Kirkjuritið - 01.11.1937, Blaðsíða 27

Kirkjuritið. Guðmundur biskup góði Arason.
363
unnar, örlæli og hjálpfýsi gagnvart smælingjunum,
og það eru ekki sízt dygðir hans, sem verða honum að
falli. Guðmundur er of heilagur maður til þess, að
hægl væri að komast hjá því, að hann yrði krossfestur
á þeirri öld.
Það er bersýnilegt, að Guðmundur biskup breytir fyrst
og fremst sem hlýðinn sonur kirkjunnar og algerlega í
anda Innocentiusar III., sem nýlega hafði skrifað bréf upp
hingað, er hann tekur að berjast fyáir auknu valdi
kirkjunnar. Hafði og Eiríkur erkihiskup ekki sparað að
hrýna fyrir Guðmundi nauðsyn þess, að kirkjan hér á
landi losaði sig undan yfirráðum veraldlega valdsins,
því að oft töluðu þeir saman um það, liversu kristinn
réttnr héldist á íslandi og sýndist þeim einn veg báðum,
að of mikinn yfirgang þyldi heilög kirkja og Guðs
kennimenn af veraldlegnm höfðingjum. Var þetta i sam-
ræmi við hugsunarhátt allra beztu manna kristninnar í
álfunni um þessar mundir, og reyndar sizt að undra,
þótt Guðmundur liti svo á, eins og stóð hér á landi, að
heillavænlegast væri, að kristin kirkja öðlaðist meira
vald og íhlutun um alment siðgæði manna og framferði,
en hún liefði haft um sinn. Að þessi stefna Guðmundar
verður til þess, að því er virðist, að flýta fyrir því, að
valdið flyzt út úr landinu, verður Guðmundur heldur
ekki stórt sakaður um. Engin líkindi eru til, að hið ís-
lenzka þjóðveldi liefði getað staðist lengi, enda þótt
kirkjan hefði aldrei látið á sér hæra, svo mikil var
sundrungin og fjandskapurinn innhyrðis milli liinna
veraldlegu höfðingja á Sturlungaöldinni. Hitt verður
þá einnig að viðurkenna, að samkvæmt landslögum
stóð Ivolbeinn og fleiri, er við Guðmund deildu, í fullum
rétti, og þótti þeim því sem Guðmundur færi með lög-
leysur einar. Einkum fór biskup og menn hans all geyst
eftir Víðinesbardaga, er þeir lögðu fégjöld á menn. Enda
virðist svo sem Guðmundur hafi stundum orðið að við-
urkenna það fyrir erkibiskupi, og við sjálft legið, að hon-