Vikan - 04.11.1993, Blaðsíða 60

sterkur til aö vekja okkur eöa valda okkur áhyggjum.
Stundum ofsækir okkur moröingi, stundum er tígrisdýr til-
búiö aö tæta okkur í sundur, stundum berumst viö burt
meö ægilegri flóöbylgju og svo framvegis.
Slíkir draumar láta oft á sér kræla þegar viö höfum gert
eitthvað gegn samvisku okkar. Viö kunnum aö hafa gert
uppreisn gegn einhverjum valdamanni, brotiö eitthvaö af
okkur eöa fengiö forboöna ósk uppfyllta. Svo kemur
martröðin - verðlaunin fyrir aö hafa gert eitthvað rangt.
Martrööin er eins konar hegning sem dreymandinn vonast
til aö fá ef hann skyldi falla fyrir þeirri freistingu aö ganga
gegn sinni eigin samvisku.
Martröö getur tvímælalaust veriö sjálfsrefsing fyrir upp-
reisn gegn yfirvöldum eöa innri hugsjónum daginn áöur.
Þess háttar martraöir koma gjarnan fram þegar „undir-
hundur" hefur um daginn gert uppreisn gegn „yfirhundin-
um“. Síöan birtist „yfirhundurinn" um nóttina til þess aö
koma öllu í sama horf. Hafi „yfirhundurinn" hins vegar neit-
aö „undirhundinum“ um aö fá mikilvægri þörf fullnægt, svo
aö hann er aö þrotum kominn, getur „undirhundurinn"
komið geigvænlega fram um nóttina. Þetta er barátta um
líf og dauöa og þess vegna er svo mikill ótti og óhugnaður
tengdur martröðinni. Þessi fyrirmynd á aö sjálfsögöu ekki
viö allar matraöir en hún er gagnleg, einkum fyrir þá gerö
martraöa þegar menn eru ofsóttir og veröa fyrir árásum.
Þaö skiptir miklu máli aö vera viss um hvort ofsækjand-
inn í martröðinni er „yfir-“ eöa „undirhundur“ því aö þá
veröur aö meöhöndla hvorn á sinn hátt. Ef þaö er „undir-
58