Syrpa - 01.03.1912, Qupperneq 66

192
SYRPA
Lögun pennanna fer vitanlega
eftir mótinu í deiglunni, sem eru
mjög mismunandi. Þaö er til marks
um, hve margvíslegir stálpennar
geta verið að gerð, að í vöruskrá
hinnar stærstu penna verksmiðju á
Englandi, eru taldar upp 5000 ólík-
ar tegundir stálpenna.
Um smíði stálpennans er það í
stuttu máli að segja, að þegar hann
kemur úr deiglunni, er honum rent
í vél, sem klýfur hann, síðan erhann
tempraður, settur í sýru til hreins-
unar og loks litaður eða fægður.
Stúlkur eru hafðar til að tína úr þá,
sem smíðagalli finst á og telja hina
niður í öskjur, en aðrar líma á þs?r
miða og ganga frá þeim til fulln-
ustu.
Verzlanin með stálpenna fer vax-
Föt halda mönnum á floti.
Ein hin nýstárlegasta uppfinding
á þessum tímum er sú, að búa til
fatnað sem getur ekki sokkið. Þetta
virðist ótrúlegt, en það er fullsann-
að, að baðmullarverksmiðjan í
Chemnitz á Saxlandi, hin stærsta
sem til er á Þýzkalandi, hefir fundið
upp efni sem notað er í fóður undir
föt, svo tilbúið, að sá getur ekki
sokkið í vatni, sem í fötunum er.
Því er haldið leyndu, hvernig fóður
þetta er búiðtil, en sagt er, að það
sé úr pressuðum jurtatrefjum, og
lagt saman hvert lagið á annað ofan,
og þéttur strigi utan yfir, svo að
vatn gengur trauðlega inn í það.
Svo mikils þykir vert um þessa
fatagerð, að þýzka stjórnin hefir
látið reyna þetta efni með mörgu
móti. T. a. m. var ein fylking
fótgönguliðs látin klæðast einkennis-
búningi fóðruöum með þessu efni
en það gerði búninginn hvorki
þyngri né þykkri heldur en vana-
’lega — fengnar byssur og farangur
sem títt er að hafa á hergöngum,
og látnir vaða út á djúpan hyl í ánni
Spree hjá Berlin; þar skutu her-
mennirnir af byssum sínum á ánni,
hófu svo gönguna á ný, og héldu
allir stöðum sínum í fylkingunni,
andi með ári hverju. Árið 1839 er
svo sagt, að stálpennar hafi verið
lítt þektir. Tíu árum síðar störf-
uðu fleiri menn að pennagerð í
Birmingham, heldur en að nokk-
urri annarri iðn. Þá störfuðu þar
2000 manns (mest kvenfólkog börn)
í 12 pennasmiðjum, en þær smíðuðu
65,000 gross á viku hverri. Árið
1886 voru þar smíðuð 160,000 gross
eða 13,000,000 stálpennar á viku
hverri. Nú er sagt að smíðaðir séu
á Bretlandi pennar fvrir 16 miljónir
punda á ári hverju, á Frakklandi
fyrir 8,500,000 pund og í Banda-
ríkjunum 21 miljónar punda virði af
stálpennum árlega. Svo telst til,
að 4,000,000 stálpennar séu brúkað-
ir til slits á hverjum degi í heiminum.
þegar upp úr kom. Um sama leyti
hafði flokkur manna kaffiveizlu
úti á öðrum hyl í ánni, og voru allir
í þessu nýja efni, bæði gestir og
frammistöðumenn.
Ein tilraunin var sú, að tveir
menn fóru í vesti af þessu efni og
fleygðu sér í vatn; þeir sukku ekki,
og meir að segja, þá var þeim ó-
mögulegt að stinga sér, hvernig
setn þeir reyndu. Nú var tekinn
bátur, og dúkur þessi negldur á
hliðarnar, og róið af tveirn mönnum
út á átta; þeir fyltu bátinn, en gátu
með engu móti sökkt honum. Loks
var tekin stór dýna úr efni þessu og
fleygt út á ána; brú var þar litlu
neðar á ánni ogstóðu þar þrír menn
ósvndir; þeir köstuðu sér ofan á
dýnuna, þagar hana rak undan
brúnni, og sáu allir setn á horfðu,
að þeir voru í engri hættu. Það er
með sanni sagt, að efni þetta haldi
manni á floti í hálft dægur.
Svo er sagt, að sá sem fann upp
þettaefnihafi kastað sér í sjóinn
fyrir framan skemtiskútu keisarans,
hann flaut vitanlega, því að hann
var ldæddur þessum nýju furðu-föt-
um, og var strax tekinn höndum af
lögreglunni fyrir ósæmilegt athæfi
á almannafæri!