Menntamál - 01.02.1970, Page 15

Noregur:
Sálfræðiþjónusta hefur þróazt hraðar þar í
landi en flestum öðrum, og eru starfshættir og
skipulag um margt til fyrirmyndar.
Sálfræðiþjónusta var ákveðin í lögum 1959 og
er stjórnað af menntamálaráðuneytinu, þó að
stöðvarnar séu reknar af borgar- og sveitarfélög-
um. Laun starfsmanna eru greidd að hálfu af
borgar- og sveitarfélagi, en hinn helmingur-
inn af ríkinu. Sálfræðiskrifstofurnar eru rekn-
ar sem miðstöðvar, þ. e. sálfræðingar, félags-
ráðgjafar og sérkennarar vinna saman. Mikil
áherzla er lögð á ráðgefandi hlutverk þeirra.
Reynt er að samræma í starfi þeirra bæði geð-
verndarsjónarmiðið og sérkennslusjónarmiðið,
sem minnzt var á í upphafi þessa yfirlits.
Heimilt var 1958 að reka 26 skólasálfræðistöðv-
ar, en nú er heimild fyrir rekstri 81 stöðvar.
Ráðgjöf, starfs- og námsleiðsögn, og sálfræði-
ráðgjöf í framhaldsskólum hefur breiðzt allört út
í Noregi síðan 1960. Heimilddarákvæði eru í lög-
unum frá 1969 um ráðningu skólaráðgjafa.
Bretland:
Sálfræðiþjónusta fyrir skóla á sér langa sögu í
Bretlandi. í Bandaríkjunum mætti segja, að þjón-
ustan hefði smeygt sér inn í gervi geðverndar-
manna og starfsleiðbeinenda. Bretland er dæmi
um upphaf starfsins í þeirri grein sálarfræði, sem
kennd er við einstaklingsmun manna (Galton)
og mælingar á hæfileikum (Binet). Fyrsti skóla-
sálfræðingur í Bretlandi er venjulega talinn Sir
Cyril Burt. Ráðning hans var tilkynnt í blaðinu
Child-Study í febrúar 1913, undir fyrirsögninni
skólasálfræðingur. Fræðsluráð Lundúna réð Burt
í hálft starf að skólum í borginni. Burt hefur
alla ævi bariz.t fyrir því, að sálfræðiþjónusta í
skólum væri nátengd skólastarfinu, en ekki ein-
ungis rannsókn á sjúkum börnum, þótt hann telji
það sjálfsagt verkefni. Aðallega hefur starfið ver-
ið tengt miðstöðvum, sem flestar eru undir forni-
legri yfirstjórn lækna. Starf brezkra skólasálfræð-
inga nýtur íaglegs álits, en gífurlegur fjöldi barna
kemur á hvern starfandi skólasálfræðing. Nú er
stefnt að miklum breytingum í þessu efni
(Summerfield Report 1968). Brezka Sálfræðinga-
félagið leggur í dag áherzlu á alhliða hagnýtingu
sálfræðiþekkingar í skólunum, m. a. með aukinni
sálfræðimenntun kennara og skólastjóra og einn-
ig starfi skólaráðgjafa í skólunum, sem fái sér-
staka uppeldissálfræðilega menntun í þessu skyni.
Hafa verið settar upp námsbrautir við háskóla
fyrir skólaráðgjafa, þótt fáir hafi enn lilolið
þá skólun.
ísland:
Vísi að sálfræðiþjónustu í skólum á íslandi má
rekja til ársins 1945, þegar menntamálaráðuneyt-
ið fól dr. phil. Matthíasi Jónassyni, að staðla ein-
staklingsgreindarpróf af Binet gerð. Sigurður
Thorlacius, skólastjóri, hafði byrjað þetta verk,
en lézt um sömu mundir. Dr. Matthías lauk verk-
inu 1955, og var þá greindarpróf hans gefið út
og sálfræðingum heimiluð afnot þess. Á fjórða
þúsund börn, 2—16 ára, voru prófuð við
stöðlunina. í tengslum við starf þetta hóf
dr. Matthías aðstoð við afbrigðileg börn, bæði
að beiðni skóla og foreldra. Opnaði starf hans
augu almennings fyrir gildi sálfræðilegrar að-
stoðar. Upp úr 1950 komu nokkrir sálfræðingar
heim frá námi, unnu sumir við stöðlun greindar-
prófsins og stunduðu síðar að einhverju marki
sálfræðileg störf í þágu einstakra afbrigðilegra
nemenda.
Þáverandi menntamálaráðherra, dr. Bjarni
Benediktsson, lagði fram 1955 frumvarp til
laga um sálfræðiþjónustu í skólum. Var þar
aðeins gert ráð fyrir einum starfsmanni, sál-
fræðifulltrúa, sem starfaði við fræðslumálaskrif-
stofuna í Reykjavík. Höfðu samtök kennara og
Sálfræðingafélagið, sem þá var nýstofnað, barizt
fyrir málinu. Meirihluti Sálfræðingafélagsins
skilaði áliti, sem var á þá lund, að frumvarps-
ákvæðin væru ófullnægjandi, þótt viðurkenning-
unni, sem í frumvarpinu fólst, væri fagnað. Var
málinu vísað frá með rökstuddri dagskrá og
M ENNTAMÁL
9