Syrpa - 01.03.1912, Side 46

172
SYRPA
á hirðlífi cig dýrð þess. Gamlar
regiur og siöir urðu honum hlekkir
er mörðu hold hans. Um síðir
braut hann þá alla í senn. Jafnvel
von um keisarastól mat hann einkis
og' kaus að byrja lífið á ný sem frjáls
maður. Kastaði liann frá sér öllum
titlum og tignarmerkjum og hóf
baráttu lífsins meðal óbreyttra al-
þýðumanna, óheftur hlekkjum höfð-
ingja og tigins fólks.
Hér fylgir útdráttur úr sögu þessa
æfintýrafúsa höfðingja. Lesarinn
getur ef til vill getið sér til, hver
líklegust er, af tilgátunum, um lífs-
feril hans, síðustu tuttugu árin.
I. KAFLI.
Góðar gáfur hefndargjöf.
Jóhann erkihertogi Salvador var
fæddurárið 1852 í PittihöllinniíFlör-
enceáítalíu. Og var þessi fræga höll
vel viðeigandifæðingarstaðurmanns,
er í svo mörg æfintýr átti að rata.
Hin drungalega steinhöll hafði yfir
mörgum merkisatburðum búið alt
frá því að Lorenzo mikli reisti hana
á ömurlegum ófriðartímum. Fæð-
ingarár hertogans var einnig við-
burðaríkt og bjó yfir stóratburðum.
Hásæti föður hans stóð á völtum
grunni, og sjaldan leiðsvo mánuður
að ekki bærust hirðinni fregnir, að
áhlaup ætti að gjöra á ríkið. Faðir
Jóhanns var Leopold hertogi II. og
átti að heita að hann réði yfir Tus-
cany. Þó var veldi hans tæpast
meira en nafnið eitt, því Austurríki
réði þar mestu, og mátti hann bú-
ast við, að verða að láta af stjórn
þá og þegar, ef stórveldum Evrópu
sýndist svo. En Leopold naut kon-
unglegrar hirðdýrðar og virðinga,
og átti það vel við lundarfar hans.
Dýrðin umhverfis kitlaði hégóma-
dýrð hans. Hann hafði góðan
smekk fyrir fagrar listir, og var
málverkasalur hallar hans einn hinn
fegursti um lönd öll. Yeggihans
prýddu listaverk snillinga. Raphael,
Titian, Andrea del Sarto, Rembrant,
Rubens, Van Dyck og Velazquez
áttu þar allir heima.
Þó tign hans væri í sjálfu sér
nafnið eitt:, skorti ekkert á hefðar-
hroka höfðingjans, enda gat hann
talið fleiri volduga konunga í ætt-
bálk sínum enn margir þjóðhöfðingj-
ar er þá réðu öflugri ríkjurn. Börn
hans máttu þó um meira hælast,
því móðir þeirra var konungborin
af Bourbon-ætt, systir keisarafrúar
í Brazilíu, kristínu Spánardrotning-
ar og hinnar nafnkunnu greifafrúar
de Barri. Leopold sjálfur var tví-
menningur Francis Josephs, Austur-
ríkis keisara.
Jóhann Salvador var fjórði og
yngsti sonur hertogans, og lifði
fyrstu sjö ár æfi sinnar við hirðdýrð-
ina í Florence. Þá barði hinn lengi
vænti vogestur að dyrum. Jóhann
mundi vel eftir fögrum sumardegi
árið 1859 er skrifari föður hans hratt
upp hurðum og æðisgenginn af ótta
æpti mitt í sölum konungs:
,,Frákkar eru kornnir suður yfir
Alpafjöll! ‘ ‘
Frakkar og ítalir höfðu myndað
samband gegn Austurríki, og var
Leopold Ijóst að ekki var til setu
boðið. Er húma tók, flúði Leopold
með skyldulið sitt frá F'lorence.
Þangað kom hann ei framar, en
fékk nokkru síðar hæli við hirð
frænda síns í Austurríki. Keisar-
inn taldi hann konung vfir Tuskany
og jafnvel ellefu árunt eftir atburði
þessa, gaf hann elsta syni hans
sama tignarnafn, að föðurnum látn-