Vikan - 29.09.1988, Blaðsíða 42

„Hóptiffinningin sem myndast
þegar innri kyrrð er náð
er mjög unaðsleg"
Leikskólinn Sœlukot er sérstœður um margt
HARTMANN BRAGASON FÓSTRI
Leikskólinn Sælukot er sérstæður um
margt. Hann er einn fárra einkabarna-
heimila í Reykjavík. Auk þess byggir
hann á hugmyndafræð i Ananda
Marga samtakanna og tekur mið af
uppeldiskenningum Montessoris sem
íjallað var um hér í blaðinu þann 9.
júní síðastliðinn.
Bakgrunnur og saga skólans
Ananda Marga (AM) er andleg og félags-
leg hreyflng sem tengir saman fræðslu á
alhliða jóga og hugleiðsiu sem leið til
heildræns þroska ásamt félagslegri þjón-
ustu. AM hóf rekstur skóla á Indlandi árið
1964 en í dag eru yfir 800 skólar í yflr
hundrað löndum víða um heim. Megin-
áhersian hefur verið lögð á uppeldi barna
undir 6 ára aldri, þar sem almennt er talið
að það aldurskeið skipti sköpum fyrir allan
þroska barnsins og afkomu þess síðar á
lífsleiðinni.
Leikskólinn Sælukot hóf starfsemi árið
1977 með 25 börn í leiguhúsnæði í Einars-
nesi í Skerjafirði og hefur núverandi for-
stýra, Didi Susuma, ffá Filippseyjum
stjórnað honum ffá byrjun. Aðstöðuna
misstu AM 1981 og starfsemin var rekin
frá tveimur heimilum í Vesturbænum. Þá
var affáðið að byggja einkadagheimili sem
varð tilbúið í apríl 1985, effir að starfsfólk
og foreldrar höfðu lagt ffam mikla vinnu
og dugnað og fengu auk þess nokkurn
stuðning ffá nokkrum fyrirtækjum og
Reykjavíkurborg.
I skólanum eru nú 40 börn á aldrinum
2ja tii 6 ára, sem dvelja þar 4, 6 eða 8 tíma
á dag og 8 manna starfslið og þar með talin
matráðskona. Jurtafæði (heilsumatur) er
ffamreitt í hádeginu, en hluti af lífspeki
jóga og ný-mannúðarstefnu (Neo-human-
ism) AM er að álíta allar skepnur jarðar-
innar jafhar fyrir skapara sínum. Þessi virð-
ing fýrir sköpunarverkinu er börnun-
um innrætt m.a. með því að láta þau ann-
ast blómin í skólanum og sýna dýrum um-
hyggju.
Starfsfólkið, sem kemur víða að hefúr
komið fram með margar nýjar hugmyndir
þannig að skólinn er alltaf að breytast og
þróast en samt sem áður eru það nokkur
eftirtalin grundvallaratriði sem starfsemin
byggir á.
Kærleikshringurinn
Kærleikshringurinn er sagnabálkur sem
gefur barninu mynd af hringþróun heims-
ins ffá fyrstu frumeíhum til plantna, dýra,
manna, dýrlinga og affur til guðdómsins.
Þetta hjálpar baminu að skilja samræmið og
heildarsamhengið í tilverunni. I hverri
Það er ekki verra að kunna að bursta
skóna sína sjálfur nógu snemma.
viku er tekið fýrir ákveðið umtalsefhi
þessu lútandi sem börnin túlka seinna á
leikrænan hátt, eða með leikbrúðum,
teiknun og málun, söngvum, hreyflngum
o.s.frv.
Sögurnar fela gjarnan í sér ákveðinn sið-
ferðisboðskap eins og það að hugsa ekki
bara um eigin hag heldur bera velferð ann-
arra líka fyrir brjósti - alls staðar í heimin-
um. Þetta eru ekki orðin tóm því að margt
starfsmanna og börnin eru af öðru þjóð-
erni en íslensku svo andrúmsloffið á Sælu-
koti er nokkuð alþjóðlegt.
Börnin hafa yndi af þessum sögum og
eiga auðvelt með að finna til með og sam-
sama sig sögupersónunum, sem eru ímynd
góðvildar, hjálpfýsi, samstarfs og annarra
mannkosta. Ein dæmisaga fjallar t.d. um
litla stúlku sem gefur öðrum þurfandi allt
sem hún á þar til hún sjálf stendur slypp
og snauð effir úti í skógi, en þá opnast
himnarnir og stjörnum rignir yfir hana og
færa henni feði og klæði og aðrar gersem-
ar.
Hugleiðsla
Börnum er eiginlegt að hafa ást á öfiu
lífi og má rækta þessa tilfinningu á marg-
víslegan hátt. Ein leið til þess er þagnar-
stund með hugleiðslu. Börnin hugleiða
kærleika til alls og allra og nota til þess s.k.
„möntru" sem eru orð á sanskrít, þ.e.
„Baba Nam Kevalam" sem þýðir ást er allt
sem er. Þessi mantra er annað hvort sung-
in eða sögð í hljóði.
Til að efla innsæi og sköpunarmátt hug-
ans er farið með börnin í alls konar ímynd-
unarleiki þar sem leiðbeinandi lætur þau
t.d. sjá fyrir sér í huganum að þau fari í
ferðalag í eldflaug um himingeiminn til
annarra plánetna, eða til annarra staða á
jörðinni, þar sem þau upplifa alls konar
ævintýri. Ein slík æfing sem hefúr hugvíkk-
andi áhrif er að láta þau loka augunum og
ímynda sér skært ljós sem vex og vex þar
til það fyllir rúmið sem þau eru í, síðan all-
an skólann, alla Reykjavík og allan heim-
inn... síðan minnkar ljósið smám saman
þangað til það að lokum verður svo lítið
að það getur hvílt í brjósti þeirra.
„Hóptilfinningin sem myndast þegar
innri kyrrð er náð er mjög unaðsleg,“ segir
Birna sem offast sér um hugleiðslutímana.
Auðvitað gengur þetta ekki alltaf eins og
best verður á kosið því börn eiga stundum
erfitt með að sitja kyrr og hljóð. Tónlistar-
kennari úti í bæ sem kennir einu barninu
hafði orð á því að þessi nemandi hans væri
orðinn rólegri og ætti betra með að ein-
beita sér nú en áður. Almennt séð gerir
hugleiðsla einstakling næmari á eigin þarf-
ir og umhverfi sitt og kemur í veg fýrir
streitusjúkdóma.
42 VIKAN