Sjómannadagsblaðið - 01.06.1996, Blaðsíða 28

28
SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ
Skjótur frami á Þorkeli mána
„Frá Vélskólanum lauk ég svo
prófi 1958 og í ágúst sama ár réðst ég
sem 2. vélstjóri hjá Marteini Jónas-
syni skipstjóra um borð í Þorkel
mána hjá Bæjarútgerð Reykjavíkur
og var á skipinu allt til ársins 1966.
Þorkell máni var smíðaður í Eng-
landi og var sjö ára þegar ég kom um
borð í hann. í þá daga voru fimm
menn í vél á togurunum, þrír vél-
stjórar og tveir smyrjar. Tveir menn
urðu jafnan að vera á vakt í vélar-
rúminu allan sólarhringinn og er það
ólíkt því sem nú er þegar öllu er
stjórnað ofan úr brú.
Ég man að fyrstu túrana vorum við
á saltfiskveiðum við Grænland og
Nýfundnaland og voru þeir túrar
stundum langir, einn allt að þrír
mánuðir. Erfitt var að manna togar-
ana þessi árin, því flestir leituðu á
síldarskipin, og var áhöfnin því oft
ansi mislit hjörð þegar tekist hafði að
safna henni saman. En eftir þriðja
túrinn minn um borð hætti 1. vélstjóri
og var ég ráðinn í hans stað. Þetta var
um áramótin 1958-59 og var ég 1.
vélstjóri upp frá því meðan ég var á
skipinu.
Af þessu má sjá að ég hafði ekki
verið lengi á Þorkeli mána þegar við
lentum í Nýfundnalandsveðrinu
mikla í febrúar 1959. Þessir atburðir
verða vitaskuld lengi í minnum hafð-
ir og gleymast engum sem í þessu
lenti hve gamall sem hann verður,
þótt vissulega fyrnist yfir sumt og það
sé ekki lengur jafn skýrt í huga
manna.“
Veðrið skall á eins og hendi
væri veifað
„Við lögðum af stað frá Reykjavík
þann 28. eða 29. janúar 1959 og tók
siglingin á miðin fjóra og hálfan sól-
arhring í sæmilegu veðri. Við tókum
að veiða á svokölluðum Ritubanka,
en hann er 120-130 mílur N-NA af
Nýfundnalandi að mig minnir. Þarna
hafði verið mjög góður afli, hreinasta
mok og minnist ég varla annars eins.
Hve fljótt tók að veiða í skipið
byggðist eiginlega mest á því hve
duglegir menn voru að koma aflan-
um frá, en Þorkell máni tók all mikið
Þorkell máni RE-205.
magn eða um 400 tonn í lest. Tók þó
oft ekki nema tvo og hálfan til þrjá
daga að fylla. Að morgni laugardags-
ins 7. febrúar vorum búnir að fá full-
fermi að heita mátti.
En hvað þennan umrædda dag
snerti þá var vitað að von var á slæmu
veðri, frést hafði af djúpri lægð og
spáin var ekki góð. Þá bættist það við
að menn þekktu alls ekki til slíkrar
ísingar, frosts og veðurhæðar sem við
áttum eftir að kynnast þarna, enda
annað eins varla í minni annarra
manna en þeirra sem lent höfðu í
Halaveðrinu á sínum tíma. Sjókuldi
var mikill og fyrir neðan frostmark
þegar fyrir veðrið og síðar átti eftir
að bætast við ofanfrost, þetta 14-18
gráður.
Við vorum byrjaðir að ganga frá
þegar veðrið skall á, en það gerðist
eins og hendi væri veifað og svo mikil
varð veðurharkan á augabragði að
engin tök voru á að binda upp trollið
nema til málamynda og öllum mönn-
um skipað inn, lestar skálkaðar og
öllu lokað. Þar með var byrjað að
slóa og stefnt upp í veður og vind.“
Skipið komið til hcifnar í Reykjavík. Sjá má að bátauglurnar hafa verið soðnar burt og
björgunarbátarnir eru farnir.