Vikan - 29.05.1986, Blaðsíða 52

SAKAMÁLASAGA EFTIR
JAMES YAFFE
Venjulega förum við Shirley, eiginkona mín,
yfir í Bronxhverfi á föstudagskvöldum og snæð-
um þar kvöldverð ásamt tengdamóður minni.
Þetta kvöld hentar mér vel þar sem ég er í fríi
frá morðdeildinni á laugardögum. Einu sinni á
ári gerum við þó undantekningu frá þessu og
heimsækjum hana í staðinn. Það er á afmælis-
daginn hennar, þann 18. desember.
Þá bregður tengdamamma út af vananum og
snertir ekki á matseldinni. Shirley matreiðir
en ég sé um uppþvottinn. Tengdamamma slakar
á i eftirlætisstólnum sínum og nýtur þess að
horfa á sjónvarpið eða rabbar við vinkonur sín-
ar í símann. Að vísu var hún ekki alltof hrifin
af þessu. Hún hefur aldrei haft neina tröllatrú
á matreiðsluhæfileikum Shirley. „Nútímakon-
ur nenna ekki að sinna hússtörfum lengur,"
hreytti hún út úr sér. „Þær halda að þær séu
meistarar í matargerðarlist þótt þær kunni
ekki annað en að sjóða egg.“ Og þegar Shirley
minnti hana á að hún hefði farið á námskeið
í hússtjórnarfræðum í Wellesley hafði tengda-
mamma hreytt út úr sér: „Huh, í Wellesley,
fiskibollurnar eru nú ekki einu sinni ætar þar.“
Og ekki hefur hún meiri trú á hæfileikum
mínum við uppþvottinn. Hún fórnar stundum
höndum og hrópar upp yfir sig: „Einu sinni
skussi, ávallt skussi."
En þar sem við Shirley erum bæði þrjósk
berum við að lokum sigur úr býtum og tengda-
mamma á ánægjulega kvöldstund. Síðasta
afmælisveisla var nokkuð sérstök. Þá hafði ég
Millner lögregluvarðstjóra með mér. Hann er
mér fremri á flestum sviðum og auk þess efni-
legasti piparsveinninn í morðdeildinni. Hann
er lágvaxinn og þrekinn maður á sextugsaldri,
með grásprengt hár og sterklegan kjálkasvip.
En í augnsvip hans gætir sérkennilegrar við-
kvæmni sem gerir hann aðlaðandi í augum eldri
kvenna. Við Shirley höfum að undanförnu ver-
ið að reyna eins konar hjúskaparmiðlun milli
Millners og tengdamömmu.
Hún gladdist yfir að sjá hann, klappaði hon-
um á öxlina og rifjaði upp alla eftirlætisbrand-
arana sína um lögreglumenn. Hann brosti
vandræðalega en naut sín þrátt fyrir feimnina.
En svo var það í miðri máltíðinni að tengda-
mamma leit snögglega á hann með lævíslegu
augnaráði og sagði:
„Hvers vegna lýkur þú ekki við kjúklinga-
lærið? Þetta er ágætis kjúklingur - að vísu
enginn íburður en ... þú hefur áhyggjur af ein-
hverju, ekki satt?“
Millner lögregluvarðstjóri reyndi að brosa.
„Eins og venjulega sérð þú í gegnum mann,“
sagði hann.
„Rétt er það,“ sagði tengdamamma.
„David getur sagt þér málavöxtu," sagði
Millner.
„Það er þetta nýja mál sem við erum að vinna
að núna,“ sagði ég. „Það veldur okkur hugar-
angri.“
„Morðgáta?" spurði tengdamamma og hall-
aði sér áfram. En tengdamamma hefur ein-
kennilega mikinn áhuga á þeim sakamálum
sem ég fæst við. Sennilega er það vegna þess
hve ótrúlega vel henni gengur að leysa þau
löngu á undan mér.
„Nei, engin gáta,“ sagði ég. „Þetta er morð
og við vitum hver morðinginn er. Sennilega
verðum við búnir að handtaka hann áður en
vikan er liðin.
Millner lögregluvarðstjóri andvarpaði þung-
an.
„Haltu áfram, láttu mig heyra,“ sagði
tengdamamma með vaxandi áhuga. „Segðu mér
nú söguna frá byrjun."
Ég hóf frásögnina á þessa leið:
„Eg ætla að byrja á því að segja þér frá herra
Putnam háskólaprófessor, það er að segja fyrr-
verandi prófessor. Hann er á sextugsaldri og
býr í lítilli þriggja herbergja íbúð í grennd við
Washingtontorg ásamt Joan dóttur sinni. Fyrir
10 árum kenndi Putnam enskar bókmenntir við
háskólann í miðbænum við góðan orðstír.
En svo andaðist eiginkona hans og hann féll
gjörsamlega saman. Hann sat í herbergi sínu
tímunum saman og starði upp í loftið. Hann
mætti of seint til kennslu og stuttu síðar hætti
hann alveg að láta sjá sig þar. Hann hætti að
fara yfir ritgerðir nemenda sinna og mætti að-
eins óreglulega á ráðstefnur með stúdentunum
sem voru að ljúka prófi. Deildarstjórinn aðvar-
aði hann margsinnis vegna þessa háttalags en
vegna góðrar frammistöðu áður fyrr og ógæfu
í einkalífi var honum sýnt mikið umburðar-
lyndi. En að tveim árum liðnum var þolinmæðin
á þrotum og ákveðið var að Putnam skyldi rek-
inn frá háskólanum. Það var deildarstjórinn
sem sagði honum tíðindin."
„Og þessi dóttir, sem þú nefndir,“ sagði
tengdamamma. „Hve gömul var hún þá?“
„Hún var sautján ára,“ sagði ég, „rétt að
byrja í háskólanum sjálf. En þegar faðir hennar
missti atvinnuna varð hún að hætta í skólan-
um. Og þar sem hann vann ekki fyrir sér varð
hún að bera ábyrgð á þeim báðum. Hún lærði
vélritun og hraðritun og fékk vinnu sem einka-
ritari á lögfræðiskrifstofu. Og síðan hefur henni
vegnað vel. Þau lifa að sjálfsögðu engu lúxus-
lífi.“
„Og gamli maðurinn,“ sagði tengdamamma,
„náði hann sér aldrei upp úr þessu?"
Millner lögregluvarðstjóri andvarpaði þung-
an en tók síðan við frásögninni.
„Nei, bikarinn var ekki tæmdur í botn.
Skömmu eftir að hann missti vinnuna byrjaði
hann að drekka. Tvisvar í viku, nánar tiltekið
á hverju fimmtudags- og mánudagskvöldi, fór
hann að heiman eftir kvöldverð og kom ekki
aftur fyrr en eftir miðnætti, lyktandi af viskíi,
svo drukkinn að hann gat varla gengið. Joan
Putnam beið alltaf eftir honum til að koma
honum í rúmið. Hún hefur margreynt að venja
hann af þessum ósið en án árangurs. Auk þess-
ara reglubundnu drykkjutúra felur Putnam
viskíflöskur hér og þar í íbúðinni. Og alltaf,
þegar Joan finnur flösku fulla af áfengi, fleygir
hún henni strax, en hann finnur bara nýja felu-
staði.“
„En þetta er ekki það versta," bætti ég við.
„Þegar Putnam missti vinnuna ásakaði hann
deildarstjórann fyrir það. Duckworth deildar-
stjóri var á svipuðum aldri og hann. Þeir höfðu
byrjað að kenna við háskólann á sama tima
52 VI KAN 22. TBL