Iðunn : nýr flokkur - 01.04.1930, Blaðsíða 79

'JDUNN
íslenzUar samtíðarbókmentir.
189
Jiér um bil altaf lygnir, óhreinskilnir og fullir uppgerðar
— einkum þó þegar þeim tekst upp« — segir hann í
ritgerðinni um Krishnamurti.
Þegar ég tala um sannindi (sannfæringu) og stíl, líkt
og væru þetta tvær fullkomlega aðgreindar andstæður,
þá er það ekki alls kostar rétt. Vel mættu mér vera
kunnar hinar mörgu og ólíku sannfæringar, sem geta
búið með sama manni, eða hinar myrku slóðir vitund-
arinnar, þar sem sannleikurinn og lygin eru flækt sáman.
En ég sé ekki annað betra ráð til skilnings á áhrif-
um >stílsins« á alt, sem Halldór skrifar, en að gera ráð
fyrir, að þetta sé töluvert einfaldara og Ijósara en það
er í rauninni. Með þeim fyrirvara má segja, að sann-
leikurinn og stíllinn eigi í togstreitu í ritum hans, og
veiti ýmsum betur. Stundum fer hann mjög nærri sann-
færingunni, svo sem í ritgerðunum um ]ónas Hallgríms-
son og Krishnamurti. En aðra stundina skrifar hann
heilar greinar aðeins vegna slílsins. Ef sannleikurinn er
ekkert skemtilegur flatur, þá gæti verið nógu gaman að
sjá, hvernig hann tæki sig út, ef hann væri settur upp
á rönd (sjá t. d. greinina Myndir o. fl. í Alþýðubókinni).
Eitt og annað, sem höfundinum kemur ekki til hugar
að trúa á, gæti hljómað nógu ári sniðuglega, ef það
væri sagt — því þá ekki að koma því á pappírinn?
Hvað er sannfæring og hvað er stíll í ritum Halldórs,
verður lesandinn að segja sér sjálfur.
Það mun vera mál flestra manna, að Halldór dekri
ekki við smekk lesandanna. Og þó er hitt satt, að fáir
rithöfundar á síðari árum hafa tekið meira tillit til al-
mennings. Að vísu ekki á vanalegan hátt. Hann hefur
kostað kapps um að láta veita sér athygli — ekki þó
með því að leggja sig í líma við að geðjast almenningi,
keldur með því að geðjast honum ekki. Eða öllu heldur,