Heima er bezt - 01.11.1995, Side 11

um fjörtíu og tvær tegundir af þeim, en aðeins fimm
þeirra hafa verið festar á filmu. Þeir lifa í regnskógunum
og dansa til að laða hitt kynið að sér rétt fyrir sólarupp-
rás, á meðan enn er niðamyrkur. Hingað til hefur engin
filma verið nógu ljósnæm til að ná að mynda þá, en nú
höldum við að það takist,“ sagði hann.
Það veitir Attenborough mikla ánægju að takast á við
nýstárleg verkefni. Þó er fleira sem liggur að baki, því að
hann hefur svo mikinn áhuga á paradísarfuglum.
„Mér hefur alltaf þótt paradísarfuglarnir spennandi og
rómantískir, af því að það eru til svo margar goðsagnir
um þessa fugla,“ sagði Attenborough.
Ein þessara sagna segir frá Magellan, sem varð fyrstur
manna til að fara umhverfis hnöttinn. Snemma á 16. öld
setti hann svo fram þá hugmynd, að jörðin væri hnatt-
laga. Hann fann fiðurham af paradísarfuglum á ferð sinni
og honum fannst fjaðrirnar fallegri en nokkuð annað, sem
hann hafði augum litið. Hann rak augun í, að fuglarnir
höfðu enga fætur. Fólkið sagði að ástæðan væri sú, að
þeir væru slíkir dýrgripir, að þeir lifðu bara í háloftunum,
í Paradís. Þess vegna væru fuglarnir mönnum að-
eins sýnilegir, þegar þeir dæju. Þá spurði Magell-
an, hvernig þeir færu þá að því að verpa. Hann
fékk þau svör, að karlfuglinn flygi í loftinu, og á
meðan hann væri að fljúga, sæti kvenfuglinn á
baki hans og ungaði þar út eggjum sínum. Latneskt
heiti þessara fugla vísar til þessarar goðsagnar en
það er “Paradisean apoda“ og þýðir án fótleggja.
„Önnur ástæða þess að ég hef mætur á paradísar-
fuglum eru skrif enska náttúrufræðingsins Alfred
Wallace um þá. Hann hefur ritað á mjög hjartnæm-
an hátt um paradísarfugla og lýst m.a. einstökum
ástardansi þeirra. Wallace spurði: „Hvemig getur
slík fegurð verið til en ekki verið sýnileg mennsk-
um augum?“ En að sjálfsögðu er fjaðraskrúðið
ekki til að gleðja augu okkar mannfólksins, heldur
til að laða til sín kvenfuglinn,“ sagði Atten-
borough.
Attenborough hefur ekki gert mynd um mann-
fólkið á sama hátt og segir það vera ógerlegt.
„Lfm leið og fólk veit, að það er verið að mynda
það, setur það upp ákveðna brynju,“ sagði hann.
Hins vegar hefur hann fjallað um mismunandi
menningu og trúarbrögð.
„Mér finnst það vera undravert, hvað fólk með
ólíka menningu getur gert sig skiljanlegt, án þess
að tala sama tungumál. Eg gekk einu sinni yfir
Nýju-Gíneu í leit að fólki, sem hafði aldrei séð
Evrópumann áður. Þetta var fólk, sem átti engin
sameiginleg orð. Samt vissi maður um leið, hvort
það var brosandi eða ekki. Við gátum með bend-
ingum átt vöruskipti. En þar fyrir utan fara sam-
skiptin auðveldlega úr böndunum,“ sagði Atten-
borough.
Bækur og myndir Attenboroughs eru mörgum kunnar.
Velgengni hans hefur þó ekki stigið honum til höfuðs.
Hann hefur látlaust yfirbragð og ljúfa framkomu og gerir
góðlátlegt grín að frægðinni.
„Frægðin skiptir engu máli. Það er auðvitað ánægju-
legt, að fólki líkar það sem ég er að gera. Ef ég t.d. hitti
einhvern í lest, sem tjáir mér, að honum líki verkin mín,
er það gaman. En það er kannski ekki gott fyrir persónu
manns,“ sagði hann.
Attenborough telur það samt vera mikið undir fólki
sjálfu komið, hvort það fær frið úti á götum eða ekki, og
frægðin truflar hann lítið í daglegu lífi.
„Maður er bara áreittur af fólki, ef maður heldur því til
streitu að aka um á Rolls Royce og klæðast fötum, sem
eiga að gefa til kynna að maður sé sérstakur,“ segir hann
og fettir sig lítillega til að leggja áherslu á orð sín.
David Attenborough er maður, sem lætur verkin tala,
og ekkert truflar hann í leit hans að nýrri þekkingu. Ast
hans á lífríki jarðar endurspeglast í öllum verkum hans.
gjp
Heima er bezt 367