Iðunn : nýr flokkur - 01.04.1916, Page 83

IÐUNN-I
Dvöl min í Danmörku.
379
Merkilegt er hvernig andlegar hreyfingar koma upp,
eins og eldur úr jörðu, eða heídur eins og blómrósir
á vorin, sem þjóta upp með angan og ilmi, en fölna
svo og deyja og gefa öðrum nýjum rúm. í fyrstu er
þessum hreyfingum fagnað, sem nýjum opinberunum,
er menn lialda að muni vara lil enda veraldar. En
þegar minst varir, koma ellimörkin og æ lleiri og
fieiri fara að týna trúnni. Stundum verða þessar
hreyfingar þó varanlegri en margir ætla, þær deyja
ekki, heldur breytast, þær taka sér nýtt nafn eða
breyta slefnuskrá. Þannig lifir enn hinn enski nalural-
ismus, og hinn þýzki (klassiski) að mörgu leyti.
Sömuleiðis realisminn, eða hinn franski naturalismus.
En hinn danski, livað á að segja um liann? Er hann
dauður, eða hjarir hann? 1 stað þess beinlínis að
<iæma verk Brandesar og hans aldar, sem ég slend
efiaust of nærri lil að geta, vil ég hér Iýsa því, sem
fyrir mig bar á meðan ég dvaldist í Danmörku
1871—72 og þessi nýja slefna var að rísa.
Venio nunc ad illnd nomen aureum — ég meina að
Georg 1irandes. Hann var þá rúmlega hálf þritugur,
'nagur og grannvaxinn, og kom þá um nýárið fyrst
fi'arn á sjónarsviðið. IJar álli Danmörk efni í
s*nn færasla penna. Voru þá timamót í landinu,
binir frægu ljóðasvanir aldarinnar voru þá óðum að
þagna, og þótti mörgutn sem þjóðin liefði fallið í
óinegin eftir ófriðinn mikla, þegar við sjálfL lá að
bcnni blæddi til ólííis við missi þriðjungs ríkisins.
Svo var þó ekki, og það voru einungis hinir gömlu,
sem þurftu hvildarinnar, en ekki hinir ungu; fjöldi
þeirra brann. af metnaði og ofurhuga, svo hvert
mikilmennið á fætur öðru var einmitl um þær mundir
rísa á fætur — eins og Kolbítarnir úr öskubing-
num — með metnaðarins og æskunnar ofurliuga.
Iðunn I. 25