Eimreiðin - 01.04.1938, Síða 117

ElMHEIÐIN'
RITSJA
‘237
ganga inn í l>ann lióp atvinnuskálda, sem afgreiða eina eða tvær
b*kur á ári lianda forlagi sinu og lesendum, likt og menn í ák'æðis-
' 'nnu. Ef augnablik geðhrifanna eru notuð vcl, en aldrei reyut að kúga
fram andagift, sem ekki er til, verður árangurinn beztur að inntaki, þó
að umtakið, afköstin, verði ef til vill lítil. En það eru líka ekki afköstin,
Sem máli skifta í skáldskap, heldur gæðin. S.
GuSrún U. Finnsdóttir: HILLINGALÖND (tólf sögur). Itvík 1938 (Félags-
Prentsmiðjan). Höfundurinn er löngu kunnur austan liafs og vestan fyrir
smásögur sínar. Til Vesturheims fluttist Guðrún H. Finnsdóttir árið 190t,
l’á tvitug og liefur átt þar heima síðan, en fædd á Geirólfsstöðum í Suður-
-Vlilasýshi. Sögur hennar liafa flestar l>irzt i Vestanblöðunuin og Iimaiiti
f'jóðræknisfélagsins í Winnipeg. Tólf af þessum sögum liafa nú verið
'aldar úr og gefnar út í þessu safni. Meðal þeirra eru sögurnar Land-
sk«ld, Skriflabúðin, Jólagjöfin og Undir útfall, sem allar eru endurprent-
a®ar í úrvalinu „\restan um liaf", sem þeir Einar H. Kvaran og Guðmundui
j'innhogason sáu uin og út kom 1930. Aftui’ á móti vantar hér söguna
Fýkur Í sporin, sem þó ekki er sízt í fyrrnefndu úrvali ljóða, leikrita,
Sagna og ritgerða eftir íslendinga í Vesturheimi. Galli er það á þessu
safni, að ekki skuli þess getið, hvar sögurnar hafi fyrst liirzt, þær sem
áður hafa út komið. Er slikt sjálfsögð regla og til liagræðis öllum aðilum.
En svo eru það sjálfar sögurnar. Þær gerast flestar eða allar meðal
jslendinga i Vesturheimi, lýsa lífi þeirra og kjörum. Það er vfir þessum
lýsingum á lifi landa vorra vestra sá veruleikans hlær, sem réttlætir þá
skoðun, að óhætt sé að taka þær sem rétta mvnd af kjörum þeirra og
kringumstæðum, eins og hvorttveggja gengur og gerist. Að þessu
Jeyti oru sögur Guðrúnar H. Finnsdóttur oft til að auka skilning okkar á
Efi fslendinga i Vesturheimi, færa okkur nær þeim, svo við lifum með
l'eim í anda og tökum innilegan þátt í kjörum þeirra. Hér er þ' i um
n'ikilsvert kynningarstarf að ræða. En auk ]>ess eru sumar þessar sögur
Þrýðilega ritaðar og með því bezta, sem völ er á meðal íslenzkra smá-
sagna. Viða kennir snjallra samlíkinga og gáfulegra atliugana. Ein aí
')ez.t skrifuðu sögunum í þessu safni er sagan Enginn lifir sjálfum sér.
l'ar er meðal annars þessi stuttorða, en ósvikna mannlýsing: „Mér fanst
®finlega þegar ég athugaði Önnu, að Drottinn hefði mist hana hálfskap-
a«a út úr höndunum á sér, og að það liefði verið slysni, að hún varð að
hianneskju.“ í sömu sögu cr þetta um þögnina: „Gremjufuliar, ólgandi.
sundurslitnar audúðarhugsanir fyltu fjarlægðar-þögnina og lágu eins og
l'ykkur veggur á milli okkar. Hver segir, að þögn dvlji liugsanir fólks?
-'iér hefur oft fundist þær æði áberandi — svo var þá að minsta kosti,
að bögnin duldi ckkert.“ Málið á sögunum er yfirleitt gott og her ekki
uein merki þess, að höf. hafi lengi verið fjarri fósturjörðinni. Á ein-
staka stað bregður fvrir óeðlilegum orðatiltækjum, svo sem á hls. 48:
”Við þurftum ekki að taka neitt af þessari ræðu að okkur“ i stað „til
°kkar“. En yfirleitt eru mállýti á sögunum sárfá. Miklu fremur væri á-