Sjómannadagsblaðið - 01.06.1996, Síða 34

34
SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ
ur, nýmeti þegar róið var en ella sig-
inn fiskur eða saltfiskur. Að kvöld-
inu var etinn harður fiskur, hertir
hausar eða þá harðfiskur. Með þessu
var þá aftur borinn fram einhver
grautur.
Við héldum engar skepnur utan
hvað ég minnist þess að móðurafi
minn heitinn átti eitt hross. Móðurafi
minn og amma bjuggu þarna hjá okk-
ur og hafði afi dálítinn blett sem hann
heyjaði fyrir hestinn. Afi minn var
atorkumaður og stundaði sjóróðra
allt til sumarsins 1914 þegar hann
andaðist, er. hann var þá að vísu ekki
nema rúmlega fimmtugur. Hann hét
Eiríkur Árnason. Amma heitin dó
hins vegar 1929, en hún hét Margrét
Pálsdóttir.
Fjórtán ára á vertíð
„Þegar ég fyrst fór að fylgjast með
sem drengur voru gerð út héðan úr
hverfinu þrjú áraskip, en þegar ég
sjálfur fór fyrst á vertíð árið 1919, þá
14 ára gamall, var aðeins eitt skip
gert út og var það sexæringur í eigu
Daða Jónssonar á Bala. Á honum
byrjaði ég því þessa sjósókn mína og
hófst hún þegar eftir fermingu mína í
Hvalsneskirkju. Faðir minn var þá
enn sem áður háseti á skipum Daða
og þegar ég byrjaði réðst fermingar-
bróðir minn einn og frændi sem var
Daði Eilífsson frá Hólakoti á skipið
með mér. Þess ber þó að geta að við
höfðum þá í nokkur ár farið í
skemmri túra á skektum með eldri
mönnum og róið „út í þarann" eins
og það var kallað. Daði heitinn frá
Bala var þá sem ætíð formaður á
bátnum, en var tekinn að eldast
þegar þarna var komið. Hann hafði
verið mikill aflamaður alla tíð, en
þetta varð síðasta vertíðin hans —
hann orðinn slitinn og bilaður í fót-
um og mjöðmum og af þessum sök-
um fór hann stundum á hesti niður að
bátnum. En á sjóinn var farið eftir
sem áður — svona var harkan mikil.
Hann var góður við okkur ungling-
ana og hlífði okkur iðulega á leiðinni
í land eins og hann gat, því við vorum
orðnir lúnir af að andæfa meðan
verið var að draga inn línuna.
Á sexæringnum vorum við þó
Metúsalem Jónsson, faðir Sigurbjarnar,
var atorkumaður og mikill sjósóknari.
aðeins um haustið, því þá lá leiðin
um borð í áttæring sem Björgvin hét
og vorum við níu manns á honum.
Björgvin var einnig í eigu Daða frá
Bala og reri ég á skipum hans í fjórar
vertíðir. Formaður var þá Guðjón
heitinn Eilífsson frá Hólakoti. Síðar
var vél sett um borð í Björgvin.“
Flutt að Stafnesi
„í Litla Bæ ólst ég svo upp eða allt
til ársins 1930, en þá var ég orðinn 24
ára gamall. Þá keypti faðir minn
hálfa jörðina Stafnes ásamt Guðjóni
frá Hólakoti. Pabbi var þá nýlega
hættur að róa á vertíðum, en stund-
aði róðra á sumrum eftir sem áður.
Það var þó nokkru áður en við
fluttum að Stafnesi, 1928 minnir mig,
að við feðgar keyptum áttæring með
vél, Sigurfara að nafni, ásamt Guð-
mundi Guðmundssyni á Bala. Þessi
bátur var all frægur því hann hafði
árið 1919 lent í miklum hrakningum
uppi á Akranesi. Hann hafði verið í
róðri þegar gerði mikinn suðaustan
byl og náðu allir Miðnesbátar landi
um daginn nema þetta skip. Þetta var
fyrsta vertíðarveturinn minn og man
ég vel eftir þessu veðri. Um kvöldið
gekk áttin í útsuður og voru menn að
berjast við ofviðrið alla nóttina. Þeir
urðu fyrir áfalli, skipið skemmdist,
hálsar brotnuðu og eitthvað fleira
svo leki kom að bátnum um rifu. Þeir
urðu að kasta út ballest og ausa með
öllu tiltæku. Var það í minnum haft
að einn mannanna, en hann var
Kristinn heitinn frá Loftsstöðum,
tróð einhverju í rifuna og lá svo á
þessu alla nóttina til þess að minnka
lekann. Loks gerði hægan útsynning
og þeim tókst að lenda og var þá
mjög af þeim dregið. En þá hafði
borið inn á Mýrar og tók nú við að
róa löskuðu skipinu inn til Akraness,
en þangað náðu þeir um morguninn
um fótaferðatíma. Og ekki höfðu
Akurnesingar fyrr lokið við að ganga
frá skipinu, en hann rauk upp í norð-
anveður. Hefði því áhöfninni ekki
gefist þetta hlé hefði verið útséð um
örlög þeirra. — Sigurfara áttum við
fram til ársins 1931 eða 1932, en þá
seldum við okkar hlut Guðmundi í
Bala og gerði hann bátinn út fram
yfir stríð.
Eg tók síðar við búskapnum á
Vestur-Stafnesi og átti þar góða ævi.
En allt frá 1930 og fram yfir stríð
stundaði ég sjómennsku sem for-
maður. Byrjunin var sú að ég tók við
trillu sem Guðmundur Guðlaugsson
í Keflavík átti, bróðir Kristjáns Guð-
laugssonar lögfræðings í Reykjavík.
Með hana var ég í tvö ár. Við vorum
sex í áhöfninni og eintómir aðkomu-
menn um borð með mér. En svo
hætti eigandi trillunnar útgerð og þá
keyptum við faðir minn trillu úr
Keflavík sem hét „Aldan“ og með
hana var ég í ein fjórtán ár eða til
ársins 1946. Þá tóku útgerðarhættir
að breytast og menn hættu að sækja
sjóinn jafn fast, heldur tóku því ró-
lega og unnu meira saman, til dæmis
við Guðmundur í Bala og fleiri.
Því var það að á árunum eftir stríð-
ið vorum við hér á Vestur- Stafnesi
einkum með kýr og garðrækt — þótt
ég ætti auðvitað áfram mína trillu. Þá
sótti maður fiskvinnu hingað út í
Sandgerði, til Keflavíkur og víðar.
Ég bjó á Vestur-Stafnesi til 1979
þegar ég missti konuna mína, Júlíu
Jónsdóttur. Við eignuðumst fjórar