Menntamál - 01.12.1960, Qupperneq 34

200
MENNTAMAL
Höfuðorsakir kennaraskortsins teljum við þessar:
1. Lág launakjör kennara.
2. Ófullnægjandi starfsskilyrði Kennaraskólans.
3. Óheppilegt skipulag kennaramenntunar.
'i'veir síðustu liðirnir eru nátengdir og munu nú annað hvort vera
á framkvæmdastigi eða í athugun, og skal því ekki um þá rætt liér,
heldur einungis launakjörin.
II. Séu kennaralaun hér á landi borin saman við laun kennara
í öðrum löndum og samanburður á launum verkamanna hafður til
hliðsjónar, kentur í Ijós, að kennaralaun eru hér mjög lág (fsk. 3
og 4).
Sérstaka athygli hlýtur það að vekja, að byrjunarlaun kennara eru
kr. 46.206.20 á ári, en árslaun verkamanns (t. d. 16 ára unglings)
kr. 54.687.36. Kennari, sem hefur 4—5 ára sérmenntun að baki að
landsprófi loknu, er því fyrsta starfsár sitt með kr. 8.481.16 lægri
árslaun en ófaglærður verkamaður, og það tekur kennarann yfir 30
ár að ná sömu heildarlaunaupphæð og verkamaður, þótt báðir hali
stöðuga vinnu (fsk. 3, 4 og 5).
Við samanburð á kjörum kennara hér og í öðrum löndum er olt
á það bent, að sumarleyfi sé liér þrír mánuðir, en erlendis yfirleitt
um tveir mánuðir. En við slíkan samanburð ber jafnframt á það að
líta, að víða erlendis starfa skólar aðcins fimm daga vikunnar og
kennslustundafjöldi kennara á viku er þar mun minni en hér. Þar
er einnig yfirleitt einsett í kennslustofur, og kennarinn getur innt
starf sitt af hendi í samfelldri kennslu á hentugasta tíma dagsins.
Sömu rökum hefur einnig verið haldið fram í samanburði á laun-
um kennara og annarra ríkisstarfsmanna, ]). e. að miða beri laun
kcnnara við það, að hann vinni í sumarleyfi sínu. Þetta er vægast
sagt hvorki heppilegt né sanngjarnt og sæmir varla ríkisvaldinu að
vísa starfsmönnum sínum þannig til fanga inn á atvinnusvið ann-
arra stétta, sem oftast er fullskipað lyrir. Kennarar hafa heldur eng-
an rétt þar til vinnu. Yrði þeim eðlilega rneinað að ganga að slíkri
vinnu, hvenær sem stéttarfélögunum kynni að þykja þess ]jörf.
Auk þess ber einnig að líta á það, að kennsla er þreytandi starf
og kennurum því full þörf góðrar hvíldar að loknu vetrarstarfi.
Hitt er þó ekki minna vert, að kennari, sem leysa vill starf sitt vel af
liendi, hafi tíma og tækifæri til að afla sér nýrrar þekkingar og
kynna sér nýjungar í starfi sínu. Sífelldar áhyggjur og strit fyrir
brýnustu nauðsynjum loka þeim leiðum með öllu.
Af þessum sökum er óhæft að ætla kennurum að bæta sér upp
lág laun með því að snapa sér vinnu hér og þar í sumarleyfi sínu.