Eimreiðin - 01.10.1934, Blaðsíða 107

ElMREIDIN
RITSJÁ
433
Sasnir, og prentvillur munu ekki auöfundnar (bls. 98, 4. !. aö neðan
stendur: „12. aarhs.“, á að vera: „13. aarhs."; þeffa er til nokkurs
baga).
Það, sem hér hefur verið fundið bókinni til forátlu, haggar þó á
engan hátt þeim heildardómi, að hún er yfirleitt ágæt og óvenju vel hæf
kenslubók. Nemendum eru til mikils gagns hinar stöðugu tilvísanir á
mi>li einstakra greina, töflurnar og yfirlitið og regisfrið aftan við, auk
Itortsins, sem er ekki sízf nauðsynlegt útlendingum; þeim, sem Ieita vilja
>engra, er gagn að bókaskránni, sem ég hefði annars heldur kosið lengri
en skemri (hér sakna ég, að nefndur sé formáli Sigurðar Nordals að
Egils sögu og bók Kers: Epic and Romance, sem raunar hefur engar til-
V1sanir), og kennarar eiga í bókinni traustan grundvöll fyrir kensluna
°g góðan ráðunaut við túlkun hinna fornu ritverka. E. Ó. S.
Gunnar Gunnarsson: HVIDE-KRIST. Roman. Kbh. 1934. (Qylden-
dalske Boghandel). — Þessi bók er skáldsaga um kristnitökuna á Al-
þingi árið 1000 og um það, hvernig boðskapurinn um Hvíta-Krisf og
aðdragandinn að þeim tíðindum, sem gerðust hér á landi krisfnitöku-
anð, speglast í huga Svertings Runólfssonar frá Dal og Runólfs Úlfs-
sonar, föður hans, aðalmanns hins heiðna flokks. Fyrri helmingur sög-
unnar er boð frá Svertingi til föður síns, með Torfkatli fósturföður sín-
Um, þegar Sverlingur situr í fangelsi Ólafs konungs Tryggvasonar í
Niðarósi og bíður dauða síns, nema kristni komist á á íslandi. Segir
Svertingur þar ferðasögu sína utanlands, frá viðkynningu sinni við Þor-
vald víðförla og yfirleitt við kristinn sið, alt til þess, er Ólafur konungur
'stur varpa honum í fangelsi. Þá er stultur kafli, athugasemdir Torfkels
v>5 frásögn Svertings, og síðan boð frá Runólfi til Sverlings árið eftir,
með frásögn um krislnitökuna út frá sjónarmiði heiðinna manna eða
Uanara til tekið út frá sjónarmiði hins sannsögla og samvizkusama heið-
ln9ia, Runólfs Úlfssonar. Koma þar við sögu ýmsir aðrir goðar og
merkismenn, til dæmis Þormóður Þorkelsson mána, allsherjargoði, og
Njáll Þorgeirsson, Þorgeir Ljósvetningagoði og Quðmundur ríki, Gissur
hv!'i °g Hjalti Skeggjason, Síðu-Hallur og Snorri goði o. fl. Gefur höf.
Vfirleitt sömu mynd af þessum mönnum sem íslendingasögurnar veita,
eins og eðlilegf er.
Hér fer saman hjá höfundi sálfræðileg nærfærni og lítillát viðurkenn-
m9 þess, að máttarvöldin, örlögin ráði einatt úrslitum þar, sem menn-
lrnir þykjast vera sjálfráðir, því að örlögin eru að nokkru leyti í mönn-
unum sjálfum, í huldum djúpum sálna þeirra, og að nokkru Ieyti fyrir
u,an þá. Og stundum ráða þrár og hugrenningar, sem maðurinn veit
varla af, miklu um breylni hans, eins og sézt bezt á Svertingi í þessari
So9u. Öll er sagan rituð af skilningi og viðkvæmni hins þroskaða
manns, sem veit, að öll hin dýrustu verðmæti eru geymd og falin í
njartanu. —
Það er stórvirki, sem Gunnar Gunnarsson er að vinna, — að sýna
28