Kirkjuritið - 01.01.1964, Page 20

Jón Hnrfill ASalsteinsson:
Eftir margra ára þögn
Nú í ársbyrjnn liel'ur lieimsatbygli beinzt að kirkjnsögtileg-
nm atburði, fundi Páls páfa og Aþenagorasar patríarka á Olíu-
fjallinu 5. janúar sl. og síðar daginn eftir í Jerúsaleni. En á þessu
ári eru nákvæmlega 910 ár frá því þessar kirkjudeildir sögðu
fullkonilega sundur með sér og yfir fimm liundruð ár frá því
fulltrúar þeirra síðast ræddust við, í Flórens 1439. Enda kom-
ust páfinn og patríarkinn m. a. þannig að orði í sameiginlegri
yfirlýsingu, sem þeir gáfu út eftir síðari fund sinn: ,„Yið biðj-
um Guð, að fundur okkar megi verða upphaf nýrrar þróunar
honum til dýrðar og til hjálpar trúuðnm. Eftir margra ára
þögn höfum við bitzt“.
Saga viðskilnaðar rómversk-kaþólsku og grísk-ortódoksu
kirkjunnar er orðin gömul, en af þessu tilefni er ekki úr vegi
að drepa á helztu atriðin. Þegar á dögum Konstantínusar
mikla varð vart ágreinings innan þáverandi ríkiskirkju róm-
verska lieimsveldisins, milli rómverska vesturblutans annars
vegar og gríska austurblutans bins vegar. Átti þessi ágreining-
ur frumrætur í grundvallarmun á lífsviðborfi og mótun manna
í vestur- og austurbluta ríkisins, en valdabarátta patríakrans í
Konstantínópel og páfans í Róm gaf ágreiningnum byr undir
vængi. Á fyrstu kirkjuþingunum var revnt að breiða yfir þenn-
an ágreining, og tókst það sæmilega á þeim sjö kirkjuþingum,
sem baldin voru frá 325 til 787. En raunverulegt stríð milli
kirkjudeildanna bófst, er Fotios liöfuðbiskup í Konstantinópel
tók saman till lielztu ágreiningsatriðin árið 866 og sendi
síðan „Umburðarbréf til böfuðbiskupa austurkirkjunnar“
I skjali sínu, sem síðan befur verið talið nokkurskonar
réttindaskjal grísku kirkjunnar gagnvart þeirri rómversku, rek-
ur Fotios hvernig Vesturkirkjan fari villur vegar í því að fyrir-