Kirkjuritið - 01.06.1971, Blaðsíða 83

^ann heldur því fram, að Guðbrand-
Ur hafi tekið upp ferminguna árið
1591.12 þetta getur ekkj verið rétt
miðað við frumritið, sem gefið er út
'596 og gerir ráð fyrir því, að skip-
anin sé kunngjörð með því riti og
®'9Í að framkvœma hana þaðan í
ra- Finnur Jónsson þekkir einnig bók
^uðbrands um þessa skipan: ,,De
^-°nfirmatione ecclesiastico.13 Annars
er frásögn Finns Jónssonar stutt og
a9np eitt.
J a n Helgason hyggur af
Pessum heimildum, að ferming hafi
'ðkuð verið í báðum biskupsdœmun-
Urn á 17 öld. Því hafi engin and-
stciða orSjS gegn konungsbréfinu
74114 um hina pietetisku fermingu.
HpU«— x_ _____\ / i rS KO
Sach
bað
KO
...... K1 ^ ---- ~
Kielgason tengir skipanina við KO
ien 1539 og 1580. Varla getur
vsriö rétt, því að báðar þessar
kver-
ferm-
voru greinilega skipanir um
œráóm án nokkurrar sérstakrar
lr,9arathafnar.15
Frumrit Guðbrands biskups nefnist:
u hetta Confirmatio / sem i Fyrst-
Ur|ne hefur j Kristelegre Kirkiu tydk-
U<J Vered. Og nu er upp aptur teken
°9 viá Magt halldenn i LandeSaxen /
a9 annarstadar þar sem er hreinn og
cer Euangely Lœrdomur. Saman
esen og teken ut aff þeirra Saxuersk-
Agenda / edr Ordinatiu / Gudz
rcle til frammgangs og Ungdomen-
Urn til gagns i Hola Stigte. Af Guð-
rande Thorlaks syne. ANNO MD
XCVI.íg
Lítum við á þessa bók er ekki erf-
sjá, hvar fyrirmynd Guðbrands
b|skups er að finna. Hann segir
"L^nde Saxen" og „Saxuerskre Ag-
enda"( ((þere saxuerskre Kirkiu skic-
kan samanteked". Með Sachen getur
verið átt við fleira en eitt. Her
gœti verið um að rœða KO Hinriks
frá 1539 og hina miklu KO frá 1580,
sem Jón Helgason bendir á. Svo er
þó ekki, því að báðar þessar skipamr
vantar mótaða fermingarathöfn. Hm
síðari notar þó orðið confirmatio, en
á þó aðeins við trúfrœðsluna, til þess
að leggja áherzlu á, að það er tru-
frœðslan, sem í raun og sannleika
staðfestir.17 Þá er einn moguleiki ett-
ir. Það er skipan í N e ð r a S a x-
| a n d i (Lauenburg) frá 1585. I
bessari skipan er að finna fullmót-
aða fermingarathöfn. Hún er hin síð-
asta, sem fram kemur í Þýzkalandi a
16. öld og 11 árum áður en Hóla-
skipanin kemur fram. Þar er lands-
kirkja í námunda við hinar norrœnu
kirkjur. Það gœti virzt senmlegt að
hugsa sér, að Guðbrandur Þorláks-
Son hefði hugmyndina fra lœrifeðr-
um sínum í Danmörku. Svo sem áður
getur notuðu þeir báðir, Palladius og
Hemmingsen, orðið ferming. Guð-
brandur nam 1 Danmörku hja Hemm-
ingsen 1562—1564 og hefir ekki ver-
ið ókunnur riti hans Syntagma 1574,
þar sem því er haldið fram að sub-
stantia confirmationis se haldið i
hinni evangelisku kirkju. Hemming-
sen á hér vafalaust við það, að frum-
atriðum fermingarinnar sé haldið,
frceðslunni (doctrina) og prófinu, er
veiti aðgang að altarissakramentinu
(admisjonsproven). Hins vegar verður
ekki vart Forma confirmationis hja
honum á þann veg, sem Guðbrandur
biskup birtir í sínu riti.
í upphafi rökstyður Guðbrandur
(.rmimuna. eins oq hann setur hana
81