Vikan - 18.09.1986, Blaðsíða 62

En lítum nú nánar á rústirnar eða að minnsta
kosti nokkum hluta þeirra því svæðið er stórt
og það er auðvelt að ganga þar um heilan dag
án þess að sjá aðra mannveru. Fyrir aftan miða-
söluna er grafreiturinn við Via della Tombe en
hann liggur samhliða Via Ostiensis. Þarna er
rétt að staldra við því þar má sjá margar gerð-
ir grafhvelfinga. Sumir grafklefanna eru enn
óhreyfðir með lokuðum dyrum, í öðrum standa
líkkisturnar enn og einnig má sjá allstórar fjöl-
skyldugrafir. I veggjum þessara stóru grafhýsa
em smáhvelfingar, rétt nógu stórar til að þar
komist fyrir tvær leirkrukkur með ösku, til
dæmis hjóna eða systkina.
Við endann á Via della Tombe er svo komið
að Rómarhliðinu sem Súlla lét byggja en fyrir
innan það er sjálf borgin og við hliðið hefst
aðalgatan, Decumanus Maximus. Þegar gengið
hefur verið svo sem 200 metra eftir henni inn
í borgina er komið að einu af baðhúsum borgar-
innar, baði Neptúnusar, en húsin í Ostíu Anticu
eru gjarnan nefnd eftir einhverjum kennileitum
á þeim, styttum sem fundist hafa í þeim eða
mósaíki á gólfum. Hægt er að komast upp á
aðra hæð á baði Neptúnusar og þaðan er gott
útsýni yfir böðin og nágrennið. Ofan af ann-
arri hæðinni sjást vel hinar fögru mósaík-
skreytingar á gólfunum. Ein mósaíkmyndin
sýnir Neptúnus með fjóra sæhesta, umkringdan
títrónum, höfrungum og ýmsum öðrum dýrum
og fiskum. Eftir þessari mynd hafa böðin fengið
nafn sitt.
Nokkru fyrir aftan Neptúnusarböðin er Via
della Fontana en það er heillegasta og best
varðveitta gatan í Ostíu.
Fyrir vestan Neptúnusarböðin er komið að
leikhúsinu. Það var, eins og áður var sagt,
byggt á dögum Ágústusar en stækkað síðar. í
núverandi mynd tekur það 2700 manns í sæti
en það mun hafa verið stærra þegar best lét.
Lítið er eftir af upphaflega sviðinu ef frá eru
taldar þrjár marmaragrímur og nokkur veggja-
brot. Núna er leikhúsið fyrst og fremst notað
til hljómleikahalds og fyrir útiskemmtanir.
Af áhorfendasvæði leikhússins sést vel yfir
torgið sem er fyrir aftan það. Meðfram því á
þrjá vegu voru skrifstofur umboðsmanna versl-
unarfyrirtækja og skipafélaga sem áttu við-
skipti í Ostíu. Fyrir framan hverja skrifstofu
voru mósaíkmyndir með nafni fyrirtækisins eða
merki þess, til dæmis fíl eða höfrungi, og sums
staðar er greint frá hvaðan fyrirtækið var.
Þarna má sjá umboðsaðila fyrir kaupmenn frá
Karþagó (rómversku Karþagó), Alexandríu og
mörgum öðrum borgum. Á miðju torginu, á
grasi grónum bletti, var hof guðsins Ceresar
umkringt trjám á þrjá vegu sem veita því við-
eigandi umgjörð.
Við hliðina á leikhúsinu er svo Júpítershof
ásamt fjórum minni hofum og skammt frá því
er eitt best varðveitta bænahús míþrasartrúar-
manna í Ostíu. Hér er því ekki úr vegi að staldra
við og gefa gaum að trúarlífi Ostíubúa.
Við uppgröftinn í Ostíu hefur fundist mikill
fjöldi hofa. Varla hefur sá guð verið til í Róma-
veldi að hann hafi ekki átt sér tilbiðjendur í
Ostíu. Þar hafa fundist helgidómar Júpíters,
Kastors og Polluxar, Ceresar, Venusar, Mars,
Neptúnusar, Appollós og margra fleiri hefð-
bundinna rómverskra og grískra guða. Margir
keisarar voru einnig dýrkaðir, til dæmis Ágúst-
us, Trajanus, Vespasianus og Hadrianus.
Austrænir guðir voru mikið dýrkaðir, svo sem
Magna mater og egypska gyðjan fsis, svo og
Míþras sem áður hefur verið minnst á og var
um tíma einn helsti keppinautur kristinnar trú-
ar í Rómaveldi. Langmest ber þó á dýrkun
eldguðsins Vúlkans og hafa margir helgidóm-
ar, helgaðir honum, fundist.
Af þeim trúarbrögðum, sem núna eru við
lýði, hafa fundist allgömul merki um kristna
trú og verður fjallað um þau síðar. Fyrir fáum
árum var grafin upp myndarleg sýnagóga frá
fyrstu öld eftir Krist. Hún stendur nokkuð fyr-
ir utan það svæði sem mest hefur verið grafið
á og þarf að ganga nokkuð út fyrir Porta Mar-
ina til að komast að henni. Það er þó vel
göngutúrsins virði því sýnagógan, sem stendur
á grænu engi, er vel varðveitt með fagrar kór-
inþusúlur, sem ber við trén í kring, og nokkru
minni jónískar súlur sem enn bera uppi stein-
boga.
En víkjum nú aftur út á Decumanus Maxi-
mus, svo sem 100 metra fyrir neðan leikhúsið.
Þar eru leifar elstu bygginga sem fundist hafa
í Ostíu, nokkur hof frá lýðveldistímanum,
byggð úr setbergi, og leifar mjög gamalla borg-
armúra úr sama efni. Skammt frá er svo Via
Sýnagógan í Ostiu. Hún er frá fyrstu öld fyrir
Krist og er sú eista sem varðveist hefur í Evrópu.
di Diana, heilleg gata íbúðarhúsa með verslun-
um og krám á neðstu hæðunum. Þar er
Thermopolium, veitingastaður sem á sér einna
helst hliðstæðu í skyndibitastöðum og ham-
borgarabúllum nútímans. Þar stendur enn við
dyrnar skenkur með innbyggðri ruslafötu og
við vegg þar skammt frá er ofn sem notaður
hefur verið við eldamennsku.
Frá Via di Diana liggur leiðin á forum og
þar blasir Capitol við ásamt ýmsum stjómar-
byggingum og hofum.
Nokkru fyrir neðan forum og Capitol sveigir
Decumanus Maximus niður á Porta Marina en
við víkjum nú af aðalgötunni i beygjunni og
höldum til hægri. Þar komum við fljótlega að
þrem hofum sem öll eru frá lýðveldistímanum.
Það stærsta er tileinkað Heraklesi, annað ást-
arguðunum en ekki er ljóst hvaða guði það
þriðja var helgað. Fyrir aftan þessi hof er svo
hús Amors og Psyche. Þetta hús er dæmigert
fyrir íbúðarhús vel stæðrar Ostíufjölskyldu á
þriðju og íjórðu öld. Húsið er kennt við fagra
styttu af Amor og Psyche sem fannst í rústunum
en hún er núna á safninu sem geymir muni sem
fundist hafa í Ostíu. Á veggjum húsins er tölu-
vert eftir af ljósum marmara og er það því að
mörgu leyti forvitnilegt.
Næst er rétt að drepa niður fæti sunnan
megin við Decumanus Maximus, um 200 metra
frá Porta Marina. Þar er Schola Trajanusar,
aðsetur eins af öflugustu verslunargildum
Ostíu. Þar má meðal annars sjá mósaík á gólf-
um, marmarasúlur, styttu af Trajanusi og fleira.
Þar skáhallt á móti er eitt af „kristnu húsun-
um“ í Ostíu en tíminn hefur leikið það heldur
illa svo við látum það eiga sig og förum til Via
della Caupone, suðaustan við byggingar þess-
ar. Þar er annað hús sem kristnir menn hafa
búið í. Þetta hús er nefnt „hús fisksins" og er
frá þriðju eða fjórðu öld. Þar er veggmósaík
sem sýnir fisk í kaleik og á fæti kaleiksins eru
tveir aðrir fiskar.
Þegar komið er út úr Via della Caupone að
norðanverðu blasir við stærsta baðhús Ostíu.
Þetta baðhús er nefnt „Baðhúsið við torgið"
og er mjög vel varðveitt og svo sannarlega
þess virði að það sé skoðað. I tengslum við það
eru almenningssalerni þar sem allt að 20 manns
gátu gert þarfir sínar í einu.
Úr böðunum er svo hægt að komast aftur út
á Decumanus Maximus og læt ég hér lokið frá-
sögninni af rústum Ostíu Anticu.
Ef hins vegar einhver ferðalangur er ekki
búinn að fá nóg af mósaíkmyndum eftir að
hafa rölt um borgina getur sá hinn sami gengið
til safnsins sem þarna er. Þar hefur verið sett
upp mikið af fögru mósaíki sem tekið hefur
verið úr rústunum og þar eru einnig til sýnis
margir athyglisverðir munir sem grafnir hafa
verið úr jörð frá því uppgröftur hófst. í safninu
er líka skjól fyrir brennandi sólargeislunum og
svo mikið er víst að venjulegum Norðurálfubúa
veitir ekki af því að leita skjóls undan hitanum
sem um hádegisbil verður gersamlega óbærileg-
ur í logninu milli rústanna og trjárunnanna.
Því miður hafa líka allt of fá húsanna þök þann-
ig að þau veita lítið skjól fyrir sólinni. Því
verður safnið ásamt barnum, sem rekinn er í
bogagöngunum undir leikhúsinu, jafnkærkom-
inn hvíldarstaður sólbrenndum ferðalöngum
og sæluhús slysavamafélaganna og Jöklarann-
sóknafélagsins eru kærkomin djarfhuga vél-
sleðagörpum á þorranum.
62 VIKAN 38. TBL
J