Heima er bezt - 01.07.1985, Blaðsíða 7

verið minn besti skóli. Gestkvæmt var í stofu föður míns og
þar hitti ég ýmsa menn sem ég ella hefði tæplega kynnst.
Séra Árni Þórarinsson var tíður gestur, ég hlýddi í for-
undran á orðræðu hans og þótti hann aftaka skemmtilegur.
Mér urðu það mikil viðbrigði að setjast í yfirfullan Mið-
bæjarskólann eftir góða dvöl mína í Barnaskóla Akureyrar,
tók fullnaðarpróf úr 12 ára bekk vorið 1938 og þreytti
samtímis inntökupróf í Kvennaskólann í Reykjavík. Þar
var þróað skólastarf og skipulegt. Ég lauk námi í Kvenna-
skólanum vorið 1941 og allar götur síðan höfum við
bekkjarsysturnar hist einu sinni í mánuði að vetrinum.
STARF- HJÓNABAND-
OG AFTUR TIL STARFA
Ég hafði ákveðnar hugmyndir um framhaldsnám að lokn-
um Kvennaskólanum, en sú hugmynd mín strandaði á því
rótgróna sjónarmiði að stúlkur þyrftu ekki á mikilli
menntun að halda, vegna þess að þær myndu giftast. Fóstra
mín hafði verið í fremur góðum efnum, þegar hún varð
ekkja en fé hennar rýrnað verulega í verðbólgu stríðsár-
anna og hún var nú farin til starfa utan heimilis. Ég hóf því
haustið 1941 störf á skrifstofu hjágömluoggrónufyrirtæki,
Hf. Ölgerðinni Agli Skallagrímssyni. Þar átti ég samleið
með mörgu ágætis fólki. Segja má að svona fyrirtæki hafi á
þessum tíma fleytt rjómann úr bændasamfélaginu. Þarna
gátu fyrrverandi bændur verið við birgðavörslu, verkstjórn,
innheimtustörf og hvaðeina, fyrsta flokks fólk sem leysti
störf sín af hendi með eins mikilli prýði og hægt var að
hugsa sér. Það bar virðingu fyrir starfinu, lagði áherslu á að
mæta vel og vera í einu og öllu trútt og dyggt, svo hin góðu
fordæmi voru í öllum áttum, hvort sem tekist hefur að
tileinka sér þau eða ekki. Þarna starfaði ég síðan allt til 1950
að ég fór að búa. Þó gerði ég tvisvar hlé, í annað skiptið fór
ég í kaupavinnu með vinkonu minni sumarið 1946 að Fossi
á Síðu í Vestur-Skaftafellssýslu. Á skólaárunum hafði ég
verið 3 sumur í sveit hjá vinafólki fóstru minnar í Neðra-
Nesi í Stafholtstungum og mig langaði enn á ný að njóta
íslenska sumarsins í sveit.
Frá hausti 1947 til jafnlengdar 1948 dvaldist ég í Dan-
mörku og stundaði þar meðal annars nám við húsmæðra-
skóla í Sorö í 5 mánuði. Jólum eyddi ég hjá slátrarafjöl-
skyldu á Jótlandi og var nýstárlegt að kynnast því hvernig
danskt fólk, sem hafði nóg að bíta og brenna, hélt jól.
Skóladvölinni í Sorö lyktaði með því að í maí 1948 fórum
við nokkrir nemendur í heimsókn á franskan kennaraskóla
fyrir stúlkur. Sá skóli var skammt frá París og fórum við
með járnbrautarlest um Þýskaland og Belgíu. Eyðilegg-
ingin eftir heimsstyrjöldina blasti alls staðar við, nákvæm
leit var gerð hjá farþegum á öllum landamærum og betl-
andi fólk þusti að hvenær sem lestin hægði á sér. Að
Frakklandsferðinni lokinni fór ég í 20 daga hjólreiðaferð
með stallsystur minni um Danmörku þvera og endilanga
og vil eindregið mæla með þeirri aðferð til að kynnast
löndum og þjóðum.
Eitt get ég nefnt sem vissulega er tákn breyttra tíma.
Þegar ég hóf störf á skrifstofu haustið 1941 þéruðust þar
allir, 10-12 manna hópur, og var svo enn þegar ég kvaddi
1947. Er ég kom aftur til starfa ári seinna þúaðist allt fólkið.
í ágústmánuði 1950 giftist ég Harald Guðmundssyni
rafverktaka. Fjölskyldur okkar höfðu þekkst um langan
aldur, og til dæmis þekkti ég vel móðursystur hans sem bjó
á Akureyri og hét Guðný Björnsdóttir. Hún var þar fram-
arlega í félagsmálum og fékkst við barnakennslu, hennar
maður var Halldór Einarsson frá Skógum í Fnjóskadal og
Björn sonur þeirra var lengi við lögfræðistörf á Akureyri.
Önnur móðursystir eiginmanns míns bjó á Ljósavatni,
Jenný Björnsdóttir, gift Þórhalli Björnssyni bónda þar, og
var ég eitt sumar hjá þeim í sveit á sínum tíma. Við hjónin
hófum búskap í húsi tengdaforeldra minna að Bárugötu 17
í Reykjavík. Tengdafaðir minn féll frá hálfsjötugur, en
tengdamóðir mín varð háöldruð og um skeið bjuggu í húsi
hennar 3 synir með fjölskyldum sínum. Það var skemmti-
legt og lærdómsríkt að vera í svo nánu sambýli um lengri
tíma með nákomnu fólki, og ekki síst var það börnunum
mikils virði. Eftir rúm 20 ár fluttumst við í eigið hús að
Einarsnesi 4 í Skildinganesi við Skerjafjörð, og þar höfum
við búið síðan.
Ég hætti að vinna úti strax og ég gifti mig, þótt mitt fyrsta
barn fæddist ekki fyrr en ári síðar; svona var maður und-
irorpinn tíðarandanum og að mörgu leyti þræll vanans. Ég
hafði aldrei ætlað mér annað en að lifa sjálfstæðri tilveru og
ekki viljað bindast heimili eingöngu. Og eftir að börn okkar
þrjú voru öll fædd hafði verið kvakað til mín frá fyrri
vinnuveitanda um sumarafleysingar á skrifstofunni. Næstu
árin vann ég alltaf að sumrinu, síðar einnig hálfan daginn
að vetrinum og loks allan daginn. Stundum varð ég þess
vör að háttalag mitt naut ekki náðar þeirra sem tóku sér
sjálfdæmi um annarra hagi, útivinna mín var einfaldlega
fordæmd. Þetta held ég að sé að mestu horfið, en mér
fannst oft ankannalegt að sitja undir því. Hjá Ölgerðinni
hætti ég vorið 1973 og tók að vinna að verkefnum vegna
útgáfu bókar í tilefni aldarafmælis Kvennaskólans í
Reykjavík, sem kom út 1974. í mér bjó löngum til að sinna
frjálst einhverjum áhugamálum mínum, spila á eigin spýt-
um, en það blés ekki byrlega fyrir mér í því efni um þær
mundir, því Harald maðurinn minn varð fyrir slysi og
þurfti að hætta sínu starfi.
Næstu tvö árin 1974-1976 var ég að störfum á skrifstofu
Iðnskólans í Reykjavík og síðan önnur tvö ár á skrifstofu
Þroskaþjálfaskóla íslands. Haustið 1978 helgaði ég mig
síðan vinnu við ritverkið „Ljósmæður á íslandi“. Hafði ég
ritstjórn á hendi, safnaði efni í og samdi æviágrip um 17
hundruð ljósmæðra, sem uppi voru á tímabilinu frá 1761 til
1982, gerði skrár ýmsar og fleira. Var þetta tímafrekt og oft
ótrúlega mikil yfirlega við einföldustu atriði, því eins og
fyrri daginn þá er öðrugt að afla heimilda varðandi konur,
engu er líkara en þær sökkvi í þjóðdjúpið. Þegar líða tók á
samningu verksins kom Valgerður Kristjónsdóttir til starfa
sem meðritstjóri, og síðan höfum við átt samstarf að öðrum
útgáfumálum.
Heimaerbezt 231