Bjarmi - 01.02.1997, Blaðsíða 18

Sr. Guðmundur Karl Brynjarsson
Þættimir Ráðgátur, eða X - Files, hafa verið sýndir hjá Sjónvarpinu um all-
langt skeið. Búið er að framleiða marga tugi slíkra þátta og bíómynd í
fullri lengd sem er væntanleg í kvikmyndahús. Á síðasta ári var haldin
X - Files sýning í Bandaríkjunum sem var gífurlega vel sótt. Þar var ejtt
og annað til sýnis er notað hafði verið við gerð þáttanna svo sem sviðs-
myndir og búningar. Aðsóknin kom fáum á óvart því Ráðgátur eiga sér marga dygga
aðdáendur og em án efa meðal vinsælustu sjónvarpsþátta í heiminum. Vinsæld-
irnar felast án efa að verulegu leyti í viðfangsefninu, en þeir fjalla um yfirnáttúm-
leg og óútskýranleg fyrirbæri. Hið dularfulla, ókunna og mystíska hefur því greini-
lega mikinn hljómgrunn í dag.
Smurolía haldin illum
geim-anda
Aðalpersónur X - Files eru lögreglumenn-
irnir Fox Mulder (David Duchovny) og
Dana Scully (Gillian Anderson). Þeim eru
fengin verkefni sem FBI hefur ekki tekist
að leysa. Verkefni þeirra tengjast nær
undantekningalaust yfirskilvitlegum fyrir-
bærum. Segja má að Mulder og Scully
séu málsvarar íyrir mismunandi skoðanir
fólks á slíku. Þar er Dana Scully mjög
efins, en Fox Mulder er haldinn sjúkleg-
um áhuga á furðum. Hann þráir að kom-
ast að því hvað er bak við heimsins duldu
rúnir og telur einu færu leiðina vera að
komast til botns í hinu yfirskilvitlega.
Ráðgátumar sem þau Mulder og Scully
fást við em af ýmsum toga. Fyrir þá les-
endur sem ekki hafa horft á þættina er
rétt að gera grein íyrir nokkrum þeirra.
Oftar en ekki koma geimverur við sögu,
einkum furðusögur sem eiga sér stoð í
raunveruleikanum. Til er fjöldi fólks,
einkum í Bandaríkjunum, sem heldur þvi
fram að þvi hafi verið rænt af geimvemm,
jafnvel verið brottnumið um borð í fljúg-
andi diska. Þar segist það hafa verið rann-
sakað í bak og fyrir af geimverunum, sem
í flestum sögunum em smávaxnar, grá-
leitar, höfuðstórar með svört augu. Aðrir
þættir fjafla um meinlausari dellu, eins og
tölvustýrða manndrápskakkalakka úr
málmi. í öðmm þáttum er fengist við trúar-
leg fyrirbæri eins og endurholdgun og ból-
festu illra anda. Frumlegasta samsuðan
hingað til er sennilega þátturinn sem fjall-
aði um afturgengna geimvem sem tók sér
bólfestu í smurolíu, rann inn í fólk og vann
hin verstu voðaverk gegn um það.
Loksins, loksins?
Margir fagna þvi efalítið að loksins sé farið
að gera lögregluþætti sem fjalla ekki að-
eins um dóp, morð og spillingu. í sjálfu sér
er það hið besta mál. Það sem er slæmt
við Ráðgátur er leiðin sem farin er til að
nálgast hið yíimáttúrulega. í X - Files er
heimurinn, hið sýnilega og ósýnilega,
fyrst og fremst séður gegn um gleraugu
okkúltismans, dultrúarinnar.
Occult er latína og merkir það sem er
heimullegt, dulið. og er merkingin tengd
yfimáttúrlegum fyrirbæmm1. Til er tvenns
konar þekking sem gengur inn á hið dulda,
yfimáttúmlega svið. Önnur tegund þekk-
ingarinnar kemur frá Guði í gegnum orð
hans, Biblíuna, og fyrir trú á son hans,
Jesú Krist. Guð opinberar fyrir jarðnesk-
um mönnum andlega leyndardóma hennar
fyrir íhugun orðsins og bæn2. Hin tegund
dulinnar þekkingar, sem ekki er frá Guði,
kemur frá Satan. Hann apar eftir verkum
Guðs en andlegar leiðir hans enda í villu
og glötun. Hér er m.a. átt við stjömuspeki,
spíritisma, galdra, spár, fjölkynngi og
djöfladýrkun að ógleymdri geimveru-
dýrkuninni því margir telja geimvemr vera
það sem fólk forðum taldi vera engla. Jafn-
vel boðskapur Biblíunnar hefur verið
skmmskældur í átt að geimvemdellunni3.