Eimreiðin - 01.01.1949, Blaðsíða 57

EIMREIÐIN
FÆREYSK HEIMASTJÓRN
49
U'r 8ai*itímis íslandi, 1380. Lögjiingið var afnumið 1816, en
e>jarnar gerðar amt úr Danmörku, og síðan liefur danski amt-
uaðurinn verið æðsti valdsmaður í Færeyjum, allt til þess er
eiid)a>tti hans var lagt niður, í árslok 1947.
Lí>gþingið lá niðri í 36 ár. En 1852 var Jtað endurreist og þá
S(*n’ einskonar amtsráð fyrir Færeyjar. Það mátti gefa dönsku
tjórninni bendingar, en löggjafarvald hafði það ekkert. Amt-
^aðurinn var forseti þingsins og prófasturinn sjálfkjörinn þing-
®taður. -— Verzlunarfrelsi fengu Færeyingar samtímis Islend-
lng«m, árið 1856.
Kringvtm 1890 hefst sjálfstæðisbaráttan, undir forustu Jóann-
gggj, p J
r aturssonar. Hún var menningarlegs eðlis eigi síður en stjórn-
arfar»leg. „Sjálfstýriflokkurinn“ færeyski krafðist réttar til liauda
j.. n’ n°rrænni tungu og Jijóðmenningu, Lögþingið skyldi fá
. r'"Jatarvahl í ýmsum málurn, og færeyska skyldi vera aðalmálið
sLóla og kirkju. En Sambandsflokkurinn spyrnti jafnan gegn
essum kröfum, og var oftast í meiri hluta í Lögþinginu, svo að
uin sjálfstæðismanna var lítt sinnt. Hins vegar varð barátta
emra til þess að J>oka sambandsflokknum dálítið í sjálfstæðis-
attina.
-Á.rið 1923 fengu Færeyj ar nokkra réttarbót, með breytingu
^fclrri’ sein þá var gerð á Lögþinginu. Réttur þingsins til þess
bafa áhrif á úrslit færeyskra mála var aukinn og þingsæti
mtuianns og prófasts afnumin. Þó hafði amtmaður enn mál-
e 81 á þinginu. Þessi lög eru frá 28. marz 1923. Þar eru ákvæði
111 tölu þingmanna. Eru 20 kosnir í kjördæmum, en liægt er að
bxta allt að 10 uppbótarþingsætuin, svo að liver flokkur fái
111 rettasta þingmannatölu, miðað við atkvæðafjölda hans. Þing-
161111 seu kosnir til fjögurra ára. Þingið hafði ekki löggjafarvald,
1 ^lllls Vegar rétt til að bera fram lagafrumvörp og ályktanir og
1 R3 Um b'amkvæmd laga og stjórnarfarið til ráðuneytisins
aupmannahöfn. Lög þau, sein eingöngu varða Færeyjar, skyldu
^ Uan lögð fyrir Lögþingið áður en þau væru samþykkt, og álits
up,þingsjng j leJtaó um þau lagafrumvörp, sem vörðuðu
agsmuni Færeyja. Frá 1923 var Lögþingið þannig orðið ráðgef-
ekk' ^ÍDg’ en liins vegar var Ríkisdagurinn í Kaupmannahöfn
. 1 ^agalega bundinn við ákvarðanir þess. Færeyingar höfðu þó
erstöðu, umfram önnur dönsk ömt, J)ví að um ýms dönsk lög