Kirkjuritið - 01.06.1971, Qupperneq 81

Einstœð ferming á Norðurlöndum
Fermingarskipan á Islandi 1596
EFTIR BJARNE HAREIDE
lengi hefir mönnum verið Ijóst, að
erming er eldri en frá dögum piet-
'smans og fermingarhelgisiðir tíðk-
l ,Ust ó slóðum Lúthers þegar á sið-
^tartímanum.1 Þau kirkjufélög, lút-
, rs*' sem tóku upp ferminguna á
• °g 17. öld voru þó fá. Flest
lr jufélögin höfðu einungis ferming-
®rPróf, examen catecheticum, sem
^VaHt hefir verið höfuðatriði með lút-
'erskum kirkjum, — einnig þar, sem
Var bœtt litúrgískri athöfn.
þe- 0r®urlandakirkjurnar voru meðal
eirra, sem létu sér nœgja examen
atecheticum. í Danmörk / Noregi
Vq r f
^rerming ekki upptekin fyrr en
^a® varð hlutverk Bugenhag-
, n s a^ semja evangeliska kirkju-
^JPan (KO) fyrir Danmörk/Noreg og
n var samþykkt á „alminniligum
s°nrr|erkur rijkis herradeigi" í Oden-
... ^39. Kirkjuskipanir Bugenhagens
u mikla áherzlu á trúfrœðsluna
ski ^^'n9u frœðanna. Þœr kirkju-
'Panir, sem komu frá hans hendi á
fy°nurn 1520—1530, gerðu allar ráð
r,r fermingarprófi og hvergi kemur
þar fram áhugi á því að taka upp
fermingarathöfn.
Þetta varð arfleifð Norðurlanda.
Tvö hundruð ár þurfti til, að ferming-
arathöfn fengi fastan sess á Norður-
löndum. Að vísu hefir verið á það
bent, að hinir fyrstu siðbótarmenn,
danskir, hafi velt fyrir sér skipan um
fermingu. Þetta á sérstaklega við
P a I I a d i u s- og Niels Hemming-
sen.3 Samt bendir ekkert til þess, að
annað hafi verið haft í huga en próf
í frœðunum, er veita skyldi aðgang
að altaris-sakramentinu, þ. e. leyfi til
altarisgöngu (admisjon) fremur en
ferming. Það var alls ekki óþekkt
hugtak að nefna examen catecheti-
cum sem „hina réttu fermingu".4
Þó mun hafa komið fram ferming-
arathöfn í tíð R e s e n s.5 Hann legg-
ur ekki aðeins til yfirheyrslu, heldur
og handayfirlagningu fyrir fyrstu alt-
arisgöngu. Hin miklu áhrif Resens
hjá konungi benda til þess, að þetta
hafi orðið meir en œtlun ein. Við
rekumst á fermingarhugmyndina í
fyrsta sinn í dönskum lögum tveim
árum seinna, í „Forordning om Kirc-
kens embede oc Mondighed" Krist-
79