Kirkjuritið - 01.06.1955, Blaðsíða 32

Tvö bréf frá Matthíasi Jochumssyni
um þjóSliátíðina 1874 og fleira.
Bréf þau, sem hér eru birt í fyrsta sinn, urðu nýlega fyrir
mér í bréfasafni úr fórum Eggerts Gunnarssonar umboðs-
manns, sem ég hefi undir höndum, og fannst mér rétt, þar sem
þorrinn af bréfum séra Matthíasar hefir verið prentaður, að
þessi kæmu einnig fyrir almennings augu.
Eftir jafnmerkilega menn og séra Matthías verður að halda
til haga sem flestu, er frá þeirra hendi hefir komið, ekki sízt
bréfum, sem ávallt eru margfróðleg heimild um manninn sjálf-
an á þeirri stund, er þau voru rituð, auk þess sem ýmislegt
má alltaf ráða af bréfunum, bæði beint og óbeint. Gildir þetta
framar öllu um Matthías, sem aldrei var myrkur í máli.
Þegar séra Matthías skrifar bréfin, er hann rétt búinn að
taka við Þjóðólfi og er sem óðast að treysta sambönd sín við
kaupendur blaðsins og líta til veðurs í stjórnmálunum. Þótti
mörgum hann lítt vígamannlegur í stjórnmálaþrefinu við Dani,
enda var hann heldur friðsamur í þeim sökum, fannst þjóðina
skorta alla hluti til að geta staðið á eigin fótum, eða henni
þyrfti að minnsta kosti að vaxa nokkuð fiskur um hrygg. Þegar
einhver mannsbragur væri kominn á okkur, mundi tíminn
vinna með okkur, en í bili lægi meira á öðru. Hvernig, sem
um þetta verður dæmt, verður því ekki neitað, að blaðið tók
stórkostlegum stakkaskiptum, er hann tók við ritstjórn þess,
og bar af öllum blöðum landsins sem málsvari menningar og
mannúðar, meðan séra Matthías stjórnaði því. Lét hann sig
einkum bókmenntir og skólamál miklu skipta og orti um Þær
mundir mörg sín snjöllustu og mestu kvæði. Víðsýni hans og
andríki var aldrei meira, og penni hans eldfjörugur. Auk þess
ortu og skrifuðu þá í blaðið öll beztu skáld landsins, eins og
Grímur Thomsen, Benedikt Gröndal og Steingrímur Thorsteins-
son, en fréttaritarar utanlands frá voru þeir Björn M. Ólsen
og Jón A. Hjaltalín, svo að sjaldan hefir dagblað hér á landi
haft betra liðskosti á að skipa.