Menntamál - 01.12.1960, Qupperneq 46

212
MENNTAMAL
ókleift að gera fjallskil, hvað þá meira. Ég býst við, að
sumum þyki ég mála þetta með dökkum litum. En sumt
styðst við staðreyndir og annað stappar nærri staðreynd-
um.
En rétt finnst mér að bregða upp öðrum myndum úr
kennslufyrirkomulaginu, atriðum, sem eru þakkar og
virðingarverð.
Það eru mikil vandræði með vinnukraft í verstöðvun-
um á vetrum, þegar mikill fiskur berst á land í einu. Þá
eru of fáar hendur til að bjarga verðmætunum. Þá hefur
skólaæskan brugðizt vel við stundum og forráðamenn
skólanna. Þeir hafa gefið nemendum leyfi frá námi, þeim
sem vilja hafa haft og getu til að rétta hjálparhönd. Þetta
er virðingar- og þakkavert.
Svipað átti sér stað haustið 1955. Þá ríkti neyðarástand
víðs vegar í sveitum landsins vegna fádæma óþurrka. Þá
skipaði menntamálaráðherra svo fyrir, að fresta skyldi
setningu ýmissa skóla um sinn, svo að skólafólkið gæti
rétt hjálparhönd að björgun heyja. En hlutur kennara í
Reykjavík og ef til vill næstu kaupstöðum reyndist í þetta
sinn furðu léttvægur. Þeir skutu á fundi og mótmæltu
harðlega þessari ráðstöfun. Þeir töldu, að þetta gæti orðið
til þess að ýmsir nemendur næðu ekki prófi næsta vor
Var þó ekki um að ræða nema tveggja vikna tíma eða svo,
ef ég man rétt. Ekki man ég, hvernig málum þessum lykt-
aði, en gerðin var sú sama af kennaranna hálfu og sýndi
vægast sagt lítinn skilning á nauðþurft þess atvinnuvegar,
sem annarsvegar var, og mikils hluta þjóðarinnar.
Ekki skal það véfengt, að nauðsynlegt var að lögleiða hér
almenna skólaskyldu, þegar það var gert. En nú finnst
mörgum nógu langt gengið og sumum of langt með skóla-
skyldu ungmenna. Ef hert er mjög að hnútum þeim, sem
binda þessa þjóð, hættir henni við að kvarta. íslendingar
þola illa mikil bönd. Þau verða að vísu alltaf einhver að
vera. Skólaskylda barna er bönd, hörð bönd í því formi,