Eimreiðin - 01.01.1949, Blaðsíða 86

78
RITSJÁ
EIMREIÐIN
ast í slík verk, entla mun mega telja
á fingruni scr menn, sem slíkt hafi
af höndum leyst, svo nokkur mynd
væri á (t. d. sögur þeirra Frakkanna
Legouis og Cazamian). Sökum þess
hafa menn ávallt haft tilhneigingu
til að skipta bókmenntasögunni milli
margra manna sérfróðra, og er fræg-
ast dæmi um slíka sögu hin vel kunna
Cambridge bókmenntasaga í fjöl-
mörgum bindum — lieil hylla í bóka-
skáp.
Aðeins hinar margra binda hók-
menntasögur hafa getað reynt að
flytja bókfræði til nokkurrar lilítar.
Merkust í því efni var Iíka Cam-
bridge bókmcnntasagan. Hún flutti
bóka- og ritaskrá með hverju bindi,
en þegar hún var ljósprentuð, var
þessunt skrám sleppt. En síðar voru
þær gefnar út sérstaklega í fjórum
bindum, auknar og endurbættar.
Þessi bókmenntasaga reynir að fara
meðalveg. Þótt hún sé í einu bindi
(1673 þéttprentaðar síður), þá er hún
eftir fimm höfunda: Ræðir Kemp
Malone um fornöldina ensku(—1100),
A. B. Baugh um miðenska timabilið
(1100—1500), Tucker Brooke um
endurreisnartímabilið (1500—1660),
George Sherburne um endurreisn
konungsvaldsins og 18. öldina (1660—
1789), og S. C. Chew um 19. öldina
og fram á þennan dag.
Auk þess er neðanmáls í bókinni
tiltölulega mikið af tilvilnunum í
fræðirit og hækur, og eykur það eigi
lítið gildi bókarinnar, einkum af því,
að hér er úrval gert af mönnum, sem
þaulkunnugir ertt á sínu sviði.
Bók þessi verður eflaust notuð í
amcrískum háskólum og kollegíum
sem handhók fyrir kennslu í hekkj-
um, þar sem reynt er að gefa yfirlit
yfir enskar hókmenntir (Survey of
English Literature). Ett hún ætti
ekki síðtir að koma sér vel fyrir ís-
lendinga sem reyna vilja að fylgjast
með í enskuni bókmenntum að fornti
og nýju. Sérstaklega er kafli Malones
um fornensku (engilsaxnesku) bók-
menntirnir nterkilegur sent inngangs-
fræði að íslenzkum bókmenntum, en
þær hefjast, eins og kunnugt er, þegar
fornenskum bókmenntum sleppir, og
er margt likt nteð skyldum.
Skal ég nefna eitt dæmi um það,
hvað íslenzkir fræðimenn geta lært
af forncnsku bókntenntasögunni.
Malone álítur að upphaflega hafi
setning fyllt tvö vísuorð (alliterative
line) í hinu forngermanska — forn-
enska fornyrðislagi. Kallar hann þetta
Stíl I. Síðan sprengdi setningin þess-
ar skorður og vall út yfir alla bakka
fyllandi niörg vísuorð: Stíll IL
Malone finnur I. stílinn í þulunt
Wídsíþs, er ltann telur eldri en 600,
en II. stílinn í Beowulf, unt 700.
Eftir það er I. stíll mjög sjaldgæfur.
Nú ntuna menn, að Neckel (1908)
flokkaði norrænan skáldskap eftir
söntu höfuð-einkennum í aldurs-
flokka. Eftir ltans flokkun varð
l’rymskvida nteð elztu kvæðum —-
líklega frá því um 800, en Yglingatal
ntjög ungt (frá 12. öld), þrátt fyrir
hina fornu arfsögn kvæðisins. Það
var því öll ástæða til að efast um
niðurstöður Neekels á norrænuin
grundvelli, og ef borið cr satnan við
fornensku kvæðin, sést, að flokka-
skipting Neckels er alveg meiningar-
laus. Það getur að vísu vel verið, að
stíll I sé eldri en stíll II, en báðir
hafa verið til á Norðurlöndum a.
m. k. frá því að sögur hefjast, ef
til vill enn fyrr, eins og stíll Beowulfs
bendir til.
Þá eru miðenskar bókmcnntir ekkí
ófróðlegar til samanburðar íslenzk-
iim bókmenntum á 11., 12. og 13. öld.