5 síðdegis, síma-
númerið er 21666.
Skór og bindingar
Bindingar og skór fyrir göngu-
skíði hafa tekið miklum framför-
um undanfarinn áratug. Að vísu
hefur þróunin leitt til sérhæfingar,
sem aftur veldur því að vart er
hægt aö tala um alhliða göngu-
skíðaskó. Engin ein skógerö hefur
komið í staðinn fyrir gömlu góöu
leðurskóna.
Mikið framboð er á alls kyns
skíðaskóm úr ýmsum efnum og af
margvíslegri lögun — skógerðirn-
ar hafa vissa kosti en um leið
ákveðna ókosti. Má til dæmis
benda á að ekki fyrirfinnst ein al-
hliða gerð af bindingum fyrir
gönguskó.
Greina má gönguskíöaskó í þrjá
meginflokka: skó sem ætlaðir eru
fyrir léttar dagsferðir, skó sem
hægt er að nota í dagsferöir auk
lengri skíðaferða og loks lang-
ferðasko, sem ætlaöir eru til notk-
unar í löngum og erfiðum ferðum.
Léttu gönguskíðaskórnir hæfa
skíðabindingum sem eru hannaö-
ar samkvæmt norræna staðlinum
(Nordic Norm). Slíkir skór henta
ekki í djúpum snjó utan slóða eöa í
mjög köldu veðri. Best er að nota
léreftshlífar með þessum skóm
þegar gengiö er í djúpum snjó. Þó
ber að geta þess að sólinn á þess-
um léttu skóm er oft of sveigjan-
legur til að góð stjórn náist á skíð-
unum í djúpum snjó utan slóða.
Til skíðaskónna í dags- eða lang-
ferðaflokknum teljast meöal ann-
ars gömlu, sígildu leöurskórnir.
Þeir eru hlýir og góöir í köldu
veðri en þola ekki daglegt brúk í
hlýviðrum, þá skemmist leðriö
fljótt. Okostur viö þessa gerð er aö
hún passar ekki fyrir norræna
skíðabindingastaðalinn. Með
henni þarf aö nota stillanlegar
vírabindingar. Sólafestingin dugir
oft ekki til að halda skónum skorð-
uðum, þannig að stjórn á skíðun-
um verður ekki eins nákvæm og
æskilegt mætti teljast.
I þriðja flokknum eru skór fyrir
langar og strangar feröir. Þeir
komu til sögunnar vegna þess að
leðurskórnir dugðu ekki til. Þeir
voru í byrjun ekki ætlaðir til notk-
unar á skíðum og standast enn
ekki fyllstu kröfur. Skór og bind-
ingar eiga ekki vel saman.
Þessa síðastnefndu skó er
aðeins hægt að nota með svonefnd-
um stígvélabindingum, þaö er að
segja skótánni er haldið með reim
sem er spennt yfir hana. Augljós-
lega kemur þess háttar festing
skónna niður á nákvæmni í stjórn
á skíðunum.
Langferðaskórnir hafa háan bol
og hrágúmmísóla, sá er þeirra
meginkostur. Menn geta ferðast
um fjöllin blá án þess aö eiga á
hættu að blotna utan frá. Skór af
þessari gerð eru yfirleitt svo þéttir
að fótrakinn situr inni. Séu sokk-
arnir úr náttúrutrefjum taka þeir í
sig rakann. Nægir þá aö fara úr
sokkunum og láta þá þorna aö
næturlagi, á skíðaferðalaginu.
Minnt skal á að ekki er til nein
allsherjar gerð af gönguskíða-
skóm sem hentar hvers konar
skíðafæri. Best væri að framleiö-
endur kæmu sér saman um staðal
fyrir skósólana og bindingarnar,
þannig að hægt væri að skíða, en
ekki bara labba á snjónum. m
24 Vikan 6. tbl.