Iðunn : nýr flokkur - 01.04.1930, Síða 30

140
Um tregðu.
IÐUNN:
II.
Mér varð fyrir nokkuru gengið inn í bókabúð, og tók
ég að fletta um blöðunum í einni bókinni. Ég rakst þá
á setningu, sem var því sem næst á þessa leið: »Ef ég
eða þú ættum að stjórna heiminum, þá mundum við
vafalaust gera það á töluvert aðra lund en nú er gert.
Við mundum sjá um, að hlutunum væri þann veg fyrir
komið, að um beina, stöðuga framför upp á við væri
að ræða, í áttina þangað, sem menn með réttu þráðu
að komast. Við mundum ekki þola, að á þessu yrði nein
stöðvun, ekki að farið væri aftur á bak, ekki svo mikið
sem neitt væri hægt á sér við að fullkomna og þroska
mennina«.
Ég las aldrei meira í bókinni. Enda verður ekki sagt,.
að setningin væri vel til þess fallin að örva forvitnina.
Hún setur einungis það fram, sem menn hafa verið að
benda á í nokkuð margar aldir: að eitthvað sé bogið
við tilveruna. Hjá flestum þjóðum er til einhver útgáfa
af sögunni um steinhöggvarann, sem óskaði þess að
hann væri höfðingi, þá konungur, þá páfi og seinast
guð almáttugur. Honum fanst ávalt, að ekki gæti hjá
því farið, að sér mundi takast betur með hlutina en
þeim væri háttað nú. Hvers vegna eru nokkurir menn
ófarsælir, hví eru stríð og hörmungar, sjúkdómar og
allskonar meinsemdir, sem þjá mennina? hafa menn
spurt. Tilfinningaríkustu mennirnir hafa verið áleitnastir
með spurningarnar, því að þeir hafa mest fundið til þess,
er að þrengdi. Ég man það lengi, sem einn af mestu
andans mönnum Islands — er nú er látinn — sagði við
mig eitt sinn, er ég var hálfstálpaður piltur og var að
rabba við hann um trúmál — sjálfsagt á mjög barna-
lega vísu. Maðurinn var eitt af stórskáldum landsins, og