Kirkjuritið - 01.04.1947, Page 60

Benjamín Kristjánsson:
April-Júní.
140
hann liaí'i og skóla haldið, meðan hann var biskup. Aft-
ur á móti hlýtur skólaliald að hafa verið stopult á Hól-
um á hinum hrakningssömu hiskupsárum Guðmundar
Arasonar (1203—’37) enda liafði hann stundum eigi setu-
grið á Hólum tímum saman. Þó liefir hann eigi vantað
til þess viljann, því að mjög lagði Guðmundur stund á
kennslu klerka og fræðiiðkanir, áður en liann varð hisk-
up, einkum meðan liann var prestur á Hofi á Höfða-
strönd'), er sú var lians athöfn hversdagslega tíða á mill-
um að kenna og rita. En liætt er við, að á Hólum hafi
slík störf viljað fara í mola fyrir lionum. Þó er þess getið
í sögu hans, að þegar hann kom frá Noregi 1218, setti
liann skóla að Hólum og var Þórður ufsi meistari yfir
settur. Brátt rak þó Arnór Tumason hann hurtu með öllu
liði sínu, svo og „meistara og alla sveina“, og heitaðisl
að brenna skólann og lið það, er inni var. Fór þá Þórður
meistari á Völlu í Svarfaðardal ok kcnndi þar mörgum
sveinum um veturinn* 2). Sýnir þetta, að enn liefir verið
við lýði sérstakt skólahús á Hólnm, og hisknp fundið
þörf ærna, að taka marga klcrka til kennslu. Dvelst þá
við skólann Eyjólfur Valla-Brandsson, síðar prestur á
Völlum og áhóti á Munkaþverá (1253—1293). Hann elsk-
aði mjög Guðmund, frænda sinn, og gaf lionum að síð-
ustu gull það, er hann hafði með sér í gröf3). Segir Arn-
grímur ábóti í Guðmundarsögu sinni, að prestafæð liafi
valdið því, að Guðmundur lArason hafi skipað skóla að
þessu sinni og hafi hann tekið hvern inn, sem nema vildi.
Sumir í'íkir menn hafi gefið góðan kost með sonum sín-
um, en hinir liafi þó verið miklu fleiri, er voru á ölmusu
biskups, og er það sennilegast4). Eigi þykir ])að sennilegt,
að Bótólfur biskup (1238—’ 16) eða Heinrekur Kársson
1) Bisk. I, 431.
2) .Bisk. I, 508.
3) Sturl. II, 272.
■4) Bisk. II, 105—106.