Vikan - 14.05.1992, Blaðsíða 60

JONA RUNA KVARAN MIÐILL SVARAR BREFI FRA LESANDA
Kæra Rúna!
Mér finnst - þó ég viti varla hvernig - að ég eigi
að skrifa þér og bæði segja þér svolítið frá
reynslu minni og svo að leita hjá þér ráða og
leiðsagnar ef hægt er. Ég hef fylgst með þvi
sem þú ert að gera og þakka þér fyrir það.
Vonandi kem ég skammlaust orðum að því
sem mig langar að ræða. Ég er einn af fimm
systkinum sem áttum heima i þorpi úti á landi.
Foreldrar mínir voru bæði áfengissjúklingar og
venjulegast var drukkið allar helgar og oft þess
á milli. Það má segja að við systkinin höfum
alið okkur upp að mestu sjálf. Pabbi varlíka og
er pilluæta og gjörsamlega snarvitlaus undir
þessum áhrifum saman.
þungur og lífsleiður og langar bara að klippa á
þetta allt með sjálfsvigi. Samt held ég að ég
berjist áfram barnsins vegna. Hvert get ég leit-
að til að fá meiri persónulega uppbyggingu?
Ég sæki AA fundi en samt vil ég og þrái að
vera með öðru fólki lika og þá fólki sem ekki á
sömu rætur og ég. Heldur þú að það væri at-
hugandi fyrir mig að læra eitthvað? Ég er frek-
ar handlaginn og á mjög auðvelt með flest sem
tengist smiðum og tækjum.
Finnst þér ekki að þessi saga mín sé það
ömurleg að hún geti kannski hjálpað einhverj-
um sem er að byrja það fáránlega líf sem ég
lifði en er nú hættur? Ef ég á einhverja ósk þá
er hún sú að foreldrar hugsi sig tvisvar um
skuli lesa þessa pistla mina og vona bara aö ég
haldi þeim áhuga ykkar þangað til ég fer að lesa
pistla eftir einhvern ykkar, sem alveg eins gæti orðið
ef þið smám saman reisist við og eflið það besta i
ykkur. Ég svara eins og alltaf áður með innsæi,
hyggjuviti og reynsluþekkingu minni því sem þú
spyrð um og læt jafnframt hugsanlegt fordómaleysi
hafa áhrif á það annað sem ég kann að segja í svari
mínu til þín og annarra í svipaðri stöðu.
GALLAÐAR FYRIRMYNDIR
Lýsing þín á uppvextinum er heldur nöturleg og þú
bendir svo sannarlega á ákveðinn sannleik þegar
þú segir okkur foreldrunum að hugsa okkur tvisvar
um áður en við verðum til þess að eyðileggja lífs-
möguleika barna okkar með óreglu og öðrum álíka
GETA ORÐIÐ FYRIRMYNDARMENN
Þegar ég var átta ára fór ég að eiga mjög
erfitt með að vera i skólanum, hætti að mæta
og faldi mig. Ég kynntist eidri strák sem bæði
drakk og ceykti og var í innbrotum. Saman fór-
um við að stela og ég síðan að reykja eitthvað
um niu ára og skömmu seinna að drekka. Þeg-
ar ég var um tólfára var ég orðinn mjög háður
pillum sem stundum eru kallaðar „dísur" og
stal þeim hvar sem ég vissi um þær, auk þess
sem drykkjan jókst. Mér var komið fyrir hjá
vandalausum vegna heimilisástæðna, þjófn-
aða og óreglu á sjálfum mér sem vissulega
samanlagt var allt til að auka vandræði min
gagnvart sjálfum mér og öðrum. Mér var alls
staðar ofaukið bæði heima og síðar hjá fóstur-
foreldrum þannig að á endanum mátti gatan
einfaldlega eiga mig.
Afbrotaferill minn tengist í öllum tilvikum
rugli og brjálsemi minni undir áhrifum. Ég varð
alltaf að hafa nóg af pillum og víni. Ég var bú-
inn að skipta um vinnu eins og aðrir um náttföt
áður en ég varð sextán ára, það oft að það virt-
ist vera flestum Ijóst og á endanum fékk ég
ekki vinnu. Bæði var að ég leit illa út og svo hef
ég kannski virkað frekar heimskur vegna þess
að þegar bráði af mér var sjálfstraustið ekki
mikið og ég átti sérlega erfitt með að tjá mig og
á reyndar ennþá.
Núna er ég búinn að fara í meðferð og er að
reyna að byggja mig upp en mér finnst flestir
hunsa mig. Ég á kærustu en henni finnst ömur-
legt að ég skuli eiga eftir að afplána þónokkra
dóma ennþá og suma frekar langa. Allt tengt
eiturlyfja- og brennivínsrugli. Við eigum von á
barni og það veit Guð að ekki langar mig til að
ala barnið mitt upp eins og ég var alinn upp
með því að velja sjálfur sömu hegðun.
Ég held, Rúna, að það sé nokkuð erfitt fyrir
mig að fá uppreisn. Stundum verð ég mjög
áður en þeir vísvitandi eyðileggja líf barnanna
sinna með alls kyns óreglu og ömurlegheitum.
Ég var á vissan hátt heppinn, amma min var
mjög góð við mig og kenndi mér að biðja og
trúa á Jesú Krist. Ég er þó ekki í trúfélagi.
Eiga sakamenn og klúðrarar eins og ég að
þínu mati, Rúna, einhvern rétt á annars konar
lífi efþeir myndu vilja? Heldurþú að kærastan
mín yfirgefi mig með barnið af því að ég á
dómana eftir? Ég hef ekkert brotið af mér i tvö
ár og ekki notað neitt efni sama tíma. Þetta
segir þér kannski eitthvað um mig. Eins og er
vinn ég verkamannavinnu og vinn mjög mikið.
Heldur þú að þegar ég dey verði mér refsað
fyrir syndir mínar á jörðinni? Er alveg vist að
við lifum líkamsdauðann?
Hvað heldur þú að megi rekja mikið af fyrri
og núverandi erfiðleikum mínum til drykkju-
skapar og vandamála pabba og mömmu? Mér
finnst sjálfum ég ekki vera haldinn glæpa-
hneigð og á raunverulega nokkuð gott með að
sjá mun á réttu og röngu, þó virðist annað
vegna alls sem ég hef gerst brotlegur með.
Lengi átti ég i erfiðleikum vegna þess að ég
hélt að það vildi mig enginn og enginn gæti
elskað mig af því að ég væri ógeðslegur af-
brotamaður. Nú læt ég þetta nægja og vona,
kæra Rúna, að þú verðir áfram þú.
Takk fyrir allt,
Sakamaður.
Elskulegi sakamaður, eins og þú kýst sjálfur að
kalla þig.
Ég þakka þér fyrir frábært bréf og vona að slóð þess
verði aldrei rakin til þín. Ég varð að stytta og breyta
smávegis orðalagi þínu og persónulegum stíl
vegna hættu á að þú kynnir að þekkjast. Kærar
þakkir til þin frá mér fyrir góð hvatningarorð og
áhuga á þvi sem ég er að gera.
Auðvitað gleður það mig að guttar eins og þú
ósóma. Það fer ekkert framhjá sæmilega vitibornum
einstaklingum að það getur alls ekki verið rósinni til
framdráttar eða aukið lífslíkur hennar - í hvaða
garði sem hún á athvarf sitt - að um hana leiki
stanslaust vonskuveður vinda og harðræðis. Hún
myndi missa á einhvern hátt vaxtarskilyrði sín og
tapa eðlislægum lit og angan og mögulega deyja.
Eins er með börn og kannski allt fólk sem ætlað er
að búa við hörmungar þær og vanliðan sem alltaf
fylgir óreglu á heimilum sem eru aflöguð vegna
þess arna. Þeir missa eitthvað.
Það er í sjálfu sér mjög athugandi fyrir foreldra,
sem bjóða börnunum sínum af þessum ástæðum
kolómögulegar aðstæður, að átta sig á að það er
siðferðislega mjög hæpið að láta það hvarfla eina
mínútu að sínum ágæta huga að það boði barninu
gæfu eða auki persónulegan árangur þess í sam-
félagi þar sem allir verða að standa sig hvað sem
tautar og raular. Við eigum sem foreldrar og uppal-
endur ekki að hegða okkur á neinn þann máta að
það sé líklegt til að verða börnunum okkar fjötur um
fót. Reyndar er það ágæt viðmiðun í siðferðislegum
samskiptum barna og foreldris að við eldri og von-
andi þroskaðri einstaklingar séum ekkert aö fram-
kvæma eða bauka hér og þar í þessu ágæta sam-
félagi okkar allra sem börnin okkar gætu ekki horft á
eða hugsanlega sameinast okkur í ef grannt er
áætlað. Við sleppum þá því alpersónulegasta og
miðum fremur við áhugamál og skemmtan.
ÓFULLNÆGJANDI UPPVAXTARSKILYRÐI
Það er alveg Ijóst að óviðunandi kærleiksvana heim-
ilisaðstæður og glundroði eru ekki vettvangur þar
sem líkur eru á að börn njóti sín. Mjög sennilegt er
að þannig heimilisbragur komi til meö að valda mun
meiri skaða en einungis tengist þeirri aflögun sem
viðkemur barninu á uppvaxtarárum þess og veldur
þí að viðkomandi barn á kannski ömurlega æsku.
Slík uppvaxtarár eru yfirfull að sorg og sársauka og
erfiðleikarnir geta hæglega fylgt því alla ævína. Þeir
eru líka spennuvaldandi og niöurbrjótandi og eiga
sér alfarið rætur í alröngu samskiptamynstri vand-
ræða og vesens.
60 VIKAN 10. TBL.1992