Kirkjuritið - 01.06.1955, Blaðsíða 15

KIRKJRUNAR í VESTMANNAEYJUM 253
t'eist ein kirkja á Fornulöndum (á hæðinni nálægt þar, sem
Asgarður stendur nú) fyrir báðar sóknirnar, Kirkjubæjar og
Ofanleitis, en kirkjurnar þar gerðar að bænhúsum. Bænhús
þessi stóðu lengi, einkum á Ofanleiti, því að bænhúsið þar var
ekki rifið fyrr en 1850.
Á Fornulöndum stóð kirkja, þangað til Tyrkir brenndu
hana 1627, eftir að hafa saurgað hana og svívirt á ýmsan hátt.
Það er því rangt, sem segir í sóknarlýsingu séra Jóns Aust-
manns, þeirri, sem fyrr er vitnað í; er komizt svo að orði þar,
bls. 146: „Síðan var hún byggð í kirkjugarðinum, sem nú er,
hvar hún var brennd af Tyrkjum árið 1627.“ Einnig er það
rangt í sömu sóknarlýsingu, að kirkjan á Löndum hafi verið
reist þar, næst á eftir byggingu Klemensarkirkju, þvi að það
er vitað, að kirkjan á Löndum er sú fjórða í röðinni þeirra
hirkna, sem hér hafa verið reistar.
Ekki er vitað með vissu, hvað því réði að hin nýja kirkja,
sem reist var 1573, var færð neðar á Eyjuna. En ekki er það
ósennilegt, að því hafi ráðið, að þorp hafi þá verið farið að
myndast niður við sjóinn, sunnan megin hafnarinnar, og að
Þar hafi verið búsettir kaupmenn og verzlunarmenn, auk um-
boðsmanns og annarra áhrifamanna hér. — Þessi kirkja á
Löndum var, eins og fyrr um getur, fyrir báðar sóknirnar og
notuð af báðum prestunum.
Eftir að búið var að brenna kirkjuna á Löndum, var kirkju-
laust hér í 4 ár, að undanteknum smákirkjunum á Kirkjubæ
°g Ofanleiti, sem notaðar hafa verið þetta kirkjulausa tíma-
hih Eyjabúar vildu ekki byggja kirkjuna upp á Löndum, álitu
Þann stað vanhelgaðan eftir aðfarir Tyrkja þar. Eftir 4 ár er
afráðið að byggja kirkjuna upp í kirkjugarðinum (gamla kirkju-
garðinum), sem nú er notaður. — Kirkjan var byggð að mestu
af samskotafé, og var allt ófullkomið, sem við kom endurreisn
kirkjunnar, auk þess sem sumt af því vantaði algerlega, sem
talið er nauðsynlegt við hverja kirkjulega athöfn. Kirkjan var
hyggð þar upp þrisvar, fyrst árið 1686 og síðar 1722 og 1749.
Sú kirkja entist illa, og var að því komið að byggja yrði hana
UPP þar í fjórða sinn, svo úr sér var hún gengin að viðum
óllum og svo lek, að tæplega var hægt að messa í henni, en
Þá er horfið að því ráði, að byggja kirkjuna upp úr steini
Þar skammt frá, á flöt þeirri, sem hún stendur nú á, og reynt