Eimreiðin - 01.04.1936, Page 22

126
ÆTTARKJARNI SVEITAFÓLKSINS
EIMREið1N
staðreynd, sem eigi þarf sérstakra vitna við, að kvenþjóðin>
sú er í sveitum elst upp, leitar sér mjög staðfestu í kaui)'
stöðuin og sjávarþorpum.
Er það þá of mælt að tala um að ættarkjarna sveitafólks'
ins sé hætta búin? Eða skiftir það engu, þótt hneigðir °=>
hæfileikar til skáldskapar, lista, vísinda, fræðimensku, hu»
kvæmni og hagleiks fjari smámsaman út í ættstofnum syel'
anna? Verður manngildi bændastéttarinnar í framtiðinni i°etl
eftir verklegum framkvæmdum hennar einum — lagt í (k'Ss
verk, eins og jarðabætur? —
vm. ^
Því kann þó að verða haldið fram, að þessi ummæli uu1
þverrandi eðliskosti sveitafólksins sé algerlega ósannað iu> ;
Pað sé aðeins hugmynd eða fræðileg kenning, sem ekki yei
studd með neinum tölum eða skýrslum — eða að hér se.J’s
spádóm að ræða, sem óvíst sé hvort eða hvenær rætist. 11
er að vísu rétt, að hvorki verður mælingum né nákv®1
mati komið að um þetta efni. En þeim, sem geta áttað
á öðrum staðreyndum en tölum, er ráðandi til að skyg11'.^
um í sínu nágrenni eða þar sem þeir eru kunnugir í s'
um og athuga, livað í þeim hefur reynzt að hafa búið, s «
þaðan hafa ilutl burtu á síðustu árum eða áratugum- ‘,u
má einnig gefa því gaum, að með láum undantekningum e
allir þeir menn, sem mest kveður að í þjóðlííinu og meS
ábyrgðar- og virðingarstöðum gegna, uppaldir í sveitum,
eru ílutlir þaðan að öllu. . s
Er þá svo komið, að ekkert sé eftir í sveitum lmu s
nema meðalmenn að andlegu og líkamlegu atgerii og sV°
fyrir neðan? Nei, því fer hetur, að íslenzki kynstofm1111 ‘v0
af meiru að taka en svo, að hann sé mergsoginn e\,ll,lUo-
mannsaldra eða þar um bil. En það réttlætir ekki, að ‘ ^
unum sé iokað fyrir því, sem er að gerast. Sú hm s‘o(íl
))þróun« — svo við liaft sé það orð, sem íslendingm 11
um allar þjóðfélagsbreytingar — liefur víða erlendis ' , | U).
að gerast um margar aldir, og aileiðingarnar komnar s v-
í ljós en hér. Sé hæfa í því, er ýmsir erlendir merkis'111
sem kynst hafa íslenzku sveitafólki, lialda fram, að það s^eg$
sveitafólki í nágrannalöndunum framar að gáfum og m1 |PS.
atgerfi, þá er skýring þess eðlilegust sú, að útsog galu < ^
ins úr sveitunum hafi byrjað miklu síðar hér en þ:11-
»þróun« gerðist þar iiægt og smámsaman, — svo uæ° ’ sSj
henni virðist ekki hafa verið veitt eftirtekt. En við
kynslóð, sem sér kvikmyndavél tímans snúast með bul1 ng-
földum liraða við það, sem áður gerðist, sér á stuttri im