Heima er bezt - 01.04.1973, Blaðsíða 15

Heima er bezt - 01.04.1973, Blaðsíða 15
báru forvitnir þetta vandamál. Hann gaf þann úrskurð á, að mærin hefði að vísu sull, en hann mundi gera úr á sínum tíma. Sú varð líka raunin á, því þann 10. októ- ber árið 1856 ól heimasætan Vigdís meybarn, sem hún lýsti Magnús vinnumann föður að, að þótti undrum sæta að slíkt skyldi geta hent svo dýrðlega hofróðu. Þegar séra Jóhann Briem í Hruna fregnaði þessi tíð- indi, varð honum að orði. „Þar fór illa stássmeyjan þeirra á Skeiðum“ og er þess ekki viðgetið, að klerkur hafi borið neinn hryggðarblæ í röddinni. Um þessar mundir hljópst Magnús vinnumaður Ein- arsson á brott til Ameríku frá öllu saman, og þótti karl- mönnum landhreinsun að. Fréttist lítið af hans tiltekt- um uppfrá því, og harmaði það enginn. Dóttir þeirra Vigdísar og Magnúsar, hét Margrét og ólst upp með móður sinni. Lærði Vigdís eitthvað til nærkonustarfa, og stundaði þau um hríð í Skeiðahreppi við lítinn orðstír. Fluttist svo með dóttur sinni í Kjós vestur. Þaðan fóru þær til Reykjavíkur, og sótti Vigdís þá um eftirlaun til sýslunefndar Árnessýslu, útá ljós- móðurstörf í Skeiðahreppi. Eftir margar tilraunir og miklar bréfaskriftir, fékk hún í eitt skipti kr. 20.00. Margrét var talinn móðurbetrungur. Hvorug þeirra mæðgna giftist, og er ekki manna frá þeim komið. Verður nú þess að geta, sem fyrr skeði og frá var horfið í þessari frásögn, að Skeiðabændur stóðu undr- andi og eyðilagðir yfir leyfislausri framtakssemi Guð- rúnar og Magnúsar vinnuhjúa. En náttúran hagar sér líkt, hvort sem eru ríkir eða fátækir og fæst þar ekki um þokað. Guðrún ól barn sitt á hásumri. Var það drengur, sem hlaut í skírninni nafn- ið Vigfús. „Ekki eru vandskírð fátækra manna börn“, segir gamalt máltæki, og sannaðist það í þetta sinn, því eigi þótti taka því að færa í kirkjubækur fæðingardag þessa óvelkomna drengs, svo ekki verður sagt með vissu hvern dag mánaðar hann var í heiminn borinn. Síðar þóttust fróðir menn komast að því að Vigfús væri fædd- ur 8. júlí 1849 og er það nú talinn sannleikur. Fóstur. Hreppstjórinn, Ófeigur hinn rílti í Fjalli, kom svein- inum í fóstur að Birnustöðum í Skeiðahreppi. Bjó þar þá bóndi, sem Ólafur hét Hafliðason, góður búþegn og vel efnum búinn. Mun þar eigi hafa skort neitt er hafa þurfti til fæðis eða fata. Þar dvaldi Fúsi fram yfir ferm- ingu, og fara engar sögur af uppvexti hans, hvorki illar né góðar. En ráða má þó af því er síðar varð, að naumast hafi hann á þeim árum verið að öllu leyti sem önnur börn. Þá var ekki annað kennt undir fermingu en spurn- ingakverið, og varð að kunna það utanbókar. Skiln- ingurinn skipti minna máli. í þennan tíma voru húsa- kynni bæði lítil og köld. Upphitun þekktist ekki. Heim- ilisfólkið, hvort sem það var fátt eða margt, hafðist allt við í sama herbergi, baðstofunni, sem þá hlýnaði nokk- uð af fólkinu sjálfu. Ónæðissamt var að læra kverið í baðstofunni, því mörgum unglingnum mun hafa þótt skemmtilegra að fylgjast með því sem fram fór á mannmörgu heimili, þar sem sagðar voru og lesnar sögur, rokkarnir skröltu og hver sat við sína vinnu. Það ráð var því upp tekið, að láta unglingana sitja úti í fjósi á daginn, í hlýjunni hjá kúnum og þylja kverið. Má vera að eigi hafi það dregið úr þessum fjósalærdómi, vitneskjan um það, hvar guð- spjöllunum var fyrst snarað á íslenzku. Nú kom það oft fyrir, að fleiri en einn þurfti að nema í einu, en með engu móti gátu margir verið sam- an að námi. Truflaði þá hver annan, svo kverið fékk gjarnan að hvíla sig. Má fullyrða, að áhugi unglinga fyrir því námsefni, hafi alla tíð verið í fullu samræmi við notagildið. Ekki fékk Fúsi að læra í fjósi. Þar var fullsetinn bás- steinninn. Hann lenti því í skóla hjá tveimur nautum, sem sér voru í litlum kofa. Sagðist honum svo frá, að þar hefði verið bæði kalt og fúlt, enda gekk námið treglega. Á þessum árum lærðu börn svokallað Balles-lærdóms- kver. Sú bók var langloka hvumleið og ill að dómi þeirra sem urðu að nema. Þótti Fúsa fjórði kafhnn firnalangur og leiður, og var hann ekki einn um þá skoðun. Með tímanum vannst þó allt að lokum. Fúsi lærði kverið og var fermdur árið 1865 af séra Pétri Step- ensen, uppá þau evangelisku Lútersku fræði, er hann hafði numið hjá tveimur nautum, án leiðbeiningar af manna völdum. Guðrún móðir Fúsa fór til kirkju þegar hann var fermdur. Fúsi hafði höfuð og herðar yfir fermingar- svstkini sín, þar sem hann stóð við gráturnar í Ólafs- vallakirkju. Varð móður hans þá að orði: „Stærstur er Fúsi. Já, lengstur er Fúsi“. Stagaðist hún nokkuð á þessu, svo eigi skyldi það fara framhjá neinum. Var svo að sjá að nokkurs stolts gætti hjá henni, að vera móðir að langstærsta fermingarbarninu. En þetta hafði varan- lcgar afleiðingar fyrir Fúsa. Eftir þetta gekk hann und- ir nafninu Langi-Fúsi, og fylgdi það honum alla æfi, til dauðadags. Svo varð þessi nafngift mönnum rík í huga, að fáir könnuðust við Vigfús Magnússon, er stundir liðu fram. Framhald í næsta blaði. BRÉFASKIPTI Aljheiður B. Marínósdóttir, Steinsstaðaskóla, Skagafirði, óskar eftir bréfaskiptum við pilta á aldrinum 14—16 ára. Æskilegt að mynd fylgi fyrsta bréfi. Ingibjörg Margrét Valgeirsdóttir, Steinsstaðaskóla, Skagafirði, óskar eftir bréfaskiptum við pilta á aldrinum 14—16 ára. Æskilegt að mynd fylgi fyrsta bréfi. Arnþruður Guðrún Bjömsdóttir, Lundi, Axarfirði, N.-Þing., óskar eftir bréfaskiptum við pilta og stúlkur á aldrinum 15—16 ára. Heima er bezt 123

x

Heima er bezt

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Heima er bezt
https://timarit.is/publication/380

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.