Menntamál - 01.10.1970, Side 8

mynd er unnin á annan hátt nú en þá. Haía
ber vakandi auga á framlagi nútíma mótunar-
menntar. Þannig verður alhliða og frjótt list-
menntalíf bezt borið uppi, að tveim meginþátt-
um sé fullnægt: Þjóðin verður að leitazt við að
þekkja sjálfa sig, fortíð sína, þau listaverk er
hæst bafa borið, þau lífsgildi er þau flytja og
um leið að skapa ný. Hvernig verður þetta bezt
gert? Höfuð forsendan fyrir því er sú, að þjóðin
eigi sér traustar menntastofnanir í myndlistum,
að myndlistarmennt sé sjálfsagður hluti af upp-
eldi hennar.
Á fyrra falli sjálfstæðisbaráttunnar laut ís-
lenzk mótunarmennt nokkurn veginn rökréttri
þróun. í Danmörku voru aðstæður til listmennt-
unar hinar ákjósanlegustu, þar ríkti rótgróin
evrópsk hefð. Æðri menntastofnanir miðluðu
staðgóðri þekkingu í listum. í þann nægtabrunn
sóttu ísienzkir húsameistarar, myndhöggvarar,
listmálarar, listiðnaðarmenn og handverksmenn
þekkingu og reynslu.
Á seinna fallinu hallar undan fæti og sérstak-
lega eftir sjálfstæðistökuna. Þegar íslendingar
eiga sjálfir að fara að taka þessi mál í eigin
hendur, við nýjar aðstæður, skortir þá reynslu,
þekkingu og fjármagn til að setja á laggirnar
þær stofnanir, sem ómissandi eru hverju menn-
ingarþjóðfélagi, sem sjónmenntir vill rækja.
Við aukin fjárráð og líflegri samgöngur við
umheiminn leysist hin forna hefð upp, íslend-
ingar skammast sín jafnvel íyrir liana, sem bezt
sést á því, hvernig þeir hafa farið með menn-
ingararf sinn í byggingarlist. Útlent glingur
flæðir yfir landið sitt úr hverri áttinni, ekkert
andlegt aðhald kont í stað liins stranga skóla
fábrotins og fátæks lífs.
Hér er ef til vill full dökkt málað, því að
vissulega liefur margt vel verið gert í listum á
íslandi á tuttugustu öld. Hins vegar er ljóst, að
listmenntalíf hefur hálfgert rekið á reiðanum,
það vantar í það „holdning", eins og danskir
segja, það vantar í það skipan.
Orð eru til alls fyrst. Okkur, sem að þessari
ráðstefnu stöndum, er það fullkomlega Ijóst, að
við leysum ekki vanda myndlistarfræðslu, rnynd-
listarmenntunar á tveim dögum. Hitt vildum
við reyna: Að fá saman á einn stað nokkra þá
menn, sem mestan áhuga hafa á listmennta-
fræðslu og málið er skyldast, til þess að hefja
umræður um stöðu sjónlista á íslandi í dag og
hlut fræðslukerfisins.
Hefja segi ég. Það hlýtur að vera öllum ljóst,
að hér bíður rnikið verk, sem ekki verður leyst
af hendi í skyndingu. Um það verða vitrustu
menn að fjalla og leggja frarn reynslu sína og
þekkingu.
Það er höfuðnauðsyn, að þeir sem myndlist-
um unna korni sjónarmiðum sínum og óskum á
framfæri við ráðamenn Jrjóðarinnar og almenn-
ing, láti ekki spyrjast um sig að þeir hafi sofið,
þegar vaka átti. Listin hefur einmitt meir en
nokkru sinni áður hlutverki að gegna á öld
tækni, atóms og geiml'erða.
Ef þessi fyrsta ráðstefna, sem haldin hefur
verið hérlendis um myndlistarkennslu í skólum,
gæti Jjokað Jressum málum eitthvað fram á við,
Jrá liefur ekki verið til einskis unnið.
MENNTAMÁL
154