Æskan - 01.07.1986, Síða 12

Eitt af mestu kraftaverkum lífs-
ins er fæðing barns. Það verður
til í móðurkviði, vex þar og
dafnar og kemur svo í heiminn
níu mánuðum seinna. Þá eru
líffærin orðin það þroskuð að
það getur sjálft dregið andann
og unnið úr fæðunni. Áður
þurfti móðirin að gera hvort
tveggja fyrir það. Margt breytist
í fjölskyldunni þegar nýr ein-
staklingur bætist í hópinn.
Mamma og pabbi verða afskap-
lega upptekin við að sinna litla
barninu því að það er svo ósjálf-
bjarga, getur ekki gengið eða
bjargað sér á nokkurn hátt.
í þessari grein ætlum við að segja frá
margs konar hjátrú sem tengdist með-
göngu og fæðingu fyrr á tímum - og
svo svörum við mörgum spurningum
sem koma upp í huga eldri barna þeg-
ar þau eignast lítið systkini. Þau velta
því meðal annars fyrir sér hvenær
barnið byrji að sjá og hvort það heyri í
maga mömmunnar. Svo spyrja þau
hvað það taki langan tíma að fæða það
og hvort það sé sárt. Tveim síðustu
spurningunum fáum við Dýrfinnu Sig-
urjónsdóttur ljósmóður til að svara og
ræðum við hana um fleira um leið.
Hún hefur tekið á móti hátt á annað
þúsund börnum. Það er stór barna-
hópur. Hún hefur hjálpað einum ís-
lendingi af hverjum 133 - eða
fimmtugasta hverjum Reykvíkingi.
Rjúpuegg og freknur
Á öllum tímum hefur fólki þótt
gaman að giska á hvort kona, sem
gengur með barn, eigi von á strák eða
stelpu. Hér áður fyrr var talið að
spriklaði barn mikið í maga
mömmunnar gengi hún með strák.
Einnig var reynt að ráða í kynið eftir
sverleika mömmunnar. Ef hún var
mjög gild og þá meira hægra megin
gekk hún með strák. En stæði kúlan
fram eins og strýta þá var hún með
stelpu. Ef kona hafði mikinn brjóst-
sviða var sagt að hún gengi með síð-
hærðan strák.
Nú á dögum er tæknin orðin svo
mikil að mömmur geta fengið að vita á
meðgöngutímanum hvort kynið þær
ganga með ef þær kæra sig um. Það
sést á sýni sem tekið er úr leginu og
einnig í svokölluðu sónartæki (óms-
tæki). Það er gegnlýsingartæki sem
flestar óléttar konur á Reykjavíkur-
svæðinu fara í. Þar getur hjúkrunar-
fólk og læknar séð hvort útlimir barns-
ins eru eðlilegir og hvort sum innri
líffæri þroskast eðlilega. En fæstir for-
eldrar vilja fá að vita kyn barnsins og
biðja um að þeim sé ekki sagt það.
Þeir vilja iáta það koma á óvart á
sjálfri fæðingarstundinni.
Ýmiss konar hjátrú tengdist með-
göngunni hér áður og enn eimir dálítið
eftir af henni. Það var margt sem ólétt-
ar konur þurftu að varast. Þær máttu
ekki borða gómfillu því að þá gat barn-
ið, sem þær gengu með, orðið ho -
góma. Ef þær borðuðu selsvið gat
barnið fengið selshöfuð og hreifa- &
barn fékk freknur var því haldið fra111
að mamma þess hefði borðað rjúpu-
egg á meðgöngutímanum. Fengi þa®
óslétta húð átti hún að hafa borða
ýsuroð.
Ótal fleiri dæmi væri hægt að rifja
upp varðandi hjátrú en við látuT1
nægja að bæta hér nokkrum við. Ólo'
kona mátti ekki stíga yfir breima kött
því að þá varð barnið viðrini eða vlt'
firringur. Hún mátti ekki heldur horfa
á tungl í fyllingu eða á norðurljós þvl
að þá gat barnið orðið rangeygt eða
fengið flöktandi augnaráð.
Já, það er ótrúlegt hvað kristin þjðð
aðhylltist mikið hjátrú fyrr á öldum "
og gerir að einhverju leyti enn. ?a
er í andstöðu við kristna trú að halda
að örlög manna ráðist af einhverju
áðurnefndra atriða. í seinni tíð brosa
flestir að gamalli hjátrú en ennþá er Þ°
til fólk sem brýtur alltaf málbein 1
kindasviðum vegna ótta um að ella
gæti fæðst mállaust barn í fjölskylduua
og sama fólk sleppir jafnvel að borða
gómfilluna.
12