Eimreiðin - 01.04.1938, Page 119

EiMHEIdin
RITSJA
239
só8unnar, verður lesandanum eftirminnilegur vegna sins sjúklega sálar-
lifs Og l.eirrar meSfcrðar, sem höf. lætur þennan niðursetning verða fynr.
Annars er þessi mannvonzka höf. við niðursetningá svo mikil, að hún nran
‘‘kki eiga sér mörg fordæmi hér á landi í veruleikanum, og eigi Ö. Kara-
Son> Ljósvíkingur, að vera fulltrúi íslenzkra aiþýðuskálda, þá hafa hæði
l>au 0g þjóðin sjálf metið gildi þeirra meira en hér er latið 1 veðn \aka,
l'ó að alþýðuskáldin islenzku hafi ekki ætið haðað í rosum.
Yfirleitt virðist liöf. hafa verið eitthvað illa fyrirkallaður þegar hann
^mdi þessa hók, enda er hún til orðin á þvcitingsferðalagi til Suður-
An>eril;u haustið 1930. Scm lieild tekur hún lesandann hvergi nærri erns
sterkuni tökum eins og næsta hók hans á undan þessari: skáldsagan Sjalt-
st»tt fólk. Vonandi er þó hér ekki um neina verulega afturför að ræða
°K liklegt að höf. eigi eftir að bæta þjóðinni upp þetta heimsins ljós me<
oðru, sem hafi miklu fleira fallegt við sig en nafnið. Sv. S.
^órbergur Þórðarson: ÍSLENZKUR AÐALL. Rvík 1938 (Bókaútg. Heims-
kringla). _ Enn liefur Þórbergur sýnt, að liann slær öll íslcnzk met í
Lýniilegri frásagnarlist, stilfimi, fvndni, heimspekilegum heilaspuna — og
óskammfeilnu hispursleysi á prenti. Af hókum hans í svipuðum anda er
l>essi með minstum vanköntum og mestu snildarbragði. Alt frá þvi að
Hálfir skósólar og Spaks manns spjarir, Hvitir hrafnar og Bref til Laiu
8°ngu ungra manna á milli sem sýnishorn þess hezta, er einn „ultra-
radikal“, islenzkur rithöfundur á tuttugustu öldinni gæti frá ser senl >
bundnu máli og óbundnu, liefur ekki komið á bókamarkað landsins eins
kráðfyndin hók og skemtileg eins og íslenzkur aðall. I>að merkilega 'ið
*>ókina er, að hún er ekki skáldskapur, heldur er höf. hér að segja iia
atburðum úr lifi sínu og frá mönnum, sem liann hefur kynst uiulir
Ýmsuni og ekki aítaf sem rómantiskustum kringumstæðum. En það er
Sa>na lnort höf. er staddur í jafnhversdagslegu umhverfi og á síldarplan-
inn á Akureyri eða er að gaufa á myrku haustkvöldi i Grjótaþorpmu i
R®ykjavik, einhversstaðar i grend Unuhúss, — altaf er frásogn hans ja n-
lifandi, kankvis og krydduð, — ýkt, mun margur segja, og ma vel vera
að svo sé. En. ég er ekki viss um að „ýkt“ sé rétta oröið, heldur vefur
höf- alla þessa hversdagsviðburði, sem hann er að lýsa, í þann „tragi-
bómiska" frásagnarlijúp, sem honum er svo eðlilegur. Ekki svo a< s i ja,
að lcsandinn kannist ekki við persónur þær, sem hókin greimr fra, hafi
bann þekt ])ær áður. Ég kannaðist prýðilega við þær sumar. En hann
'arPar á þær einskonar Röntgensljósi, svo ýmislegt óvænt kemur i augsyn,
°g hamingjan hjálpi liöf., ef þær skyldu nú risa upp einhverjar og þjarma
bonum fyrir að afhjúpa þeirra viðkvæmustu leyndarmál, sogð honum í
tnánaði á opinskáustu augnablikum lifsins! Hér hefur hof. sumstaðar
tcflt á tæpasta vað. En það gildir sennilega um þenna höfund latneska
"’áltækið: „Quod licet Jovi, non licet hovi“. Og við það verður latið
s>tja. Enda vægir höf. ekki sjálfum sér fremur en öðrum, sem hann lýsir.
■•íslenzkur aðall“ er lieilsteyptasta kýmiritið í islenzkuin bokmentum