Vikan - 13.06.2000, Blaðsíða 54

Samantekt: Margrét V. Heígadóttir
Nafnið á pessum aigenga með-
göngusjúkdómi er fremur ógnvæn-
legt en gott eftirlit gerír tiað að verk-
um að fæstar tieírra kvenna sem fá
meðgöngueitrun, eða meðgönguhá-
prýsting eins og sjúkdómurinn er oft
af huerjum tíu barnshafandi konum
getur átt á hættu að fá meðgöngu-
eitrun á vægu stigí en einungis ein
af hverjum hundrað fær sjúkdóminn
Þrátt fyrir ítarlegar
rannsóknir til fjölda
ára hefur enn ekki tek-
ist að finna beinan or-
sakavald meðgöngueitrunar.
Ákveðnir sjúkdómar, eins og
t.d. sykursýki, of hár blóðþrýst-
ingur, hjartasjúkdómar, offita
og langvinnir nýrnasjúkdómar
eru þó taldir geta aukið hætt-
una á að fá meðgöngueitrun.
Konur sem hafa fengið með-
göngueitrun einu sinni, eiga líka
frekar á hættu að fá hana aftur
á næstu meðgöngu en þó er það
ekki algild regla. Yfirleitt koma
einkenni sjúkdómsins ekki fram
fyrr en á sjötta mánuði meðgöng-
unnar en hann er þó algengastur
lokin.
Einkenni meðgöngueitrunar koma
í hækkuðum blóðþrýstingi (yfir
eggjahvítu í þvagi og bjúg á
löndum og fótum. Það er algengt að kon-
ur fái eitthvert þessara einkenna á
meðgöngunni, t.d. fá nær allar kon-
ur einhvern bjúg á meðgöngu
en ef hann hverfur ekki
yfir nótt á meðan kon-
an hvílir sig, þá gæti
hann bent til þess að
konan hafi þennan
sjúkdóm. Ef
kona er
með öll
ofan-
greind einkenni telst hún vera með með-
göngueitrun.
Þegar talað er um að meðgöngueitrun sé á
alvarlegu stigi geta ýmiss önnur einkenni kom-
ið í ljós, t.d. höfðuverkur, almenn vanlíðan
og kviðverkir. í versta falli getur sjúkdómur-
inn þróast í fæðingarkrampa sem geta reynst
lífshættulegir, bæði fyrir móður og barn. Slík-
ir krampar eru þó afar sjaldgæfir. Konur sem
þjást af meðgöngueitrun eru undir ströngu eft-
irliti lækna og hjúkrunarfólks. Um leið og ein-
hver hættumerki koma fram eru konurnar
sendar í keisaraskurð því sjúkdómurinn geng-
ur yfirleitt til baka um leið og barnið kemst
úr líkamanum. Konur eru heldur ekki látnar
fæða barnið ef blóðþrýstingurinn er of hár eða
ef önnur merki eru sjáanleg um yfirvofandi
krampa. Einkenni hverfa yfirleitt strax eftir
fæðinguna og í flestum tilfellum ættu blóð-
þrýstingur og eggjahvítuefnin að vera komin
í eðlilegt horf.
Kærkomin hvíld
Töfraráðið til að halda meðgöngueitrun í
skefjum og eina lækningin sem læknar geta
mælt með er hvíld, algjör hvíld. Konur sem
ganga með sitt fyrsta barn fá oft að vera leng-
ur heima til að slaka á en hinar sem eiga börn
fyrir. Ef blóðþrýstingurinn heldur áfram að
hækka þarf að leggja þær inn á sjúkra-
hús. Um leið og meðgöngueitrun-
in greinist er farið að fylgjast
mjög náið með viðkomandi
konum. Þær koma
kannski einu sinni til
tvisvar sinnum í viku
í blóðþrýstings-
mælingu og með
þvagprufu og
á síðustu Æ.
vikum
54 Vikan
á hættulegu stigi.