Menntamál - 01.10.1970, Síða 19

£
Gunnar J. Friðriksson
iðnrekandi:
Formsköpun
r
I
iðnaði
Þegar ég féllst á að flytja erindi á þessari ráð-
stefnu, var það ekki af því, að ég telji mig liafa
nokka sérþekkingu í formsköpun eða formgjöf,
eða myndíð, eins og forráðamenn ráðstefnunn-
ar kalla slíkt. Heldur vegna atvinnu minnar sem
framleiðandi á iðnvarningi og þeirrar reynslu,
sem ég hef lilotið sem formaður í samtökum
framleiðenda um nokkurt árabil.
Frumhlutverk iðnaðarmannsins og iðnrekand-
ans er að framleiða, þ. e. að breyta formi eða eðli
efnis þarmig, að úr því verði nytsamur eða gagn-
legur hlutur. Það er að segja, að skapa verðmæt-
ari eða eftirsóttari efni eða liluti úr hráefni því,
sem fyrir hendi er. Sá hugsanaruglingur hefur
nokkuð gert. vart við sig hér á landi, að það, að
taka við fiski úr sjó og frysta hann eða salta, væri
iðnaður. Því fer auðvitað fjarri, enginn fiskur
er betri en nýr fiskur. Er hér því um verkun
að ræða til þess að auka geymsluþol hans og
koma honum óskemmdum á markað. Hann verð-
ur aldrei betri en nýdreginn úr sjó. Nýr fiskur
er }jví ekki hráefni. Þetta á að sjálfsögðu ekki
við um úrgang eða fisk, sem ekki er talinn hæf-
ur til manneldis og sem annars þyrfti að fleygja.
Að framleiða mjöl og lýsi úr slíku er auðvitað
iðnaður. En þetta er nú svolítill útúrdúr.
Það, sem þarf ti! þess að framleiða eitthvað,
er að hafa yfir að ráða efni og orku og svo þekk-
ingu á efninu og þeirri tækni, senr beita þarf
við framleiðsluna. Þetta eru auðvitað svo sjálf-
sagðir hlutir, að óþarfi á að vera að nefna þá
hér, en allt snertir þetta nokkuð jrað, sem hér
er til umræðu. Áður en liægt er að fara að ræða
urn formsköpun, verður að vera fyrir lrendi sú
þekking, sem hér hefur verið nefnd. Þá þekk-
ingu getum við að nokkru sótt á vinnustaði og
svo til þeirra stofnana, senr þegar eru fyrir lrendi
og annast fræðslu um jretta, svo senr iðnskóla,
tækniskóla og háskóla.
Nú má segja, að nreð þeirri þekkingu, sem
fyrir hendi er í nútínra tækniþjóðfélagi, sé hægt
að framleiða nægilegt magn til að fullnægja þöff-
unr þjóðanna á flestum sviðunr. Við gætunr hugs-
að okkur, að með lögbundinni stöðlun lrúsgagna,
nrataríláta, heimilistækja, klæðnaða og híbýla,
senr framleidd væru í sjálfvirkunr verksmiðjum,
MENNTAMÁL
165