Kirkjuritið - 01.05.1936, Page 21

Kirkjuritið.
Trú og siðgæði.
195
með megin þátt trúarlífsins. Því verður aðeins lifað en
ekki lýst, og ekki gert skiljanlegt fyrir þeim, sem ekki
lifa sjálfir með að einhverju leyti.
En af þessu eðli trúarinnar, að liún er svo mjög á lil-
finningasviðinu leiðir aftur það, að hún er alþýðlegust
af öllu alþýðlegu. Þar skiftir minstu um ytri skilvrði,
mentun eða aðra aðstöðu. Það er hljómbotn sálarinnar,
dýpt hennar og tilfinningahæfileiki einn, sem lil greina
kemur. Þess vegna koma lika svo margir mestu menn
trúarliragðanna fram úr alþýðustétt á öllum öldum.
Af því, sem ég hefi nú sagt, er i rauninni orðið ljóst,
livaða samband er milli trúar og siðgæðis. Ég held að
það svar liggi i rauninni opið fvrir, að siðgæði er ekk-
ert annað en ein hlið trúarinnar, og að því leyti alveg
óaðskiljanleg frá henni. A hinn hóginn má segja, að all
annað, sem kallað er siðgæði, sé trúnni alveg óviðkom-
andi. Það er fágun, hentug aðferð til þess að skipuleggja
mannlegt félagslíf, og má vafalaust dæma misjafnlega
um gildi þess. Ágústínus kirkjufaðir var æði livassorð-
ur um það. Hann sagði að dygðir heiðingjanna væru
áferðarlaglegir lestir, eins og kunnugt er. En hér tak-
marka ég mig við sambandið milli trúar og siðgæðis,
og þarf því engan dóm að fella um það siðg'æði, sem
utan trúarinnar á sér stað.
Til þess að það skiljist, livað ég á við með þvi, að sið-
gæði sé ekki annað en ein hlið trúarinnar, verðum við
að rifja upp fyrir okkur allra einfaldasta stcifrof sálar-
fræðinnar.
í henni er sálarlífið, eða hin andlega starfsemi manns-
ins, greind i þrjá aðal þætti: Hugmyndalífið, þar sem
skynsemin situr að völdum, tilfinningalífið, með kend-
um sínum og hugðum, og loks vilja eða starfsemilífið.
En þó að sálarlifið sé á þennan liátt fræðilega greint i