Kirkjuritið - 01.06.1971, Síða 22

— Ja, hún er náttúrlega til I
Þjóðminjasafninu í gömlum reflum
og altarisklœðum. — Jón hefur lítið
lagt til málanna um sinn, en leggur
nú orð í belg.
Við séra Arngrímur höllumst báðir
að því, að ekki sé nein samfella
milli slíks og nútímans, eyða muni
hafa myndast. Ég spyr Jón, hvort
hann hafi t. d. kynnzt nokkurri ís-
lenzkri myndlist í kirkjum í œsku
sinni, og hann neitar því. Svo virð-
ist sem síðustu kynslóðir hafi ekki
alizt upp við slíkt. Séra Arngrímur
minnir einnig á það, að sú málara-
list, sem til var í gömlum kirkjum
t. d. á altaristöflum, var ekki íslenzk.
Hún var aðfengin.
— Og þessir gömlu íslenzku mál-
arar, segir hann, eins og Ámundi
smiður, þeir voru ekki málarar. Þeir
voru smiðir.
— Þeir smíðuðu og máluðu líka.
Það gerðu þeir einnig annars staðar,
segir Gréta.
— Eitt er þó, sem sézt athyglis-
vert hjá Ámunda, og það eru margir
gömlu litirnir.
— Já, hann notar réttu litina.
Tveir stólar í Norðurlandi
— Og þá erum við í rauninni komin
að íslenzkri alþýðulist. — Ég geri
mig spekingslegan og reyni að
fylgja þeim Grétu og séra Arngrími
eftir.
Þegar hér er komið sögu, minnist
Jón þess ágœta manns, sem málaði
predikunarstólinn á Urðum í Svarf-
aðardal, en sá hafði nú raunar lœrt
í Danmörku. Hann hét Jón Hallgríms-
20
son og var frá Kasthvammi. Fað'r
hans hafði einnig verið myndskurð'
armaður. Stólinn á Urðum hefuí
hann málað 1766, og Gréta sýn,r
okkur nokkrar teikningar, sem húr
hefur gert eftir myndum á honun1'
— Þið hafið náttúrlega kynnZf
slíkum gömlum málurum á ferl'
ykkar?
— Já, á stöku stað.
— Það er til nokkuð af gömlu111
altaristöflum í kirkjum, segir Jón. £r
stundum er erfitt að komast að þvl'
hvort þœr eru erlendar eða íslenzknn
í Skagafirðinum eru t. d. tvcer, 1
Miklabœ og á Flugumýri.
— Má ég spyrja um, hvað ykk^r
þyki merkilegast af því, sem þið haf'
ið rekizt þannig á í íslenzkun1
kirkjum?
Þau svara umsvifalaust, að þð°
sé predikunarstóllinn á Urðum, er
segja jafnframt, að þeim hafi Ien9[
vel ekki komið til hugar, að íslenú'
ingur hefði gert hann.
— Það var Kristján Eldjárn, sen1
sagði okkur, hver hann vœri, seg|f
Jón. Þannig stóð á því, að ég var
fást við að leysa málningu utan 0
gömlum predikunarstól í Grenjaðar'
staðarkirkju og rakst þar á mjáð
fallega málaða upphafsstafi,
minnir mig. Þá hringdi ég í Kristjo'1
Eldjárn, og hann hringir í mig affur
eftir hálftíma og segir: „Þess'
predikunarstóll hlýtur að vera Qe
inn af presti, sem var á Grenjaðar'
stað og hét Tómas Skúlason. ^
þá er hann eftir Jón Hallgrímsso11;
Þið skuluð gera ykkur ferð yfir
Urðum. Þar getið þið skoðað hoaS
verk, og þá getið þið unnið þennör

J